|
3.3. Mexanik ishlov berish uchun qo‘yimni analitik hisobi (ikkita yuza uchun)
Zagotovkaga mexanik ishlov berish uchun texnologik jarayonni loyihalashda, berilgan detalni ishlov berilayotgan yuzasining aniqligi va yuza tozaligini ta’minlash uchun qo‘yimlar miqdorini to‘g‘ri tanlash talab etiladi.
1. Berilgan detada ø40h7, l=50 mm bo‘lgan G yuza uchun mexanik ishlov berishda qo‘yimlar miqdorini xamda fazoviy chetlanish qiymatlarini hisoblaymiz.
1.1. Detal zagatovkasi bolg‘alash usulida olingan bo‘lib massasi 0.68 kg bo‘lganda ([3], 4.2–j, 62–b) dan:
(8)
Bu yerda:
– oldingi o‘tishdagi g‘adir – budurlik miqdori,
– oldinig nuqsonli o‘tish qatlami,
– quyma geometrik xatoliklar miqdori,
– zagotovkani moslamaga o‘rnatish hatoliklari miqdori.
1.2. Rz va T ning qiymatlarini quyidagicha
Rz=150 mkm, T=200 mkm ([3], 4.3–j, 63–b).
1.3. Fazoviy chetlanish.
([3], 4.7–j, 67–b). (9)
([3], 4.8–j, 71–b).
([3], 84–b).
Bizning holat uchun δ = 300 mkm ([3], 2.4–j, 28–b).
1.4. Zagotovkani dastgoh moslamasiga o‘rnatish va maxamlash xatoliklari yig‘indisi.
([3], 74–b) (10)
([3], 4.10–j, 77–b).
([3], 4.11–j, 75–b).
1.5. Dastlabki ishlov berishda qo‘yimlar miqdori:
1.6. Dastlabki ishlov berishdan keyingi qoldiq chetlanish:
ρ3=0.06 332 = 20 mkm.
1.7. Toza ishlov berishdan keyingi qoldiq chetlanish:
ρ2=0.04 332=13.3 mkm.
1.8. Jilvirlab ishlov berishdan keyingi qoldiq chetlanish:
ρ1=0.02 332= 6.6 mkm.
G yuza uchun quyimlarni analitik xisobi.
4 – jadval
Ø40h7 yuzaga
ishlov berish texnologik o‘tishlar
|
Qo‘yim elementlari, mkm
|
2zmin
|
dxmm
|
Dopusk δ, mkm
|
Chegaraviy o‘lcham, mm
|
Qo‘yimlar chegarasi, mkm
|
Rz
|
T
|
ρ+ε
|
dmin
|
dmax
|
|
|
Shtamplash
|
150
|
150
|
332
|
–
|
42
|
1300
|
2.7
|
23
|
–
|
–
|
Qora ishlov berish
|
50
|
50
|
20
|
2·682
|
40.44
|
330
|
20.2
|
20.5
|
1500
|
2500
|
Toza ishlov berish
|
30
|
30
|
13.3
|
2·120
|
40.2
|
84
|
20.05
|
20.13
|
730
|
400
|
Jilvirlash
|
10
|
20
|
6.6
|
2·73
|
40.05
|
21
|
19.97
|
20
|
150
|
130
|
Jami:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2380
|
3030
|
1.9. Qora ishlov berishda berishda qo‘yimlar miqdori:
Rz va T ning qiymatlarini quyidagicha
Rz=50 mkm, T=50 mkm ([3], 4.5–j, 64–b).
1.10. Toza ishlov berishda berishda qo‘yimlar miqdori:
Rz va T ning qiymatlarini quyidagicha
Rz=30 mkm, T=30 mkm ([3], 4.5–j, 64–b).
1.11. Jilvirlab ishlov berishda berishda qo‘yimlar miqdori:
Rz va T ning qiymatlarini quyidagicha
Rz=10 mkm, T=20 mkm ([3], 4.5–j, 64–b).
1.12. Dopusklarni belgilaymiz. ([6], 2–j, 441–b).
δ1=21 mkm.
δ2=84 mkm.
δ3=330 mkm.
δzag=1300 mkm.
Hisobiy o‘lchamlarni aniqlaymiz. Xar bir texnologik jarayonlar uchun detalning chizmada ko‘satilgan o‘lchamiga yuqorida xisoblangan qo‘yimlarni qo‘shish yo‘li bilan zagotovkaning o‘lchamlari dx ni xisobini chiqaramiz.
dx3=39.979+0.074 = 40.053 ≈ 40.05 mm.
dx2=40.05+0.15 = 40.2 mm.
dx1=40.2+0.24 = 40.44 mm.
dx3=40.44+1.4 = 41.84 ≈ 42 mm.
Eng katta chegaraviy o‘lchamlarini topamiz. Har bir texnologik jarayon uchun eng katta o‘lchamlarni har bir o‘lcham uchun berilgan dopusklarni qo‘shish yo‘li bilan aniqlaymiz.
dmax3 = 39.979+0.021 = 40 mm.
dmax2 = 40.05+0.084 = 40.13 mm.
dmax1 = 40.2+0.33 = 40.53 mm.
dmaxZ = 42+1.3 = 43 mm.
Qo‘yimlarni eng katta va eng kichik qiymatlarini aniqlaymiz.
Nominal qo‘yimni zagotovkaning dopusk maydonini nosimmetrik joylashganini xisobga olib aniqlaymiz.
Bu yerda: – umumiy minimal qo‘yim;
va – zagotovka va detalning pastki chetlanishlari:
Z0nom = Z0min +Nz – Nd = 2680+150–21=2809 mkm ≈2.8 mm.
dz nom=39.979+2.8=42.779≈ 43 mm.
Yuqoridagi hisoblarning natijasidan kelib chiqqan holda G yuza uchun bir tamonlama qo‘yim miqdorini 1.5 mm ga teng deb aytishimiz mumkin.
2. Berilgan detalda ø16 mm, l=150 mm A tores yuza uchun mexanik ishlov berishda qo‘yimlar miqdorini xamda fazoviy chetlanish qiymatlarini hisoblaymiz.
2.1. Detal zagatovkasi shtamplash usulida olingan bo‘lib massasi 0.82 kg bo‘lganda ([3], 4.2–j, 62–b) dan:
(11)
2.2. Rz va T ning qiymatlarini quyidagicha
Rz=150 mkm, T=200 mkm ([3], 4.3–j, 63–b).
2.3. Fazoviy chetlanish.
([3], 4.7–j, 67–b). (9)
([3], 4.8–j, 71–b).
([3], 84–b).
Bizning holat uchun δ = 300 mkm ([3], 2.4–j, 28–b).
2.4. Zagotovkani dastgoh moslamasiga o‘rnatish va maxamlash xatoliklari yig‘indisi.
([3], 74–b) (10)
([3], 4.10–j, 77–b).
([3], 4.11–j, 75–b).
2.5. Dastlabki ishlov berishda qo‘yimlar miqdori:
Dastlabki ishlov berishda bir tamonlami qo‘yim miqdorini 1 mm deb qabul qilamiz.
2.6. Dopusklarni belgilaymiz. ([5], 2–j, 441–b).
δdet=210 mkm.
δzag=840 mkm.
Hisobiy o‘lchamlarni aniqlaymiz. Xar bir texnologik jarayonlar uchun detalning chizmada ko‘satilgan o‘lchamiga yuqorida xisoblangan qo‘yimlarni qo‘shish yo‘li bilan zagotovkaning o‘lchamlari Lx ni xisobini chiqaramiz.
Lx1=150+1 =151 mm.
Eng katta chegaraviy o‘lchamlarini topamiz. Har bir texnologik jarayon uchun eng katta o‘lchamlarni har bir o‘lcham uchun berilgan dopusklarni qo‘shish yo‘li bilan aniqlaymiz.
Lmix1=150+0,21=150.21 mm.
Lmax2=150.21+0.84=151.05 mm.
Qo‘yimlarni eng katta va eng kichik qiymatlarini aniqlaymiz.
Umumiy qo‘yim miqdori.
Z0min= 210 mkm.
Z0max=840 mkm.
Tekshirish.
840–210=840–210 mkm.
630 = 630 mkm.
Hisob to‘g‘ri bajarilgan.
Yuqoridagi hisoblarning natijasidan kelib chiqqan holda A yuza uchun bir tamonlama qo‘yim miqdorini 1 mm ga teng deb aytishimiz mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
