22-ma’ruza neft, gaz va neft mahsulotlarni saqlash idishlari turlari. Reja

---

22-MA’RUZA 
Neft, gaz va neft mahsulotlarni saqlash idishlari turlari.
REJA: 
22.1. Tomchi ko‘rinishidagi rezervuarlar.
Sharsimon rezervuar. 
22.2. Rezervuarlardan foydalanish 
22.3. Gazgolderlarning tuzilishi va ishlash prinsipi. 
 
22.1.Tomchi ko‘rinishidagi rezervuarlar 
Yuqori bosimli (0,2 MN/m2) bug‘lar bilan xarakterlanadigan neft 
mahsulotlarini saqlash uchun tomchi ko‘rinishidagi rezervuarlarni qo‘llash mumkin. 
Bu turdagi rezervuarning tomchi ko‘rinishidagi formasi barcha halqasimon va 
meridional kesimlariga bir xil kuchlanish berilishini ta’minlaydi. Biroq bu 
rezervuarlarni tayyorlash ancha murakkab, shuning uchun ular ko‘p qo‘llanilmaydi. 
20.1-rasm. Tomchi ko‘rinishdagi rezervuar. 
1-rezervuar korpusi; 2-himoyalovchi qurilmalar; 3-rezervuar tayanchi;
4-xizmat ko‘rsatish narvoni. 
 
Sharsimon rezervuarlar 
Sharsimon rezervuarlar sezilarli bosimlar (1MN/m2 gacha) va yuqori vakuum 
(500 mm. suv.ust. gacha) bosimini saqlay oladi. Amaliy jihatdan ularning diametri 
chegaralanmagan. Masalan: Yaponiyada diametri 33 m. li sharsimon rezervuar 
qurilgan va 3 MN/m2 bosimda ishlashi uchun hisoblangan. Neftni qayta ishlash 
zavodlarida bu rezervuarlarda metan, etan, propan –butan aralashmasi va boshqa 
turdagi gazlar saqlanadi. Rezervuarlarning sferik formasidan neftni tuzsizlantirish 
qurilmasida elektrodegidrator tayyorlash uchun foydalaniladi. Bir xil ishlatish 

---

ko‘rsatkichlariga ko‘ra sharsimon rezervuarlarga sarflanadigan metall miqdori 
silindrsimon rezervuarlarga nisbatan kamroq. Mahalliy siqilish va tayanchlardagi 
kuchlanish konsentratsiyasini hisobga olmay, rezervuar qobig‘ining qalinligi S ni 
quyidagi formula bilan topamiz: 
С
PD
S
э
р


.
.
4

; (20.1) 
bu yerda: P
-suyuqlik gidrostatik ustuni va muhitning summaviy bosimi;
D
- rezervuarning ichki diametri; 
.
.
э
р

- ruxsat etilgan kuchlanish; 
С
- korroziyaga qo‘shimcha. 
Sharsimon rezervuarlarning asosiy elementi yaproqlar bo‘lib hisoblanadi. Ular 
issiq shtamplash, sovuq shtamplash, keyingi vaqtlarda sovuq prokatlash usuli bilan 
tayyorlanadi.
 
20.2-rasm. Sharsimon rezervuar 
1-listlardan tayyorlangan korpus; 2-himoyalovchi qurilmalar;
3-rezervuar tayanchi; 4-xizmat ko‘rsatish maydoniga olib boruvchi narvon. 
 
Payvand choklar bir to‘g‘ri chiziqda yotmaydi. Payvandlashda birinchi 
navbatda meridional choklar, keyin esa xalqasimon choklar payvandlanadi. 
Payvandlangan choklarning sifati montaj jarayonida va tayyorlab bo‘lingandan 
keyin tekshiriladi.