7- мавзу: корхонанинг асосий фондлари ва ишлаб чиқариш қуввати

 
 
 
Асосий фондларни яратиш 
Асосий фондларни 
сотиб олиш ва 
шакллантириш 
Асосий фондларни 
истеъмол қилиш 
(фойдаланиш) 
 
Асосий фондлар 
амортизацияси 
Асосий фондларни қайта тиклаш 
ва уларни қоплаш 

---

7.3. Корхона асосий воситаларининг ҳолати
ва таъминланганлиги кўрсаткичлари 
 
Асосий воситаларни ифодаловчи кўрсаткичлар иқтисодий салоҳият 
кўрсаткичлари ичида маълум даражада ўз ўрнига эга. Ушбу воситаларга 
хўжалик юритувчи субъектларнинг анча маблағи жалб қилинган бўлади. Мазкур 
маблағларнинг қайтими асосий воситалардан самарали фойдаланиш эвазига 
амалга оширилади
1
.
Асосий воситаларни ифодаловчи кўрсаткичларни уч гуруҳга бўлинади: 
асосий воситалар ҳолатини ифодаловчи кўрсаткичлар; асосий воситалар билан 
таъминланганликни 
ифодаловчи 
кўрсаткичлар; 
асосий 
воситалар 
самарадорлигини ифодаловчи кўрсаткичлар. Ушбу гуруҳ кўрсаткичларининг 
таснифи қуйидаги чизмада ифодаланган (6-расм). Уларни аниқлаш йўллари 
қуйида жадвалда келтирилган ( 8-жадвал). 
1
Абдукаримов И.Т. ва бошқалар Корхона иқтисодий салоҳияти таҳлили. – Т.: Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ 
дунѐси, 2008, – 256 б. 
Кўрсаткичлар тизими 
Асосий воситалар (Ав.) 
ҳолатини ифодалвчи 
кўрсаткичлар 
Асосий воситалар. билан 
таъминланганликни 
ифодаловчи кўрсаткичлар 
Асосий воситалар. 
самарадорлигини 
ифодаловчи кўрсаткичлар 
Ав.нинг умумий 
маблағлардаги 
ҳиссаси 
Ав.лар актив 
қисмининг умумий 
Ав.лардаги улуши 
Ав.нинг эскириш 
коэффициенти 
Ав.нинг 
янгиланиш 
коэффициенти 
Ав.нинг 
яроқлилик 
коэффициенти 
Ав.нинг ҳисобдан 
чиқариш 
коэффициенти 
Фонд билан 
қуролланганлик 
даражаси 
Натижанинг 
фондлардаги 
сиғими 
Ўз маблағларининг 
Ав.лар билан 
таъминланганлиги 
Ав
. 
рентабеллиги
Ав.нинг 
натижавийлиги 
Ав.нинг 
даромадлилиги 
6-расм. Асосий воситаларни (Ав) ифодаловчи 
кырсаткичлар тизими ва таснифи 

---