8 ekonomika bilim tiykarlarí

Ámeliy tapsırma.

Usı ámeliy tapsırma ushin maǵluwmat jumsaw 6 ay waqtın iyeleydi. Dáslep shańaraǵımızda qanday miywe hám ónimler paydalanıw, olar tiykarınan, qay jerden satıp alatuǵının anıqlań.
Soń, hár hápteniń bir kúninde miywe hám ónimlerdiń dúkandaǵı bahaların jazıp barıń. Usı dizimge shańaraǵımız tarepinen satıp alınǵan miywe hám ónimlerdiń muǵdarın hám jazıp barıń. 6-ay dawamında toplanǵan maǵluwmatlarımızdı analizleń. Bunıń ushın talap grafigin
sızıń. Grafikte hár háptede satıp alınǵan hár bir túrdegi miywe hám ónimlerdiń muǵdarın hám bahaların tochkalar menen belgileń. Soń payda bolǵan sızıq boyınsha óz pikirlerińizdi jazba túrde bayan etiń.

1. 
   Qaysı ayda qaysı ónimge talap keskin artıp (kemeyip) ketti? Buǵan ne sebep boldı dep oylaysız?
   
2. 
   Qaysı ayda qaysı ónimniń bahası eń joqarı (pás) boldi? Bul ayda usı ónimlerge talap qanday ózgerdi? Ne sebepten bunday bolǵan dep oylaysız?
   
3. 
   Bahanıń hám talap muǵdarınıń eń bálent (pás) bolǵanlıǵına ne sebep bolıwı múmkin?
   
4. 
   Grafikten paydalanıp kelesi 2-3 ay ishinde usı ónimlerge talap qanday ózgeriw múmkinligin oylap kóriń. Oylarıńızdı tiykarlawǵa háreket qılıń.
   
5. 
   Tapsırmanı quramalastırıw ushın jáne neler islew zárúr dep oylaysız? Usinday tapsırmalar júrgiziwdiń qanday paydası bar?
   

Tapsırma
Anglishan ekonomisti Robert Giffen qızıq ekonomikalıq qubılıstı baqlaǵan. XIX ásirde irlandiyadaǵı ashlıq waqtında kartoshkanıń nırqı artıwına qaramastan, onı paydalanıw artqan. Usı waqıtlarda kámbaǵal adamlardıń tiykarǵı azıǵı bolǵan kartoshka nırqınıń artıwı olardıń real dáramatların azaytqan. Sol sebepli, adamlar júdá qımbat bolǵan azıq- awqat ónimlerin satıp almastan, olardıń ornına kartoshka satıp alıwǵa májbúr bolǵan. Jáne qanday tovarlar usınday qásiyetke iye bolıwı múmkin? Juwabıńızdı tiykarlań.

1. 
   Tovardı qanday da bir nırqta satıp alıwǵa bolǵan tilek, zárúrliktiń ózine ǵana talap bola ala ma? Qashan bul tilek talapqa aylanadı?
   
2. 
   Talap muǵdarı qaysı waqıt aralıǵında qanaatlandırılǵanına baylanıslı ma?
   
3. 
   Talap hám talap muǵdarı arasında qanday ózgeshelik bar.
   
4. 
   Talap nızamın mısallar tiykarında túsindiriń.
   
5. 
   Talap muǵdarınıń tovar nırqına keri bolatuǵının túsindiretuǵın úsh faktordı mısallar járdeminde talqılań.
   
6. 
   Tovarǵa bolǵan talap kestede berilgen. Oǵan tiykarlanıp talap sızıǵın sızıń:
   
   1. 
      

      Baha (p), swmda	Talap muǵdarı (q), tonnada
      1000	8
      2000	5
      4000	2

      
      
      
      

      Baha (p), swmda	Talap muǵdarı (q), tonnada
      800	70
      1600	60
      2400	50

      
      
      
      b)