21-боб. Ингичка ичак тутилиши

Битишмаларни ажратаётганда юз берган ятроген шикастланишларни нима қилиш керак?

Битишмаларни ажратаётганда юз берган ятроген шикастланишларда ичак жароҳатини кўндаланг чоклар билан тиклаш керак. Биз узлуксиз, бир қаватли, сўрилувчи, монофиламент чоклар билан тикишни тавсия этамиз (13-боб). Сероз қаватининг юзаки шикастланишларини ўз ҳолича қолдириш керак. Сероз қават шикастланиб, у орқали шикастланмаган шиллиқ қават бўртиб чиқиб қоладиган бўлса, унда узлуксиз, монофиламент, сероз-мушакли чоклар қўйилиши лозим.

Декомпрессия қилиш керакми-йўқми?

Уфф, ҳа. Мақолга айланиб улгурган икки томони ўткир қиррали ханжар. Бир томондан ичаклар ҳаддан зиёд кенгайган бўлса, қоринни беркитишда қийинчиликлар туғилади, операциядан кейинги даврда қорин бўшлиғи ички босимининг ошишига, бунинг натижаси ўлароқ эса, яхши маълум бўлган асоратларга олиб келади (40-боб). Бошқа томондан, ичакни декомпрессиялаш операциядан кейинги илеусга ва, ҳатто, перитонеал контаминацияга ҳам сабаб бўлиши мумкин. Биз, кўпчилик сингари, қоринни ёпиш қорин ички босимини ошишига олиб келадиган бўлса, ичакни декомпрессия қиламиз. Бунда ичак маҳсулини енгилгина меъда томонга қараб ҳайдаймиз, уни эса анестезист найча орқали сўриб олади. Маҳсулни ҳайдашда ичак қовузлоқларини кетма-кет тартибда жуда юмшоқ равишда сиқиш орқали амалга оширилади, чунки кенгайган ичак қовузлоқларининг девори жуда юпқалашган бўлиб, тезда шикастланишга мойил бўлади. Ичакни бармоқларингиз орасидан лағмонга ўхшаб сиқиб ўтказиш қўпол ва хавфли амалиёт бўлиб ҳисобланади. Ичак тутқичини ҳам кўп тортманг, у йиртилиши мумкин (шуни ҳам ёдингизда тутинг: сероз қаватнинг шикастланиши битишмали жараён ривожланишига замин яратади). Вақти-вақти билан меъдани пайпаслаб туриш керак. Агар у тўлиб қолган бўлса, секингина чайқаб ва сиқиб қўйиш зарур, бу билан сиз назогастрал зонднинг ўтувчанлигини таъминлайсиз. Ингичка ичак дистал қисмларда беркилган бўлса, унинг маҳсулини пучайган қовузлоқлар томонга, ундан сўнг эса йўғон ичак томон ҳайдаса ҳам бўлади. Ким нима деса десинку, қорин бўшлиғининг қай даражада ифлосланишини инобатга оладиган бўлсак, очиқ усулда декомпрессия қилиш соғлом фикрга тўғри келмайди. Игна билан декомпрессия қилиш эса, ичак маҳсулининг қуюқ бўшини инобатга оладиган бўлсак, бефойда муолажадир, холос. Очиқ декомпрессияни ичакни резекция қилиш аниқ бўлиб қолгач, энтеротомия қилиш орқали бажарса бўлади. Кесилган ичакнинг проксимал қисмига йирик диаметрли сўрғич найчасини қўйиб, сўрғич фаолиятига мос ҳолда ичакни енгилгина “соғиб” туринг.

Қоринни ёпишдан олдин, тасодифий ичак шикастларини ўтказиб юбормаслик мақсадида уни яна бир бор кўздан кечириб чиқинг. Битишмаларни ажратиш жараёнида катта юзали, қўпол ва кўп қонайдиган шикастланиш юзалари пайдо бўлиши сир эмас, шунинг учун ҳам қорин бўшлиғида қон кетиш ўчоқлари қолмаганига амин бўлинг. Қорин бўшлиғида қолиб кетган қон паралитик ичак тутилишига, инфекцияга ва янада кучли битишма жараёнига сабаб бўлиши мумкин (43-боб). Битишмали ИИТ да ичакларнинг шикастланиши ва жароҳатнинг очилиб қолиши, бу ҳолатнинг эса патологоанатомик анжуманга чипта вазифасини ўташ хавфи юқори бўлади (59-боб).