6-mavzu. Standartlashtirish va teхnik jihatdan tartibga solish

Standart
– umumkelishuv (konsensus) asosida ishlab chiqilgan va tan olingan idora 
tomonidan tasdiqlangan va ma’lum sohada maqbul darajada tartibga solishga yo‘naltirilgan hujjat. 
Tan olingan idorada barcha uchun va ko‘p marta foydalanishga mo‘ljallangan faoliyatning turli 
yo‘nalishlariga yoki ularning natijalariga tegishli qoidalar, umumiy printsiplar yoki tavsiflar 
o‘rnatiladi. 
“Standart” ta’rifidagi barcha ibora va jumlalar “Standartlashtirish” ta’rifidan kelib chiqqan, 
shuning bilan birga ta’rifdagi ba’zi so‘zlar alohida ta’riflanadi. Faqat “tan olingan idora tomonidan 
tasdiqlangan” va “konsensus” so‘zlari tushuntirishni talab etadi. 
Standartlarni tasdiqlash darajalariga qarab standartlashtirish darajalari aniqlanadi, 
O‘zSDTning asosiy nizomlarida o‘rnatilgan “tan olingan idoralar” ma’nosi kelib chiqadi. 
Konsensus 
umumkelishuv 
ma’nosini anglatadi. Umumkelishuvda manfaatdor 
tomonlarning ko‘pchiligida muhim masalalar bo‘yicha jiddiy e’tirozlar bo‘lmaydi va barcha 
tomonlarning fikrini hisobga olishga hamda mos kelmaydigan nuqtai nazarlarni bir-biriga 
yaqinlashtirishga intiluvchi protsedura natijasida umumiy kelishuvga erishiladi. Konsensus to‘liq 
yakdillikni bildirishi shart emas, chunki standartlashtirishning murakkab ob’ektlari bo‘yicha to‘liq 
yakdillikka amalda erishib bo‘lmaydi. 
Standartlashtirish
 
– 
haqiqiy mavjud yoki paydo bo‘lishi mumkin bo‘lgan masalalarda 
barcha tomondan ko‘p marta foydalanish uchun ma’lum sohada nizomlar o‘rnatish vositasida 
maqbul darajada tartibga solishga yo‘naltirilgan faoliyat
. 
Bu ta’rif mazmuni standartlashtirishning mohiyatini etarlicha aniq va chuqur tushunishga 
imkon beradi. Standartlashtirish faoliyati oddiy tartibga solish emas, balki ma’lum sohada 
tartiblashtirishga yo‘naltirilgan. Tartibga solishning darajasi va me’yori ham aniqlangan, ya’ni 
standartlashtirishda eng maqbul darajada tartibga solish ko‘zda tutiladi. Tartibga solishga qanday 
yo‘l bilan erishiladi? Nizomlar (qoidalar, me’yorlar, talablar va b.)ni o‘rnatish vositasida 
erishiladi. Bu nizomlar barchaga va ko‘p marta foydalanish uchun mo‘ljallangan. Bunda qanday 
masalalar hal etiladi? Haqiqiy mavjud bo‘lgan masalalar, ya’ni shu kunning ehtiyojlari va ilmiy-
teхnikaviy taraqqiyotni va doimiy o‘zgarib turuvchi va tobora o‘sib borayotgan ehtiyojlarni 
hisobga olgan holda kelajak ehtiyojlari hal etiladi.