3-mavzu: qadimgi turkiy til leksikasi ma’ruza rejasi

Nikohdan keyin paydo bo‘lgan qarindoshlik terminlari. Nikoh er-xotinlikni rasmiylashtirishdir. Bu turdagi terminlarga er, qatun, erin, kishi, avluq va boshqalar kiradi.
VI-XIV asrlarda әr (ir) so‘zi ko‘proq jangovar, mard ma’nosida ishlatilgan.
Qatun (xatun) terminining uzuk, urang‘ut, әrin va avluq kabi ko‘rinishlari ham ishlatilgan.
XI-XIV asrlardagi qavm-qarindoshlik terminlari Mahmud Qoshg‘ariy asarida o‘z ifodasini topgandir.
Qurol-aslaha nomlarini bildiradaigan terminlar.VI-X asrlardagi qurol-aslaha terminlari o‘sha davr urug‘ va qabilalarning turmushi, siyosiy-harbiy ahvolini ma’lum darajada aks ettiradi.
Qurol-aslaha nomlarini bildiradigan quyidagi terminlar uchraydi.
Harbiy xizmatga aloqador shaxslar, qo‘shinning sostavini ifodalovchi terminlar su (armiya) (Kt), Atlï (otlïq), qo‘shin (Kt); (piyoda askar), yada (Kt), tutmaq (dushmanlarning kuchini bilishga ajratilganlar) (Kt), yәrchi (qo‘shinga yo‘l ko‘rsatib boruvchi) (Kt), yәzәk su yoki ilkү sү (ilg‘or otryadda boruvchilar).
Armiyaning o‘ng qanotida urush qilganlar oq (Kt), chap qanoti urush qilganlarga nisbatan sol (Kt) va o‘rtada urush qilganlarga nisbatan ked kabi terminlar ishlatilgan.
Armiyaning orqa tomonida qurollanib turgan soldatlar yatug‘ (Kt) va oqchï (o‘ng) deyilgan.
Qo‘shinlarning yordamchi qismlari yaqut deb atalgan.
Biror joyda yashayotgan qabila va urug‘ni talash uchun yuborilgan otryad aqïnchï termini deb atalgan.
Xon va beklarning shaxsiy qo‘riqchilari va ularning turadigan joylar yatg‘aq, turgek (Saroy qo‘riqchisi) deyilgan.
Qurol nomlarini bildiradigan leksemalar quyidagilardir: qïlïch (ung), suqug (nayza) (Kt), ya (yoy), yaraq (sovut) (Kt).
Qabila va urug‘larga qarshi kurashganlar: yag‘ï (dushman) (Kt), suqush (urush), toqush (Ung.). Hujumga o‘tish yïn, qamal qilish qabas va dushmanni qaytarish pantur kabi terminlar bilan ifodalangan.
Urushda qahramonlik ko‘rsatganlar - alp (Kt), qaram bo‘lish - kәrmis (Kt), hiylakorlik - tәblig (Kt) kabi terminlar bilan yuritilgan.