5 Mavzu: Me`yorida rivojlanayotgan bolalarning go‘daklik yoshida nutqiy, psixik va jismoniy rivojlanish qonuniyatlari Reja



Download 378,78 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/12
Sana30.06.2021
Hajmi378,78 Kb.
#105812
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
5 mavzu Meyorida rivojlanayotgan bolalarning go‘daklik yoshida nutqiy(1)

3  oylik  chaqaloq  tovush  kelayotgan  tomonni  to‗la  ishonch  bilan  izlanishni 

boshlaydi.  Endilikda  u  nafaqat  unga  murojaat  qilingan  ota-onasi  nigohini  topa 

oladi,  balki  o‗zaro  gaplashayotgan  kattalarning  tomoniga  boshi  bilan  qayrilib 

kuladi.  Mana  shu  paytdan  boshlab  chaqaloqning  atrof-olam  bilan  aloqasi  sezilarli 

darajada kengayar ekan. Uyg‗ok xolatdagi  chakalok kizikish bilan tashki olamning 

turli  ovoz  va  shovkinlarini  tinglab,unga  turli  xil  reagirovat‘  kiladi.  Baland 

yokimsiz tovushlar odatda chakalokni kurkitib,uni chuchitadi,ba‘zan esa iyg‗lashni 

boshlaydi. 

Xushchakchak 

musikali 

instrumentlarning 

ovoziga,odam 

ovoziga,chakalok juda katta kizikish,dikkatlik  bilan tinglaydi va kuvonadi.  

4  oylik  chaqaloq  uzoq  davomli  gugulaydi.  Gugulashning  gallagan  davri  bu 

xayotning  4  6  oyligidir.  Ana  shu  davrda  chaqaloq  to‗liq    o‗z  ona  tilisining 

emotsional  ifodali  vokalizmi  spesifikasining  tuzilishini    egallaydi.  (unli 

tovushlarga  pozitsion  allofonlar)  (  undosh  tovushlarga  kombinator  allofonlar)  .  

Unli  tovushlarning tembri pozitsion allofonlar tariqasida ona tilini o‗rganish uchun 



moslashgan bo‗ladi. Ona tilisining unli  allofonlarining fomat oblastlarini bioishga 

o‗rganish,  chaqaloq  artikulyator  xarakatli  tomonlari  bilan  differensatsiyalashga 

ajratishga  o‗tadi.  4  o‗ylikdan  boshlab  eng  katta  yangiligi  bu  uning  kattalar  bilan 

ona  tilisida  muloqot  o‗rnatishidadir.  Odatda  4  o‗ylik  chaqaloqda  g‗udurlash  

boshlanadi  .  Oddiy  tushunarsiz  bo‗g‗inlar  takrorlanaveradi.  Chaqaloq  joni  bilan  ― 

ma‖, ―xa‖, va boshqa bo‗g‗inlarni takrorlaydilar.  



5-7  oylikda  Oldingi  malakalariga  asoslangan  holda  chaqaloq  insonlarni, 

predmetlarni  tanlaydi,  va  ularga  turli  xil  munosabatda  bo‗ladi.  Undan  tashqari 

kattalarning  mimikasini  ovozini  va  ba‘zi  bir  harakat  amallarini  farqlashni 

boshlaydi.  bularning  hammasi  nutqni  tushunish  uchun  poydevor  bo‗la  oladi.  5 

oylikka kelib unda turli xil intonatsiyalardagi musiqali gugulash namoyon bo‗ladi. 

U  endi  tez-tez  va  uzoq  gugulaydi:  u  bilan  emotsional  muloqotga  javoban,  erkin 

yotgan  holatda:  o‗yinchoqlarni  ko‗zdan  kechiraytgan  va  boshqalar.  Agarda 

chaqaloq  kattalarni  ovozini  yoki  o‗zini  ovozini  eshitsa  u  holda  uning  gugulashi 

uzayadi,  cho‗ziladi,  har  xil  bo‗lib  qoladi.  Gugulashning  rivojlanishi  uchun 

chaqaloq  o‗zini  yaxshi  his  qila  olishi  va  uning  holati  ijobiy  emotsional  bo‗lishi 

lozim.  

8-9  oy  nutqning  rivojlanishi  muhim  hisoblanadi.  9  oydagi  bolaga  qarab 

gapiralganda  uning  tushunish  qobiliyati  kengayadi.  Buuning  xulqini,  faoliyat 

xarakterini o‗zgartiradi.  

10-12  oylik bolada faol  nutq  shakllana  boshlaydi, bola birinchi  so‗zlarini 

gapiradi.  Nutqni  tushuna  boshlanishi    predmetlar  bilan  harakat    qilish 

murakkablashadi.  10-12  oyda  bola  kattalarning  gapiga  qarab  harakatlarni 

bajarishga  o‗rganadi.  Harakatlar  turlicha  bo‗ladi  va  maqsadli  xarakterga  ega. 

Bolaning  o‗yinchoqlari  soni  ko‗payadi;  o‗yin    o‗ynashga    bo‗lgan    harakatlar 

seziladi.  Bu  davrning    oxirida    bola    mustaqil      ravishda    vertikal    xolatga  turib 

yuradi. 


Download 378,78 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish