7-mavzu: individual psixologik xususiyatlar: qobiliyat reja

Faoliyat 
Qobiliyat 
Maxsus 
Umumiy 
Qobiliyat alomatlari 
Iqtidor 
Iste'dod 
Geniallik 
Ijtimoiy sharoit 
Qobiliyatning 
rivojlanish darajasi 
Shaxsning mehnatga, bilishga 
ijtimoiy faolligi 

---

Qobiliyat turli rivojlanish darajasiga ega bo`lishi mumkin. Ilmiy abstraksiyalash 
qobiliyatning ikki darajasini farqlash imkonini beradi; reproduktiv va ijodiy aks ettirish darajalari. 
o`z qobiliyatini rivojlantirishning birinchi darajasidagi kishi bilimlarni juda mohirlik bilan 
o`zlashtiradi. Faoliyatni o`rganib oladi va uni biror namuna orqali amalga oshiradi. Ikkinchi 
darajada turgan kishi esa yangilik yaratishga qodirdir. Bu darajalarni tekshirishga metafizik 
munosabatda bo`lish yaramaydi albatta, birinchidan har qanday reproduktiv aks ettirish, faoliyat 
ijodiy faoliyat elementlarini ijodiy aks ettirish faoliyati esa reproduktiv faoliyat elementlarini, o`z 
ichiga qamrab oladi, busiz ularni tasavvur qilib bo`lmaydi. Ikkinchidan, yuqorida aytilgan 
darajalar ham qandaydir o`zgarmas va qotib qolgan narsalar emas. Kishi bilimlarni o`zlashtirib, 
ko`nikma hosil qilish jarayonida faoliyat bir darajadan ikkinchi darajaga o`tib turadi. qobiliyatning 
tabiiy manbai ham mavjud bo`lib va u tabiiy zehn deb yuritiladi.
G`arbiy Yevropalik olimlar psixologiyadagi irsiyat nazariyasiga qarshi chiqadilar. Masalan, 
shveysariyalik psixolog 
V. Boven
qalbaki doktrina deb tarbiyaviy tadbirlardan voz kechish jinoyat 
bo`lur edi, deb ta`kidlaydi.
Ingliz bioximigi 
S.Gouz
kishi qobiliyatining rivojlanishi uchun to`siqlar biologiyaga 
qaraganda ijtimoiy sharoitda ko`proqdir, deb uqtiradi.
Ingliz psixologi, 
D.Kidjin
ham aynan shunday xulosaga kelib, tarbiyaning kishi intellektual 
rivojlanishiga hal qiluvchi ta`siri haqida fikr yuritiladi.
Ikkinchi konsepsiyaning vakillari qobiliyatni butunlay hayot va tarbiyaning ijtimoiy sharoiti 
belgilaydi deb uqtiradilar. Masalan,