5-Mavzu. Menejmentda boshqaruv usullari. Reja

5-Mavzu.Menejmentda boshqaruv usullari.
Reja.
1.Boshqaruv usullari to’g’risida tushuncha
2.Boshqarishning ma’muriy-tashkiliy usullari
3.Boshqarishning iqtisodiy usullari
4. Boshqarishning ijtimoiy-ruhiy usullari


Kalit so’zlar: usul, boshqaruv usuli, tashkiliy-ma’muriy usullar, iqtisodiy usullar jtimoiy-ruhiy usullar, rejalashtirish, tashkil qilish, nazorat qilish, muvofiqlashtirish, motivasiya.
5.1. Boshqaruv usullari to’g’risida tushuncha.


Usul — bu tadqiqot qilish yoki ta’sir ko’rsatish usulidir. Tadqiqot qilish nuqtai nazaridan uslub deganda boshqaruv ob’yektini o’rganish jarayonida qo’llaniladigan usullar, ya’ni:

• 
  sistema (tizim)li yondoshuv;
  
• 
  kompleks yondoshuv;
  
• 
  tarkibiy yondoshuv;
  
• 
  integrasion yondoshuv;
  
• 
  modellashtirish;
  
• 
  iqtisodiy-matematik yondoshuv;
  
• 
  kuzatish;
  
• 
  eksperiment;
  
• 
  sosiologik kuzatuv kabi tahlilning ilmiy usullari tushuniladi.
  

Ta’sir ko’rsatish nuqtai nazardan esa usul deganda, boshqarish funksiyalarini amalga oshirish uchun boshqaruv ob’yektiga ta’sir o’tkazish usullari tushuniladi. Bunday usullarga quyidagilar kiradi:

• 
  funksional tizimosti ob’yektlarini boshqarish usuli;
  
• 
  boshqarish funksiyalarini bajarish usullari;
  
• 
  boshqaruv qarorlarini qabul qilish usullari.
  

Har xil yondashuvlar, yo’sinlar, yo’llar yordamida amalga oshiriladigan turli-tuman boshqaruv ishlarining majmui —boshqaruvning aniq va o’ziga xos usullari deb yuritiladi. Shunday qilib:
Boshqaruv usullari — bu xodimlarga va umuman ta’lim muassasalari jamoalariga ta’sir ko’rsatish usullari bo’lib, bu usullar qo’yilgan maqsadlarga erishish jarayonida mazkur xodimlar va jamoalarning faoliyatini uyg’unlashtirishni nazarda tutadi.
Boshqarish usullari ta’lim jarayonidagi mavjud munosabatlardan ob’yektiv tarzda kelib chiqadi.
Funksional tizimosti ob’yektlarini boshqarish usuli boshqariladigan ob’yektning tuzilishi bilan bog’liq bo’lib, uning tarkibidagi bo’limlarni boshqarishda qo’llaniladigan o’ziga xos usullarni o’z ichiga oladi. Ularni quyidaga tizimosti bo’limlar misolida ko’rish mumkin.