3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

I SH L A B CH I Q A R I SH 
 
iste’molchi tarmoqlar 
n 
pirovard iste’mol 
Jami: 
foyda-
lanish 
bo‘yicha 
YaIM 
a
11 
a
12
a
13
a
1n 
C
1 
I
1 
G
1 
X
1 
Y
1 
a
21
a
22
a
23
a
2n
C
2 
I
2 
G
2 
X
2 
Y
2 
a
31
a
32
a
33
a
3n
II 
 
I 
oraliq 
qiymat 
Ish
la
b 
ch
iq
ar
uv
i 
tar
m
oq
lar
n 3 2 1
an
1 
an
2
an
3
a
nn
C
n 
I
n 
G
n 
X
n 
Y
n 
W
1 
W
2 
W
n 
P
1 
P
2 
P
n 
III 
Q
o
‘sh
il
g
an 
q
iy
m
at
IV 
I 
+
 II
Im-port 
M
1 
M
2 
M
n 
X
 A
 R
 A
 J 
A
 T
 L
 A
 R
 
Jami: 
xara-jat-
lar 
bo‘yicha 
YaIM 
Y
1 
Y
2 
Y
n 
= 
I + III 
II kvadrantda – C – (shaxsiy iste’mol); I – (investitsiyalar); G – (davlat xaridi); X (eksport).
III kvadrantda – W – ish haqi; 
P – foyda;
M – import. 
 
5-jadval. Tarmoqlararo balans chizmasi. 
«Xarajatlar – ishlab chiqarish» tarmoqlararo balansi usuli nafaqat 
iqtisodiyot turli tarmoqlari o‘rtasidagi o‘zaro aloqalarni o‘rganishga, balki 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

147 
mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishini, uning tarmoqlar tuzilmasining 
o‘zgarishi va iqtisodiy o‘sish sur’atlarini bashoratlashga imkon yaratadi. 
Iqtisodiy o‘sish modellari to‘g‘risida so‘z yuritiganda «nol darajadagi 
iqtisodiy o‘sish» kontseptsiyasiga to‘xtalib o‘tish maqsadga muvofiq 
hisoblanadi. Mazkur kontseptsiyaga XX asrning 70-yillarida asos solingan. Bu 
kontseptsiya tarafdorlarining fikricha texnika taraqqiyoti va iqtisodiy o‘sish 
atrof-muhitning ifloslanishi, tabiatga zaharli moddalarning chiqarilishi, shahar 
qiyofasining yomonlashuvi va boshka shu kabi ko‘plab salbiy holatlarni keltirib 
chiqarishi mumkin. Aholi sonining tezlik bilan ko‘payib borishi, ishlab chiqarish 
mikyoslarining kengayishi natijasida ishlab chiqarish, ayniqsa tabiiy 
resurslarning kamayib borishi pirovardida iqtisodiy o‘sish chegaralarini cheklab 
qo‘yadi. Buning oqibatida ocharchilik, atrof-muhitning buzilishi, resurslarning 
tugashi ro‘y berib, tez orada aholi soni va sanoat ishlab chiqarish hajmi keskin 
qisqara boshlaydi. Shunga ko‘ra, «nol darajadagi iqtisodiy o‘sish» kontseptsiyasi 
tarafdorlari iqtisodiy o‘sishni maqsadga muvofiq ravishda ma’lum chegarada 
ushlab turish zarur, deb hisoblaydilar. Ular iqtisodiy o‘sish tovar va xizmatlar 
hajmining ko‘payishini ta’minlashini tan olsalarda, bu o‘sish bir vaqtning o‘zida 
turmush darajasining yuqori sifatini ta’minlay olmasligini ta’kidlaydilar. 
O‘z navbatida, mazkur kontseptsiya muholiflari iqtisodiy o‘sishning yuqori 
darajasini yoqlab, uning o‘zi cheksiz ehtiyojlar va cheklangan resurslar 
o‘rtasidagi ziddiyatni yumshatishini, aynan yuqori darajadagi o‘sish sharoitida 
jamiyatning ijtimoiy zaif qatlamlarini qo‘llab-quvvatlash imkoniyati vujudga 
kelishini ko‘rsatadilar. Atrof-muhitning ifloslanishi esa iqtisodiy o‘sish oqibati 
bo‘lmay, u tabiiy resurslardan foydalanishdagi narx shakllanish tizimining 
noto‘g‘riligidan kelib chiqadi. Shunga ko‘ra, mazkur muammolarni hal etish 
uchun tabiiy resurslardan foydalanishda qonuniy cheklovlar yoki maxsus 
soliqlarni kiritish, ifloslantirish huquqi bozorini shakllantirish lozimligini 
ta’kidlaydilar.