3-mavzu. Populyatsiyalar va ekotizimlar ekologiyasi reja

O’rmon ekotizimi

O’rmon eko tizimi boylab sayohatni tasavvur qilib koraylik. Daraxtlar, butalar, mayda o’simliklardan iborat. Bu yerda siz olmaxon, qushlar va hasharotlarni korishimiz va ularning ovozini eshitishingiz mumkin. Yana maymun va qo’ziqorinlarni ham ko’rishingiz mumkin. Bu yuzlab turlar yashaydi. Hozir esa bug’doy dalasini tasavvur qiling. Siz bu yerda bir nechtagina turni uchratishingiz mumkin: bug’doy o’simligi, hasharotlar va begona o’tlardir. O’rmon bug’doy dalasidan ko’ra ko’proq turdagi o’simliklardan iborat. O’rmon yuqori darjadagi biologic xilma-xillik yani bio xilma-xillikdan iborat.bio xilma-xillik ekotizimda hayotning turli tumanligini anglatadi.

Bioxilma-xillik o’lchami

Bioxilma xillik o’lchovi odatda bir hududda yashaydigan turlarning son bilan o’lchanadi. Masalan; marjon qoyalar minglab marjon turlariga, baliqlar, suv o’tlari, gupka, faraplar va chuvalchanglar uchun makon bola oladi. Marjon qoyalarda sayoz oquvchi suvlardan ko’ra ko’proq bio xilma xillikka ega. Dastlab chuqur dengiz tadqiqotchilari kamdan-kam organizmlar chuqur dengiz tubida qorong’ulikda yashay olishmaydi deb hisoblashagn. Shunga qaramasdan marjon qoyadagi turlarga nisbatan kamroq bolsada u yerda organizmlar yahsamoqda. Bilamizki chuqur dengiz tubidagi bio xilma xillik huddi marjon qoyalardagidek noyob.

Bir ko’lmakbalig’ bir krevetka

Yo’qolib borayorgan turlar Kaliforniyaning markaziy vodiysidag imavsumiy suv havzalarida yashaydi. Ifloslanish shahar urbanizatsiyasi kengayishi va boshqa ta’sirlar vodiydagi 90 % bahoriy ko’lmaklarni yo’qolib ketishiga olib kelmoqda. Bu turlarning yo’qolib borishi ularning kelib chiqishi va paydo bolishi holatlarining beqaror bo’lib borishga sabab bo’lmoqda.

Kaliforniyakondori

Bu noyob tur- kondorning yoqolib ketish xavfi 20-asr oxirlariga kelib kuchayib ketti. Ba’zi kondorlar yovvoyi tabiat qo’yniga asrab qolindi.