2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

2.
O„simlikning shakllanishi - 
ko„chat o„tqazilganidan 10-12 kun o„tgach, 
o„simlikning yer usti organlari shakllana boshlaydi. Ko„chatning uchki barglari 
to„q yashil tusga kiradi va bu o„simlikning shakllanish davriga kirganini 
bildiradigan belgidir. Bu davrda o„simlik bo„yiga tez o„sib, yangi-yangi barglar 
hosil qiladi, g„unchalaydi - bu paytda sekin o„sadi, keyin yana tezlashadi. 
O„simlikning shakllanish davri 40-50 kun davom etadi. 
3.
Gullash davri 
- g„uncha hosil bo„lganidan 8-10 kun keyin gul 
to„plamining markaziy guli ochiladi. Shundan so„ng har 1-3 kunda uning atrofida 
gullar ochila boshlaydi. Gullash boshlangandan to oxirgi g„unchalar gullab 
bo„lgunicha 30-35 kun va undan ko„p vaqt o„tadi. Gul to„plamida markaziy gullar 
ochilgan paytda o„simlik juda tez o„sadi. Shundan 8-10 kun o„tgach, o„simlikni 
o„sishi birdan to„xtaydi. 
4.
Urug„ning shakllanishi va pishishi - 
gullab bo„lgan ko„sakchaning to„liq 
yetilishigacha 20-22 kun vaqt o„tadi. Urug„likka ajratilgan maydonlarda gul 
to„plamiga shakl berish tavsiya qilinadi: gul to„plamining markazidan eng uzoqda 
joylashgan g„unchalar uzib tashlanadi yoki kimyoviy usulda (etrelning 0,2% 
eritmasi bilan) to„ktiriladi. Bu tadbir urug„
 
vaznini hamda uning unuvchanligini 
oshishini ta‟minlaydi. 

---

390 
5. Barglarning shakllanishi va pishishi -
tamakida ko„chat barglari va 
chinbarglari ajratiladi. Chinbarglarning shakllanishi ko„chat davrida boshlanadi va 
dalaga ko„chirib o„tqazilganidan so„ng o„sishni davom ettiradi. O„simlikda gul 
g„unchalari hosil bo„lganiga qadar har 1-2 kunda navbatdagi barglar hosil bo„lib 
turadi. Gunchalashga 5-10 kun qolganida 3-5 ta barg bir vaqtda o„sish nuqtasidan 
tup bo„lib o„sib chiqadi. Bu o„simlikni to„la yorug„lik davriga o„tganini bildiradi. 
Barg hosil bo„lganidan to to„liq shakllanishigacha 25-30 kun vaqt o„tadi. 
Barg o„sish jarayonida unda zahira oziq moddalar ham to„planib boradi. 
O„sish sekinlashganidan so„ng oraliq moddalarning to„planishi yanada ortadi, barg 
qalinlashadi. Bu davr bargning pishish davri deyiladi. Shundan so„ng bargda 
to„plangan zaxira moddalar kamaya boshlaydi. Bu davrga o„tmasdan oldin barg 
poyadan uzib olinadi. Tamaki bargi undan olinadigan asosiy xom ashyo 
hisoblanadi.