7 Tish kasalliklarida. Xasanova G

Annobjiyda - Zizyphus jujuba Mill. (o`zbekcha - chilonjiyda, 
jilonjiyda, tojikcha - chaylon, turkmancha - adatki arkap, ruscha - unabi). 
Annobjiyda - jumrutdoshlar oilasiga kiradigan, bo`yi 2-5 m ga 
yetadigan daraxt. Mazkur oilada 60 turkum va 900 dan ziyod tur bo`lib, 
uning keng tarqalgan joylari Xitoy, Hindiston va ba`zi O`rta Er dengizi 
bo`yi mamlakatlari hisoblanadi. Shuningdek bu o`simlik Bolqon yarim 
oroli, Turkiya, Afg`oniston, Mo`g`iliston, Quriya, Yaponiya, Osiyoning 
janubidagi mamlakatlar, Afrika, Avstraliya, Yangi Zelandiya kabi 
joylarda o`sadi. 
Ma`lumotlarga 
qaraganda, 
annobjiyda 
Markaziy 
Osiyo 
respublikalari va Janubiy Qozog`iston tog`larining o`rta qismida, dengiz 
sathidan 1500 m gacha balandlikdagi tosh - shag`al tuproqli qiyaliklarda, 
tepaliklarda uchraydi.
Annobjiydaning jaydari, oddiy hamda madaniy navlari bo`lib, ular 
bir-biridan tashqi ko`rinishi, mevalarining shakli, salmog`i bilan ajralib 
turadi. 
Annobjiyda novdalari tukli, eski novdalari tuksiz bo`lib, barglari 
cho`ziq tuxumsimon, bandli bargining uch qismi biroz uchli-cho`ziqroq, 
cheti to`mtoq tishli. Ular shoxchalarda ketma-ket joylashgan. Kosacha 
barglari 
tuxumsimon, 
uch 
qismi 
o`tkirlashgan, 
Gultojbarglari 
kosachabarglarndan qisqa, asosiga qarab toraygan. Mevasi danakli 
dumaloq yoki cho`ziqroq tillarang, qizg`ish - sariq bo`lishi mumkin. 
O`simlik iyun - iyul oylarida gullab, mevasi avgust - sentyabrda pishadi. 
Annobjiyda madaniy navlari mevasining kattaligi 6 sm gacha, eni 5 sm 
gacha borishi mumkin. 
Jilonjiyda - annobjiydaning mevasi tarkibida 20-30% qand, 2,5% 
gacha organik ishqorlar, danagida 33% gacha moy, S darmondorisi, oqsil, 
efir moyi, shilliq, oshlovchi va boshqa moddalar bor. 

---

33 
O`simlikning barglari tarkibida 700 mg gacha S darmondorisi, 
1,77% glikozidlar, 2,64% gacha organik kislotalar, saponinlar, 
alkaloidlar, fitontsidlar, 2,5% gacha qand moddalari, karotin, 1,6% rutin, 
1,7% anesteziya (a`zoni karaxtlaydigan) qiluvchi birikma, 7,7% oshlovchi 
va boshqa moddalar bor. Daraxt po`stlog`i tarkibida qand, organik 
ishqorlar, oshlovchi va boshqa moddalar uchraydi. 
Annobjiyda bilan shotut mevalari asosida damlama tayyorlab 
iste`mol 
etiladigan 
bo`lsa, 
bo`g`ma, 
qizilcha 
hamda 
chechak 
kasalliklariga ijobiy ta`sir ko`rsatadi, agar damlama bilan og`iz 
chayiladigan bo`lsa, og`izdagi jarohatlanishlarga davolik qiladi. 
Hozir annobjiyda asosida «Jilonjiyda» nomi bilan atalgan tish 
pastasi sanoat miqyosida chiqarilmoqda. Bu pastadan foydalaniladigan 
bo`lsa, nafaqat tishlarning bepand bo`lishidan saqlab qolmasdan balki 
og`iz bo`shlig`idagi illatli yara - chaqalardan asraydi, elikishdan saqlaydi. 
Rp.: Fructum Zizyphus jujuba 
200,0 
D. S. 2 osh qoshiq maydalangan meva 1 stakan qaynoq suv bilan 1 
soat damlangach, suzilib og`iz bo`shlig`i chayiladi.