2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

2. Qon ketishining tashqi, ichki va yashirin
klinik turlari farqlanadi. Qon ketishining 
tashqi turida qon tomir devorining jarohati tufayli ketayotgan qon tashqariga oqadi. unday 
hollarda jarohatlangan shaxsning o‘zi yoki yordam beruvchilar hech qanday qiyinchiliksiz uni 
aniqlashlari mumkin. Ichki qon ketish jarayoni nisbatan murakkab kechib, ketayotgan qon 
biror bir a’zo qobiqlarida to‘rejagan tarzda yoki qorin va ko‘krak qafasi bo‘shliqlariga ketishi 
mumkin. Ichki qon ketayotganligini, faqat o‘tkir kamqonlik ko‘rsatkichlari va ikkilamchi 
asoratlar boshlangandagina aniqlash mumkin. Ichi bo‘sh a’zolardan qon ketishida mahalliy va 
umumiy o‘zgarishlar, ya’ni qon ma’lum vaqt mobaynida tashqariga chiqishi va rangi o‘zgarib 
ketishi kuzatiladi. Masalan, oshqozonidan qon ketayotgan bemorlarda qayt qilish kuzatiladi, 
chiqayotgan qon esa qahva qoldiqlari rangida bo‘ladi. Ichki qon ketish surunkali ravishda 
kechib, asosan a’zolarda o‘tkir kamqonlikni keltirib chiqaradi va maxsus qon tahlillari 
ko‘rsatkichisiz tashxis qo‘yish juda qiyin bo‘ladi. 
3. O‘tkir yoki surunkali qon ketishi
haqidagi tushunchalar faqat qon ketishining tezligi 
va yo‘qotilgan hajmiga nisbatan aytiladi. Inson hayotidagi eng xavfli qon ketishi o‘tkir qon 
ketishidir. Qisqa vaqt ichida yo‘qotilgan katta miqdordagi qon yetishmovchiligiga inson 
organizmi tez moslasha olmaydi, natijada o‘lim hollari nisbatan ko‘p uchraydi. Surunkali qon 
ketishda esa kamqonlik sekinlik bilan rivojlanadi, natijada inson organizmi bu yangi holatga 
asta-sekin moslashib oladi. Sekinlik bilan kechadigan katta hajmdagi qon ketishidan qisqa 
fursat oralig‘ida kechadigan o‘tkir, kam miqdordagi qon ketish xavfliroqdir. O‘tkir qon 
ketishda gemoglobin miqdorining 30 % gacha kamayishi katta xavf uyg‘otadi. Shunga 
qaramasdan, surunkali ravishda gemoglobin miqdorining 75–80 % ni yo‘qotgan bemorlarning 
umumiy ahvoli nisbatan qoniqarli bo‘lishi mumkin.