2. Sug’urta bozori ishtirokchilarining huquq va majburiyatlari

Sug’urta vositachilari


Ixtisoslashtirilgan mutaxasislar

Ixtisoslashtirilmagan mutaxasislar









Kredit brokerlari

Tur agentliklari

Sport va mehmonxonalar

Banklar

Aloqa salonlari

Ko’chmas mulk sohasi vakillari

Boshqa tadbirkorliklar

Chakano savdo bilan shug’ullanadigan yuridik shaxslar

Sug'urta brokerlari

Jismoniy shaxslar

Sug'urta agentlari

Korporativ sug’urtaga asoslangan yuridik shaxslar

Sug’urta vositachilari, holding kompaniyadagi yuridik shaxslar

Avtosalon

2-rasm. Sug’urta vositachilarining turlari.⁵
Sug'urta agentlari - sug'urtalovchining nomidan va uning topshirig'i bilan ish yuritadigan, uning sug'urta faoliyatining bir qismini (sug'urta shartnomalarini tuzish, sug'urta to'lovlarini olish, sug'urta mukofotlari va sug'urta tovoni to'lash bilan bog'liq ishlarni bajarish) amalga oshiradigan jismoniy yoki yuridik shaxslardir. Sug'urta agentlari sug'urtalovchining vakillari bo'lib, sug'urtalovchi bilan tuzilgan shartnoma asosida uning manfaatlarini ko'zlab komission haq evaziga ish yuritadilar.⁶
Sug'urta brokerligi - sug'urta shartnomasini tuzish bo'yicha sug'urta kompaniyalari bilan muzokaralar olib borish uchun sug'urtalovchilar va sug'urta kompaniyalari o'rtasida aloqa o'rnatishga intiladigan xizmat. Yuqorida aytib o'tilganlardan tashqari, sug'urta brokerligi sug'urta shartnomasini tuzishga tayyorgarlik ko'rish, shartnomadan kelib chiqadigan huquqlarni amalga oshirishda yordam berish, ayniqsa sug'urta kompaniyasiga murojaat qilingan da'volarni qondirish bilan bog'liq faoliyatni ham o'z ichiga oladi.
Sug'urta brokerlarining asosiy funksiyalarini quyidagicha ifodalash mumkin. Sug'urta brokeri:

• 
  mijozning manfaatlarini ifodalaydi;
  

- o‘z mijoziga maslahatchi vazifasini bajaradi va unga kompaniya tomonidan taqdim etiladigan mavjud sug‘urta xizmatlari to‘g‘risida ma’lumot beradi;

• 
  sug‘urta qoplamasi miqdori va sug‘urta narxi o‘rtasida mijoz foydasiga maqbul kelishuvga erishish maqsadida o‘z mijozi nomidan muzokaralar olib boradi, boshqacha qilib aytganda, mijozni jalb qilish va tavakkal qilishdan boshlab xizmatlarning to‘liq zanjirini taqdim etadi. sug'urta hodisasi sodir bo'lgan taqdirda tavakkalchiliklarni bartaraf etish; - tavakkalchilikni taqsimlashning maksimal (optimal) yuqori standartini ta’minlaydi va mijozga sug‘urta hodisasi yuz berganda uning yetarli darajada ta’minlanishiga kafolat beradi. Buning uchun u nafaqat ma'lum bir mijozning, balki sug'urta kompaniyasining moliyaviy va ijtimoiy barqarorlik darajasini bilishi kerak.
  

Sug'urta agenti, sug'urta brokeridan farqli o'laroq, sug'urta shartnomasini tuzish, ular bo'yicha sug'urta to'lovlarini qabul qilish bo'yicha operatsiyalarni, shuningdek unga berilgan boshqa vakolatlarni faqat sug'urtalovchi nomidan va faqat uning uchun javobgar bo'lgan bitta sug'urta kompaniyasi nomidan amalga oshiradi. Sug'urta agentlarining faoliyati sug'urta tashkiloti tomonidan ishlab chiqilgan shartlar bilan tartibga solinadi va O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Sug‘urta bozorini rivojlantirish agentligi tomonidan ro'yxatdan o'tishni talab qilmaydi.
Sug‘urta brokerlari sug‘urta bilan bog‘liq qonun hujjatlarida ta’qiqlanmagan boshqa faoliyatni amalga oshirishga haqli, sug‘urta agenti, sug‘urtalovchi, qayta sug‘urtalovchi sifatidagi faoliyat bundan mustasno.