2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Samolyotda sholi ekish
. 
Bu usulda sholi ekishda ish unumi ancha yuqori bo„ladi, 
ya‟ni kuniga 150-200 ga yerga sholi ekish mumkin. Samolyotda sholi ekishda har 
gektar maydonga sarflanadigan mehnat harajatlari ancha qisqaradi, shuning uchun 
ham bu istiqbolli usul deb hisoblanadi. Ob-havo sharoiti noqulayligi, vaqtida suv 

---

162 
kelmaganligi oqibatida va boshqa sabablarga ko„ra, ekish muddati surilib ketgan 
xollarda samolyotda foydalanish mumkin. Lekin, bunda yer ekishga juda yaxshi 
tayyorlangan bo„lishi shart. AQSh, Ruminiya, Vengriyada samolyotda sholi ekish 
keng miqyosda qo„llaniladi.
Ekish me‟yori
. 
Ekish me‟yori o„simliklarning ko„chat qalinligini belgilaydi. 
Ekish me‟yori qancha yuqori bo„lsa, har gektar yyerdagi ko„chatlar soni shuncha 
ko„p bo„ladi. Ekish me‟yori sholi navining biologik xususiyatlariga, tuproq 
unumdorligiga, ekish muddatiga va usuliga, va boshqa sharoitlarga bog„liq bo„ladi.
O„zbekiston sharoitida gektariga 5,0-7,5 mln. donagacha sholi ekilganda, 
ya‟ni 1 metr kvadrat yerda o„rimga qadar 250-350 tup atrofida o„simlik va 450-500 
ta unumdor ro„vakli poya bo„lgan taqdirda sholidan mo„l hosil olinadi.
O„zbekiston sholichilik institutida olib borilgan kuzatishlarga qaraganda, 
urug„ning unuvchanligi 37-56% atrofida o„zgarib turadi, o„rimga qadar esa unib 
chiqqan maysalarning 75-93% saqlanib qoladi. Urug„ ekishning muqobil me‟yorini 
belgilashda bunday kamayishni hisobga olish, shuningdek, yuqori hosil 
yetishtirishga imkon beradigan barcha agrotexnik tadbirlarni amalga oshirish zarur.
Ekish me‟yori urug„likning vazniga qarab belgilanadigan bo„lsa, bu 
ko„rsatkich urug„ning xo„jalik jihatdan 100% yaroqligi va 1000 dona urug„ning 
vazniga qarab hisoblab chiqariladi 
Sug„orish usullari
. 
Tabiiy 
iqlim 
sharoiti 
va 
sholi 
yetishtirish 
texnologiyasiga ko„ra, dunyo sholichiligida sug„orishning to„rt usuli: doimiy suv 
bostirish, qisqa muddat suv bostirib sug„orish, dam oldirib sug„orish va vaqti-vaqti 
bilan sug„orish usullari ma‟lum.