2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

Gemorragik shok
 
asosida o‘tkir qon yo‘qotish yotadi (masalan, bachadondan 
tashqaridagi homiladorlikda). Qon yo‘qotishga puls tezlashishi, arterial qon bosimining 
pasayishi, teri va shilliq qavatlarning rangi oqarishi, ong tormozlanishi, hushning buzilishi 
qo‘shiladi. Arterial qon bosimining 75 
mm 
simob ustinidan pasayib ketishi chegara holat 
hisoblanadi. Aylanib yurgan qon hajmining tezda kamayishi 30 % ga yetsa, yurak 
to‘xtashidan o‘lim yuz beradi. Elektr shoki tok urganidan so‘ng 2–3 soat mobaynida hayot 
uchun muhim sanalgan uzunchoq miyadagi nafas markazining falaji evaziga sodir bo‘ladi. 
Shuning uchun ham, elektr shikastlari qay darajada bo‘lishidan qat’i nazar, bunday bemorlar 

---

122 
 
shifoxonaga yotqizilishlari shartdir. 
Ekstremal holatlar (klinik o‘lim)da yordam ko‘rsatish. 
Tanglik (terminal) holat
 
– inson hayotidagi, sog‘lig‘iga xavf soluvchi, butun bir a’zolar 
majmuasidagi, nafas olish, qon aylanish doiralaridagi keskin o‘zgarish va moddalar 
almashinuvining buzilishidir. Qon aylanish doirasining, nafas olish va yurak urishining 
to‘xtashi klinik o‘lim nomi bilan tavsiflanadi. Tanglik holatining turlari: agoniya oldi;
agoniya; klinik o‘lim. 
Agoniya oldi holati
 
umumiy karaxtlik, hushni yo‘qotish, qon bosimining tushib ketishi, 
tomir urishining uyqu va son arteriyalaridan tashqari boshqa tomirlarda aniqlanmasligi, nafas 
buzilishlari yuzaki nafas bilan cheklanib, teri va shilliq pardalarining ko‘karib oqarishi kabilar 
bilan ifodalanadi. 
Agoniya holatidagi
 
bemorlar hushida bo‘lmay, periferik tomirlarda tomir urishi 
aniqlanmaydi, uyqu va son arteriyalarida puls juda qiyinchilik bilan aniqlanadi, ko‘z 
qorachig‘i yorug‘likka javob bermaydi. Auskultatsiya vaqtida yurak tonlari keskin bo‘g‘iq 
eshitiladi.