20. Амалий машғулот сифат менежменти тизими ички аудити

6 Аудит кузатишларини шакллантириш
Аудит кузатишлари ҳужжатлаштирилиши ва текширилаётган фаолият соҳаси учун жавобгар бўлган ходимлар эътиборига етказилиши керак.
Агар аудитор номувофиклик мавжудлигини аниқласа, у бу номувофиқликни ички аудит утказиш процедураси билан белгиланган тарзда қайд қилиши керак (масалан, чек-варақда тегишли қайд қилинади ва номувофиклик тўғрисида баённома тўлдирилади).
Аудитор фақат аниқланган фактлардан келиб чиқиши ва уларни талабларнинг маълум бандига бириктириши керак. У олинган аудит гувоҳликлари тўғрилиги ва номувофиқликлар тушунарли эканлигини тасдиқлаш учун ҳолатни текширилаётган бўлинма вакили билан муҳокама қилиши керак. Аниқланган факт ҳақиқатда мавжудлигини бўлинма вакили номувофиқлик тўғрисидаги баённомани имзолаш орқали тасдиқлайди.
Ҳар бир ташкилот ўзига хослигидан келиб чиққан ҳолда номувофиқлик тўғрисидаги баённома шаклини ишлаб чиқади.
Номувофиқлик тўғрисида ёзувлар қуйидагиларни таъминлаш учун қисқа, лекин тушунарли бўлиши керак:

• 
  самарали тўғриловчи амалларни ишлаб чиқилиши;
  
• 
  номувофиқлик бартараф қилинганлигини текшираётган аудитор учун тўлиқ аниқлик бўлиши (бу номувофиқликни аниқлаган аудитор бўлмаслиги мумкин).
  

Аудитор нуқтаи-назаридан фаолиятни нотўғри амалиёти тўғрисида гувоҳлик берувчи ва раҳбариятга хабар қилиш керак бўлган, лекин қўлланилаётган процедураларда талаб белгиланмаган ҳолат аниқланган ҳолда, у чек-варақда қайд қилиши ва баённомадаги «Номувофиқлик» сўзини ўрнига «Эътироз» ёзиши ва эътирозини расмийлаштириши мумкин.
Эътироз қуйидаги ҳолларда расмийлаштирилиши мумкин:
• аудитор, аниқланган ҳолат кейинчалик номувофиқликни келтириб чиқаради деб ҳисобласа;
• аудитор, текширилаётган фаолият яхшиланиши керак ёки бундай имкониятга эга деб ҳисобласа.
"Эътирозлар" учун тўғриловчи амалларни ишлаб чиқиш зарур эмас. Эътирозларни жараёнлар раҳбарлари олдини олувчи амалларни ишлаб чиқиш ва сифат тизими ривожланишини режалаштириш мақсадида таҳлил қилишлари керак. Аудит мобайнида нафақат номувофиқлик, эътирозларни, балки мувофиқлик гувоҳликларини (масалан, чек-варақда қайд қилган ҳолда) рўйхатга олиш мақсадга мувофиқ. Бу маълумотлар, ташкилотда ижобий тажрибани тарқатиш учун фойдали бўлиши мумкин.