20. Амалий машғулот сифат менежменти тизими ички аудити

Аудитни босқичлари
Ички ва ташқи аудитлар одатда икки босқичдан иборат булади: мосликка (адекватлик) текшириш ва мувофиқликни текшириш.
Мосликни текшириш
Ҳужжатлаштирилган тизим қўлланилаётган стандарт талабларига мослиги даражаси аниқланади.
Мосликни текширилиши қуйидагича бажарилиши мумкин:

• 
  қўлланилаётган стандарт талабларини, ушбу талабларга ҳужжатлаштирилган тизимни мос келувчи қисмларини аниқлаган ҳолда кўриб чиқилиши.
  
• 
  ҳужжатлаштирилган тизимни, қўлланилаётган стандарт талаблари билан солиштирган ҳолда бандма – банд кўриб чиқилиши.
  

Учинчи томон аудитида барча, иккинчи томон аудитида кўпгина мувофикликка текширувлар албатта мосликка текшириш натижаларига боғлиқ, чунки сифат тизими ҳужжатлари қўлланилаётган стандарт талабларига мос келмаса, жойларда олиб борилаётган фаолиятнинг ҳужжатларда белгиланган талабларга мувофиқлигини текшириш маънога эга эмас.
Мувофиқликни текшириш
Ҳужжатлаштирилган тизим корхона ёки ташкилот ходимлари томонидан тулик тушунилиши, жорий қилинганлиги, харакатда эканлиги ва қўллаб-қувватланиши даражасини белгилаш учун ўтказиладиган аудит.
Қўлланилаётган стандарт у ёки бу фаолиятни амалга ошириш учун ҳужжатлаштирилган процедура ишлаб чиқилишини талаб қилмаса, мувофиқликни текшириш, қўлланилаётган стандарт талабларини бажарилишига нисбатан амалга оширилади.
Аудит объектлари
Маҳсулот, жараён ёки сифат тизими аудит объектлари бўлиши мумкин.
Маҳсулот аудити – маҳсулотни амалдаги тавсифларини белгиланган талабларга мувофиқлигини текшириш учун мўлжалланган.
Жараён аудити – жараённи белгиланган талабларга мувофиқлигини баҳолаш учун мўлжалланган. Бунда жараённи режалаштирилган натижаларга эришиш имконияти баҳоланади.
Бундай аудитларга, камчиликлари маҳсулотни ўлчаш ва синаш орқали аниқланиши мураккаб булган, лекин маҳсулотдан фойдаланиш бошлангандан сўнг юзага чикаиган махсус жараёнлар (пайвандлаш, қуйиш, иссиқлик билан ишлов бериш ва ҳ.к., шунингдек хизмат кўрсатиш жараёнларини кўпчилиги)ни текшириш кенг тарқалган.