4. Ишлаб чиқариш ва давр харажатлари таҳлили Харажатлар таҳлили мақсади, мазмуни ва вазифалари. Харажатларнинг таснифи ва тавсифи

-жадвал
Асосий воситаларни амортизацияси, уларни сақлаш ва ишлатиш харажатларининг омилли таҳлили моделлари

Асосий воситалар ва номоддий активлар бўйича
Асосий воситалар ва номоддий активлар	Таъсир этувчи омиллар	Омиллар таъсирининг хисоб-китоби
Амортизация(эскириш)	Асосий восита (номоддий актив)ларинг баланс қиймати(ОС) ва амортизация нормаларининг(НА) ўзгариши	А = ОС·НА ΔАос = ΔОС·НА0 ΔАна = ΔОС1·ΔНА
Ёритиш, иситиш, сув таминоти ва бошқа харажатлар	Истемол қилинган хизматлар миқдори (К) ва қийматининг(С) ўзгариши	М = К ·С ΔМк = ΔК·Ц0 ΔМц = К1·ΔЦ
Асосий воситаларнинг жорий тамирлаш харажатлари	Ишлар хажми(V) ва қийматининг(Ц) ўзгариши	ЗР = V·Ц ΔЗРv = ΔV·Ц0 ΔЗРц = V1·ΔЦ
Енгил автомобилларни сақлаш харажатлари	Енгил автомобиллар сони (КМ) ва битта машинани сақлаш харажатлари(ЗС) ўзгариши	З = КМ·ЗС ΔЗкм = ΔКМ·ЗС0 ΔЗзс = КМ1·ΔЗС

Ишлаб чиқарилган ва сотилган маҳсулотлар таннархини таҳлили

Ишлаб чиқариш харажатлари ва маҳсулот таннархини таҳлили таҳлилда энг мураккаб, қийин ва кўп меҳнат талаб қиладиган жараён ҳисобланади. Унинг бухгалтерия ҳизмати ходимлари меҳнат сиғимидаги хажми ҳам энг қори нормани ташкил этади.

Маҳсулот (иш, хизмат)ларнинг таннархи - ишлаб чиқаришнинг энг муҳим самарадорлик кўрсаткичи ҳисобланади.
Ишлаб чиқаришнинг муҳим самарадорлиги бу ишлаб чиқариш таннархи. Корхонанинг молиявий натижаси ва молиявий аҳволи аввало ушбу самарадорлик кўрсаткичига боғлиқдир.
Харажатлар бошқариш тизимининг самарадорлиги аввола уларни таҳлил этишни ташкил этилганлигига боғлиқ.Ўз навбатида бу қуйидагиларга боғлиқ:
-корхонада кўлланилаётган хисоб шакли ва усулларига;
-ҳисоб ишларининг автоматлаштириш даражасига;
-операцион харажатларни режалаштириш ва нормалаш ҳолатига;
-соатлик, кунлик, декадалик, ойлик харажатлар юзасидан ҳисоботларнинг шаклантирилганлик ҳолатига;
-реал ҳолат ва натижани чуқур таҳлил қилишда малакали мутахассисларнинг мавжудлигига ва х.к. омилларга боғлиқ.
Ишлаб чиқарилган ва сотилган маҳсулотлар таннархи таҳлили объекти сифатида қуйидагилар таркибланади:
-ишлаб чиқарилган ва сотилган маҳсулотнинг тўлиқ таннархи ва харажат элементлари бўйича таҳлили;
-бир сўмлик ишлаб чиқарилган ва сотилган маҳсулотга тўғри келадиган харажат таҳлили;
-алоҳида тур маҳсулотларнинг ишлаб чиқариш таннархи;
-харажатларнинг алоҳида моддалари бўйича таҳлили;
-жавобгарлик марказлари бўйича таҳлили.