4 б о б. Автоматлаштирилган ахборот



Download 1,04 Mb.
bet27/30
Sana18.04.2022
Hajmi1,04 Mb.
#560495
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30
б) иктисодий омыллир: — якори сифатли махсулотлар хажмини купайтириш максадида ахборот-коммуникациялар бизнеси товарларини сотиб олиш учун ажратилган молиявий харажатлар, сум хисобида;
— юкори сифатли булганлиги учун даромадларнинг олдинги даврга нисбатан купайиш микдори (сум хисобида);
— ахборот-коммуникациялар бизнеси товарларини жалб этиш натижасида олинган иктисодий самарадорлик даражаси(сум хисобида);
в) ижтимоий-usgmucoduu омиллар: — ишчиларнинг малакаси ошганлиги даражаси. Яъни — ахборот-коммуникациялар технологияларини мукаммал эгаллаш йулида уз малакасини оширган ишчилар сонининг умумий ишчилар сонига нисбати (% хис обида);
— ишчининг уртача ойлик хак;и (сум хисобида); — махсулот сифатини ошириш натижасида олинадиган мукофотлар микдори (сум хисобида).
Таклиф этилган мазкур ёндашишдан Узбекистон Республикаси вилоятлари микёсида кенг фойдаланилса куйидаги имкониятларга эришиш мумкин:
• вилоят бошкаруви микёсида замонавий ахборот- коммуникациялар бизнеси товарларидан комплекс фойдаланишни таъминлайди. Бу эса ундаги барча бошкариш даражаларининг мехнат унумдорлигини юксалтиришга катта имкон беради;
• корпоратив ахборот тизимларини яратиш, каллаш ва ривожлантириш йулида хамда автоматлаштирилаётган жараёнларнинг ахборот ва функционал моделлари дастурий-техник асосини ташкил топтиришда катта ёрдам беради;
• вилоят бошкаруви корпоратив ахборот тармогининг жахон ахборот ресурсларига кириб боришига имкон беради;
• ахборот-коммуникациялар бизнеси товарлари асосида вилоятнинг барча бошкарув даражаларида бошкарув масалаларини тугри ва окилона йулга куйишда кенг шарт-шароит яратади.
Шундай килиб, биз таклиф килаёттан ахборот-коммуникациялар бизнеси товарларидан фойдаланишнинг технологик жараёни таснифи ва таркиблаштириш тизимидан нафакат вилоят микёсида, балки бошкарув субъектларининг барча погоналарида хам илмий асосланган холда фойдаланиш мумкин.
5.6-ф. АХБОРОТ-КОММУНИКАЦИЯЛАР БОЗОРИ TOBAPJIAPHHH КЎЛЛАШ НАТИЖАСИДА ОЛИНЩИГАН ИКТИСОДИЙ САМАРАДОРЛИКНИ ХИСОБЛAIII УСУЛЛАРИ
Ахборот-коммуникациялар бозори товарларидан фойдаланиш ва ахборот фаолиятининг мажмуавий самарадорлиги энг асосий курсаткичлардан бири булиб хисобланади:
Эи иб ид
(13)
Эи— ахборот самарадорлилиги; Эиб — ахборот-коммуникациялар бозори товарларидан фойдаланиш самарадорлиги; Эид — ахборот фаолияти самарадорлиги.
Ахборот-коммуникациялар бозори товарларидан фойдаланиш бир неча сохалар буйича амалга оширилаёттан булса, у холда асосий вариант хар бир соха буйича хисобланади. Ушбу бозор товарларидан t-йилда фойдаланишнинг харажатларини тежашни башоратлаш куйидаги формула асосида амалга оширилади:

бу ерда: ZT, — t-йилда асосий технологиялардан фой- даланиш харажатлари микдори; 2,', — ахборот махсу- лотларини кайта ишлашнинг асосий технологиялари- дан фойдаланган холда кўшимча тадбирларни амалга ошириш учун сарфланган харажатлар микдори; Z,— келтирилган норматив харажатлар, инги технологиялар ишламай колган холда t-йилда турдаги ижтимоий-иктисодий натижалар билан таъминланиб технологияларни графллаш натижасида олинган кушимча натижалар билан солиштириш; ZД — келтирилган норматив харажатлар асосида хисобланиб, ушбу технологияларни куллаш натижасида вужудга келадиган k-турдаги ижтимоий ва иктисодий салбий натижаларни коплашни таъминлайди; Z t-йилда ахборот махсулотларини кейта ишлаш буйича инги технологияларини каллаш натижасида келтирилган харажатлар.
Ахборот-коммуникациялар бозори товарларидан фоццаланиш орквли келтирилган харажатлар куйидагича аникданади:
бу ерда: ZT, — t-йилда асосий технологиялардан фойдаланиш харажатлари микдори; Z,, — ахборот махсу- лотларини кайта ишлашнинг асосий технологиялари- дан фойдаланган холда кЯшимча тадбирларни амалга ошириш учун сарфланган харажатлар микдори; Z.— келтирилган норматив харажатлар, янги технология- лар ишламай колган холда t-йилда я'-турдаги ижтимо- ий-иктисодий натижалар билан таъминланиб янги тех- нологияларни куллаш натижасида олинган кушимча натижалар билан солиштириш; Z,Д — келтирилган норматив харажатлар асосида хисобланиб, ушбу технологияларни куллаш натижасида вужудга келадиган k-турдаги ижтимоий ва иктисодий салбий натижаларни коплашни таъминлайди; Z t-йилда ахборот махсулотларини кейта ишлаш буйича инги технологияларини куллаш натижасида келтирилган харажатлар.
Ахборот-коммуникациялар бозори товарларидан фойдаланиш орошали келтирилган харажатлар куйидагича аникданади:

бу ерда: Z — 1-йидда келтирилган харажатлар микдори; С, — t-йиддаги жорой харажатлар микдори; К — t-йилда фойдаланадиган ресурслар; Е„, — t-йилда ахборот- коммуникациялар бозори товарларидан фойдаланиш самарадорлигининг меъёрий коэффициенти. Ушбу техника ва технологияларининг маънавий эскириш муддати 3 — 5 йилни ташкил к;илади.
Юкорида келтирилган формула асосида йиллик харажатларни тежашни t-йил буйича хисоблаш, ахборот-коммуникациялар бозори товарларини куллаш хар бир соха буйича алохида хисоблаб чикилади. Сохалар буйича ахборот-коммуникациялар бозори товарлардан фойдаланиш йиллик тежамкорлик йигиндисини(Э) куйидаги формула асосида аниклаш керак:

бу ерда: Э, — ахборот-коммуникациялар технологияларини t-Йил k-сохада куллашнинг Йиллик самарадорлиги микдори. Ахборот-коммуникациялар бозори товарларидан фойдаланишнинг хар бир соха ва барча йиллар буйича олинган самаргдорлик йигиндиси куйидагича:

бу ерда: Т — хисобланадиган давр катталиги шундай килиб олиниши керакки, унда башоратланаёттан барча давр учун меъёрий ижтимоий-иктисодий натижа олиниши керак; Э, — 1йил учун ахборот-коммуникациялар бозори товарларини кўллаш натижасида олинадиган йиллик самарадорлик; Е„— ахборот-коммуникациялар бозори товарларидан фойдаланишнинг самарадорлик меъёрий коэффициенти.
Ахборот-коммуникациялар технологияларидан фойдаланиш харажатларининг йиллик уртача тежамкорлиги асосида энг тежамкорлик вариантини танлаб олишни куйидагича аниклаш мумкин:

бу ерда: Н, — катгалик куйидаги тенглама оркали топилади.


бу ерда: Т — башорат килинаёттан тавр микдори; Ахборот-коммуникациялар бозори ТВ ва ни ишлаб чикаришга татбик к;илиш натижасида олинадиган иктисодий самарадорлик уларни кўллашгача ва каллаш жараёнидан кейинги мехнатталаблик даражаларини узаро солиштириш натижасида аникланади.
1йилда бажарилаёттан ишнинг умумий мехнатталаблилиги( Ж):

бу ерда: j — i-иш жойида бажарилаётган операциялар. сони;
QV, — i-иш жойида бажарилаёттан /-операциянинг мехнатталаблилиги;
Ахборот-коммуникациялар технологияларини татбик килиш натижасида бажарилаётган ишнинг умумий менатталаблилиги(ДИ'):

бу ерда: Q5 — ахборот-коммуникациялар технологияларини каллаш натижасида i-иш жойида бажарилаётган операциянинг мехнатталаблилиги.
2. Жалб килиниши керак булган ишчиларнинг руйхатдаги сони бир йилга нисбатан куйидагича аникланади:
а) ахборот-коммуникациялар технологияларини кўллашгача:

б) ахборот-коммуникациилар технологияларини куллагандан кейин:

бу ерда: 260 — бир йилдаги уртача иш кунининг микдори.
3. Ишчиларга тулаш керак булгак ойлик иш хаки куйидагича:
а) ахборот-коммуникациялар технологияларини куллашгача:

б) ахборот-коммуникациялар технологияларини кўллагандан кейин:

бу ерда: OY — ишчининг уртача ойлик иш хаки; 12— бир йилдаги ойлар сони.
4. Иш хаки фондининг тежалиш микдори:

Ишлаб чикаришнинг накладной харажатларини тежаш (моддий, машина ва бошка харажатларнинг пасайиши) микдори(ФН) куйидагича:

бу ерда: PH — тежамкорлик даражаси (%-хисобида).
5. Ахборот-коммуникациялар бозори технологияларини куллаш натижасида ишлаб чикариш харажатлари микдорининг умумий тежамкорлиги:

6. Корхонанинг булимларини автоматлаштириш да- ражасини тавсифловчи техник воситалар паркининг автоматлаштирилганлик коэффициенти:

бу ерда: Ф-автоматлаштириш учун лланилаёттан техник воситалар сони, дона; XN — ушбу булим, участкадаги техник воситаларнинг умумий сони, дона.

7. Бажарилаёттан ишларнинг автоматлаштирилганлик коэффициенти(д,) куйидагича аникданади:
бу ерда: Т — автоматлаштирилган ишнинг мехнатталаблиги; 1 — кулда бажарилаёттан ишларнинг(операцияларнинг) мехнатталаблиги, киши/соат.
8. Мехнатнинг автоматлаштирилганлик коэффициенти (К ):

бу ерда:Р— ишларни автоматлаштириш билан машгул булгай ишчилар сони;
Р, — кулда бажарилаёттан ишларни бажараёттан ишчилар сони, киши.
9. Ахборот-коммуникациялар технологияларини татбик килиш натижасида мехнат унумдорлигининг усиши:

бу ерда: Р — янги техника ва технологияларнинг битта донасига хизмат курсатиш билан машел булган ишчилар сони, киши;
У — янги техника ва технологияларни татбик, килиш натижасида мехнат унумдорлигининг усиши %;
N — бир йил мобайнида татбик килинган янги техник воситаларнинг микдори, дона.
10. Истеъмолчининг янги техника ва технологияларни ифодаллаш натижасида оладиган самарадорлиги (Э,). Йиллик умумий иктисодий самарадорликни хисоблащца янги техника ва технологияларни куллаш натижасида ишлаб чикарилаёттан махсулот таннархининг пасайиши катта ахамият касб этади:

бу ерда: С ва С — янги техника ва технологияларни куллашгача хамда куллашдан кейинги булган махсулотнинг таннархи (1 соат фойдаланиш харажатлари, сум);
П, — янги техника ва технологиялар ёрдамида ишлаб чикарилаёттан махсулотларнинг йиллик хажми (ёки янги техника ва технологияларнинг йил мобайнида ишлаш соатлари);
N — йил мобайнида татбик килинаёттан янги техника ва технологияларнинг сони.
11. Ахборот махсулотлари фондидан рационал фойдаланиш даражасини ифодаловчи ахборот махсулотлари айланиши коэффициенти (К ):

бу ерда: Е— курилаётган даврдаги (ой, квартал, йил) фойдаланаеттан ахборот махсулотлари нажми (хужжатлар сони, жадвал);
Е — ушбу даврдаги автоматлаштирилган ахборот тизимларида йигилган ушбу турдаги ахборот махсулотларининг уртача нажми.
12. Ахборот махсулотларини тайёрлаш, саклаш, кидириш ва кайта ишлашнинг умумий мех;натталаблиги (Т,„):

бу ерда: Т , — i-ахборот махсулотларини тайёрлаш, саклаш, кидириш ва кайта ишлашнинг умумий мех- натталаблиги;
Е — ишчининг мехнат унумдорлиги.
11. Корхона булимидаги вазифаларни автоматлаштиришнинг иктисодий самарадорлигини хисоблаш бир нечта алохида булган тахлил ва хисоблаш боскичларидан иборатдир:
а) биринчи боскич — бошкарув объектидаги масалалар билан якиндан танишиб чик;иш. Масала таркибида айланаётган барча хужжатлар таркиби ва микдорини аниклаш, уларни кайта ишлаш учун кетадиган вактни хисоблаш.
Хар бир хужжат буйича мумкин булган автоматлаштириш даражасини аникдаш ва янги техника хамда технологияларни куллаш натижасида ахборотларни кейта ишлаш мекнатталаблиги пасайишининг умумий йиллик хажми (Э„) катта ахамият касб этади. Умумий мехнат харажатларини куйидагича аниклаш мумкин:

бу ерда: k — хужжат тури; и — ушбу турдаги хужжатлар сони; t — i-турдаги хужжатни кайта ишлаш учун сарфланганбир ой мобайнидаги вакт; и — бир ойдаги хужжатлар микдори; 12 — бир йилдагй ойлар сони; 1T — янги техника ва технологияларни каллаш натижасида i-турдаги хужжатларни кайта ишлаш мехнатталаблигининг пасайиши мумкин булган фоизи, %.
б) иккинчи боск;ичда бухгалтерия хисоботи асосида корхона персоналининг бир соатдаги уртача иш хаки (3 ) ва асосий кушимча иш хакининг йиллик тежалиши (Э,) аникланади:

в) учинчи боск;ичда билвоста харажатларнинг (Э ) тежалиши аникланади:

бу ерда: IIД — ижтимоий сукурта учун чегирма фоизи; П — нафакд фонди учун чегирма фоизи; П,— даромад солили фоизи; П умумцех харажатлари фоизи; П — давр харажатларй фоизи; П — илмий изланишларга чегирма фоизи.
r) туртинчи боскичда ишчилар урнининг кискариши натижасида столлар (3), стуллар (3), фойдаланилаёттан майдон (3Д), орггехникалар (3,) учун сарфланадиган харажатларнинг микдори камайиши (Э„) аникланади:

Янги техника ва технологияларни кўллаш натижасида йиллик умумий тежамкорлик нажми(Э ):

д) олтинчи боскичда фойдаланиш харажатларининг кушимча йиллик нажми хисобланади:

бу ерда: С.— техника ва технологияларнинг таннархи; П — амортизация фоизи; 3 — ушбу техника ва технологиялар сарфлаёттан кушймча электроэнергия урн сарфланаётган харажатлар, сумда. 3— дастурий таъминот нархи, сумда.
е) еттинчи боскичда соф иктисодий самарадорликнинг умумий нажми аникданади (Э ):

бу ерда: Х— фойдадан олинадиган солик микдорини ифодаловчй умумий коэффициент.
ж) саккизинчи боскичда капитал харажатлар микдори ашщтанади(Х):

бу ерда: 3, — дастурий махсулотлар комплексини ишлаб чикиш ва татбик этишнинг нархи, сумда.
з) туккизинчи боскичда иктисодий самарадорлик коэффициенти (Е,) хисобланади:

Ахборот-коммуникациялар технологияларини татбик к;илиш учун самарадорликнинг норматив коэффициенти EД=0,33 га тенг.
и) унинчи боскичда капитал харажатларнинг узини коплаш муддати (Т) аникланади:
ТР=К3/Эгч
Хозирги кунда ахборот-коммуникациялар технологияларининг узини коплашининг норматив муддати 3 йилга тенг. Шундай килиб, агар самарадорлик коэффициенти Е, = 0,33 ёки ундан катта булса хамда капитал харажатларнинг узини коплаши муддати (Т) учдан кичик ёки унга тенг булса, у холда ушбу масала самарали хисобланиб, уни амалиётда кенг татбик килса булади.
5.7-ф. ЭЛЕКТРОН ДАРСЛИКЛАРНИ ЯРАТИШ АСОСЛАРИ
Ривожланган мамлакатларда сўнгги йигирма йилда ахборот фаолиятининг куп кисми бозор инфратузилмасининг асосий элементларидан булиб бозор муносабатлари таркибига сингиб кеттан. Ахборот-коммуникациялар технологиялари бозорининг бозор инфратузилмаси сифатида шаклланиши 50-йилларнинг иккинчи ярмидан бошланди. Хозирги кунда бозорнинг ушбу тармоги хар бир мамлакат миллий иктисодининг асосий негизи булиб хисобланмокда. Чунки глобал иктисодиётни таркиб топтириш учун замонавий ахборот-ком муникациялар технологиялари инфратузилмаси талаб этилмокда. Ишбилармонлик фаолиятининг макбул му хитини шакллантиришда зарур булган турли ахборот, тахлилий материаллар ва уларни тезкор усулда олиш ахборот-коммуникациялар технологияларининг ривожланиб бораёттанлиги эвазига эришилмокда.
Мамлакатимизда ахборотлашган жамият куриш щлидаги асосий масалалардан булиб ахборот майдонининг барча таркибий кисмларини ривожлантириш ва ундаги бошкарув субъектлари фаолиятини рагбатлантиришга каратилган давлат ахборот сиёсатини ишлаб чикиш хисобланади. Ахборот-коммунихациялар технологиялари бозорини шакллантиришнинг объектив заруриятидан келиб чищклн холда, миллий иктисоднинг деярли барча тармоклари манфаатларига таъсир этувчи кенг микёсдаги иктисодий, хукукий ва сиёсий ечимларни хал к;илишни талаб киладиган Узбекистон Республикаси Президентининг «Компьютерлаштириш ни янада ривожлантириш ва ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш тугрисида»ги Фармони эълон килинди. Унда «...Реал иктисодиёт тармокларида, бошкарув, бизнес, фан ва таълим сохаларида компьютер ва ахборот технологияларини кенг жорий этиш, ахоли турли катламларининг замонавий компьютер ва ахборот тизимларидан кенг бархаманд булишлари учун шарт-шароитлар яратиш...» белгилаб куйилган.
Республикамиз кутубхона, олий таълим муассасалари, илмий-тадкикот институтлари ва вазирликларида тупланган катта микдордаги ахборот ресурсларига эга. Бирок ушбу манбаларга интеграциялашган голда кириш усули хали йулга куйилмаган. Чунки, иктисодий ва ижтимоий ривожланишнинг янги даражасига утиш, жахон ахборот махсулотлари ва хизматларига чикиш юкорида келтирилган манбаларга турли ахоли гурухларининг тез суратда кириб боришини ташкил килиш муаммо булиб турибди. Республикамизда ахборотлар сохасининг ривожланишига бошка омиллар хам таъсир курсатмокда, жумладан: жамиятни ахборотлаштиришнинг паст даражадалиги, ахборот технологиялари ривожланиши учун зарур ресурсларнинг етарли даражада эмаслиги, хисоблаш техникаси ва алока воситаларининг етарли даражада ривожланмаганлиги, ЭХМ локал ва худуд тармокларини каллаш ва ривожлантириш борасидаги колокдик, технологик маълумотлар ва билимлар базаларининг сует кулланилишидир.
Жахон амалиёти тахпили шуни курсатмокдаки, уз фукароларини ахборотлашган мухитда фаолият курсатишга ургаттан жамияттина вактдан ютади, чунки факат микдорий курсаткичларга асосланган иктисодиёт тизимининг келажаги йук.
Ахборот-коммуникациялар технологиялари бозорида асосий товар булиб ахборот махсулотлари ва хизматлари саналади, яъни ахборот-коммуникациялар технологияси ёрдамида фойдаланувчиларга купрок ахборот хизматини курсатиш лозим.
Бозор муносабатлари ахборот махсулотларининг янгилиги, ишончлилиги ва тўликлиги даражаларига юкори талаблар кўймокда. Чунки бусиз самарали маркетинг, молия-кредит ва инвестиция фаолиятини юритиш мумкин эмас. Ахборот махсулотларининг республикамиз хаётида тутган урии ва роли ижобий томонга узгариб бормокда. Мамлакатимизда ахборот-коммуникациялар технологиялари бозори индустриясини таркиб топтириш жамиятимизда чука ижтимоий узгаришларга олиб келиб, уни «индустриалдан ахборотлашган жамиятга» айлантиришига ишончимиз комил.
Ахборот ва телекоммуникациялар бозори АКШ иктисодий ривожланишининг асосий омилларидан булиб хизмат килмокда. Мисол учун, АКШда жами истеъмолчилар сарфлаган хар 10 доллардан 1 доллара ушбу индустрия хизматлари ва махсулотларига тугри келади. Кенг маънода олганда ахборот-коммуникациялар технологиялари бозори АКШ ички иктисодий майдонининг 10 Мини ташкил этмокда. Башорат килишларича, ушбу курсаткич якин ун йилликда 20 %ни ташкил этади. Агар Хиндистоннинг ахборот-коммуникациялар технологиялари бозорига назар ташлайдиган булсак, дастурий махсулотлар индустрияси ун йил олдин 10 млн. долларни ташкил килган булса, хозирда у 1 млрд. долларгача усди. Мутахассисларнинг башорат килишларича, ушбу индустриянинг даромади XXI acp бошида 5 млрд. долларни ташкил килди. Хиндистонда дастурий махсулотларни четта экспорт килиш буйича 330га якин компаниялар фаолият курсатаяпти.
Хозирги кунда жахон таълим хизматлари ахборот- коммуникациялар технологияларига таянган холда йулга куйилмокда. Бу борада электрон дарслик ва укув кулланмалар катта уринни эгалламокда.
Электрон дарсликларни лойихалаштириш, ишлаб чикиш ва уаув жараёнида кенг фойдаланиш долзарб масалаларга айланмокда, чунки улар оммавий равишда таълим сохасида кулланила бошланди. Охирги вактларда электрон укув нашрларнинг турли хиллари яратилиб, улар уз таркибига одций гиперматн дарсликлан тортиб масофавий укитишнинг комплекс тизимларини камраб олмокда.
Электрон дарсликларни куйидаги турларга ажратиш мумкин:
• матннинг электрон версияси;
• китобнинг гиперматнли электрон версияси;
• график, жадвал, расмлар ва гиперматнлар мавжуд дар слик;
• анимация, овоз, график, жадвал, расмлар ва гиперматнлар мавжуд дарслик;
• анимация, овоз, график, жадвал, расм, гиперматнли ва тест тизимлари мавжуд дарсликлар.
Ушбу соханинг янгилиги ва укув-услубий таъминотнинг йуклиги ишлаб чикилаёттан электрон дарсликларнинг сифат даражасига жиддий таъсир курсатмокда. Бундан ташкари, дарсликларни яратишнинг ягона стандартлари ва дастурий воситаларининг куидаги турли ишлаб чикарувчилар томонидан яратилган электрон дарсликларни увив жараёнида самарали ллашга тусиинлик киляпти дейиш мумкин.
Шунинг учун хам яратилаётган электрон дарсликларнинг бахолаш мезонларини белгилаб олиш лозим. Авваламбор, электрон дарсликлар утилаётган дарслар сифатини юксалтиришига кандай таъсир курсатишини билиш керак. Электрон дарсликларнинг анъанавий усулларга нисбатан куйидаги афзалликларини келтириш
1. Укув ахборотларининг такдим этилиш шакли.
2. Керакли ахборотларни кидириш имконияти.
3.0линган билимлар даражасини назорат килиш
усулларининг мавжудлиги.
4. Укитувчи билак тескари алоканинг мавжудлиги куйидаги жадвалда ушбу мезонлар асосида киёсий
тахлиллар келтирилган (1.15 - жадвал).
Шулардан келиб чикиб, электрон дарсликларни яратишнинг куйидаги тамойилларини келтириш мумкин:
• мультимедиа-маълумотлари (мати, график, аудио, видео, анимация) асосида ахборотларни такдим этиш;
• кидириш ва йуллаш имкониятларини киритиш;
• олинган билимлар даражасини назорат килишнинг объектив тизимини киритиш;
• тармок технологиялари асосида укитувчи ва укувчининг узаро интерактив ва тескари алокасининг йулга куйилиши.


Download 1,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish