5 Mavzu: Me`yorida rivojlanayotgan bolalarning go‘daklik yoshida nutqiy, psixik va jismoniy rivojlanish qonuniyatlari Reja

Eshitish:  4  oylikka  kelib  chaqaloqning  eshituv  idroki  kattalar  bilan  o‗zaro 

munosabatiga kirishish uchun muhim ahamiyat kasb etadi. U uzoq masofadan turib 

ham  kattalarning  ovoziga  har  xil  tovushlar  bilan  javob  beradi.  Kattalarni  bir 

vaqtning  o‗zida  ham  eshitib  ham  ko‗rganida  esa,  kattalar  ovozini  diqqat  bilan 

tinglashni,  ovoz  qaerdan  chiqayotganini  qidirishni,  ko‗zi  bilan  unga  to‗qnash 

kelganda esa, baland ovoz, va quvonchli qiyqiriqlar bilan javob bershni boshlaydi. 

4  oylikda  chaqaloq  inson  ovozini  tinglashni  boshlaydi,  nutqiy  tovushlar  asosida 

muloqot  yuzaga  kela  boshlaydi.  Shu  bilan  birgalikda,  kattalar  bilan  muloqot 

chaqaloq hoxishi bilan yuzaga keladi. 

Ko‘ruv idroki:Ko‗pgina chaqaloqlarda 3-oylikkacha ko‗z g‗ilayligi kuzatiladi, 

lekin  4  oylikka  kelib  u  to‗liq  yo‗qoladi.  Mana  shu  vaqtda  ko‗z  olmasining 

birlamchi  rivojlanishi  yakunlanadi.  4  oylik  chaqaloq  endilikda  nafaqat  ko‗radi, 

balki  ko‗rgan  narsalarga  faol  ta‘sirini  ko‗rsatib,  harakatlanadi.  Predmetlarning 

formalarini, uning konturlarini va boshqa elementlarini qabul qila oladi. Ko‗pgina 

---

ob‘ektlarga  mo‗ljal  olish  uchun  (harakat,  aniqlik  va  boshqalar).  Rang  ajratishni 

boshlaydi.  Chaqaloqda  fazoviy  mo‗ljal  olish  rivojlanib  boradi.  Uni  rivojlantirish 

uchun  esa,  uning  atrofida  doimo  uni  qiziqtiruvchi  hayratlantiruvchi  narsa  va 

predmetlar bo‗lishi kerak. Iloji boricha sharoitning bir xilligi, qiziqarsizlikdan xoli 

bo‗lishi  kerak.  Chaqaloq  dunyoni  bir  butunligi  haqida  to‗liq  tasavvurga  ega.  U 

insonlarni tovushi orqali ajratishi mumkin. Oldinga, orqaga, va yelkasidan yoniga 

qaray  boshlaydi.  Predmetlarga    mana  shunday  uzoq  davomli,  xilma-xil  ko‗ruv 

diqqati  bularning xammasi sog‗lom psixofiziologik rivojlanishdan dalolat beradi. 

Ko‗ruvning  rivojlanishi  chaqaloqga  predmet  va  insonlarni  sinchkovlik  bilan 

o‗rganishga  va  yodlab  olishga  yordam  beradi.  Bu  davrda  u  ba‘zi  ranglarni 

ajratishni  boshlaydi,o‗zi  yaxshi  bilgan  inson  ko‗rinishini  o‗zgarishiga  reagirovat 

qila boshlaydi.