2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

51-jadval 
Turli uzishlardan olingan tamaki barglari kimyovin tarkibining uzgarishi 
(D.T.Abdukarimov va boshqalarnpng ma‟lumotlari) 
Umuman tamaki yorug„sevar qiska kun ekini, suvga talabchan. Dalaga 
ko„chat o„tqazilganda va barglar tez o„sadigan davrida namni ko„p talab qiladi. 
Tuproq namligi 60-80% bo„lishi lozim. Transpiratsiya koeffitsienti 450-600 ga 
teng. Tamaki tuproq unumdorligiga talabchan. Bir sentner barg yetishtirish uchun 
6 kg azot, 1,6 kg fosfor va 4 kg kaliy sarflanadi. Qo„ng„ir tusli bo„z tuproqlarda 
yaxshi rivojlanadi. Tamaki issiqsevar o„simlik 1-3
o
C sovuqda nobud bo„ladi. 
Barg 
uzuvlari 
Absolyut quruq moddadagi miqdori,% 
oqsil 
nikotin 
uglevodlar 
organik 
kislotalar 
kul 
moddasi 
Birinchi 
6,65 
1,71 
5,99 
13,63 
15,64 
Ikkinchi 
6,77 
2,26 
6,98 
13,00 
15,13 
Uchinchi 
8,20 
2,17 
7,76 
11,31 
13,94 
To„rtnnchi 
8,47 
2,44 
7,95 
11,0 
13,60 

---

391 
O„zbekistonda «Amerikan-287-S», «Dyubek-Uzgenskiy-9», «Dyubek 
Kirgizskiy-03-4-15» navlari rayonlashtirilgan. 
Tamaki yetishtirish texnologiyasi
. Tamakining urug„i juda mayda (1000 
tasining vazni o„rtacha 0,12 g) bo„lganligi tufayli, albatta, ko„chat qilib ekiladi. Uni 
yetishtirish texnologiyasi ko„chat tayyorlashdan boshlanadi. 
Tamaki ko„chatini yetishtirish
.
 
Tamaki ko„chati parniklarda va plyonkali 
issiqxonalarda yoki maxsus olingan pushtalarda yetishtiriladi: 
 
Parniklar issiq va yarim issiq bo„ladi. Uning chuquriga issiqlik beruvchi 
biologik yoqilgi to„shaladi yoki bunday isituvchi to„shamasiz va usti yopilmasdan 
ham ko„chat yetishtirish mumkin. Parniklar usti bir yoki ikki tomonlama nishab 
qilib yopiladi. Uning devori temir-beton, yog„och yoki g„ishtdan qilinadi. Issiq 
parniklarning chuqurligi 70 sm, yarim issiq parniklarda 35 sm bo„ladi. 
Ko„chatxonalarni turlari doimo takomillashtirilmoqda, parniklarning tuzilmasi 
o„zgarishi mumkin. 
O„zbekiston hududida tamaki ko„chati maxsus olingan pushtalarda 
etishtiriladi. Ariqning nishobi bir tomonga qaratiladi. Bu usulning ijobiy va salbiy 
tomonlari mavjud. 
Ko„chatni dalaga 20 apreldan to 20 maygacha o„tqazish mumkin, shuning 
uchun ko„chat har xil parniklarda yetishtirilib, shu muddatga tayyor bo„lishi lozim, 
ko„chat 35-60 kunda yetishtiriladi. 
Urug„ ekishdan oldin ivitiladi. Upyg„ undiriladigan harorati 27-30
o
C atrofida 
bo„lishi lozim. Isitilgan parnikda 1m2 ga 0,4-0,5 g urug„ ekiladi. 2200-2500 
ko„chat olinadi, pushtalarga 0,5-0,8 g ekiladi, sovuq parniklarda 1,0-0,1 g ekiladi. 
Ekishdan oldin parnik yuzasi tekislanadi, zichlanadi va sug„oriladi, urug„ 
sepilgandan keyin 0,4-0,5 sm qalinlikda chirindi yoki qum sepib chiqiladi, so„ng 
ustiga suv sepiladi. Ekilgandan birinchi juft barg hosil qilgunicha 8-10 sm qavati 
nam holda saqlanadi, buning uchun 1 m
2
ga har kuni 0,5 litr suv sepiladi. Parnikda 
harorat 18-25
o
C bo„lishi kerak.