O’zbekiston respublikasida beton va temir beton buyumlarini ishlab chiqarishning o'rni. Beton va temir beton buyumlari ishlab chiqarish Reja o'zbekistondada

O’zbekiston respublikasida beton va temir beton buyumlarini ishlab chiqarishning o'rni. Beton va temir beton buyumlari ishlab chiqarish Reja 1) O'zbekistondada beton ishlab – chiqarish 2) Beton tasnifi 3) Yig‘ma temir-beton buyumlari korxonasida mahsulot va ishlab chiqarishning xususiyatlari 4) ) Temir-beton mahsulotlarini tayyorlashning asosiy usullari 5) Foydalanilgan adabiyotlar

Umumiy ma’Iumotlar Mamlakatimizda sanoat va turar-joy binolari qurilishida bir xil turdagi yig'ma temir-beton konstruksiyalari 90 foizga yaqinni tashkil qiladi. Yig'ma temir-beton mahsulot va konstruksiyalari, asosan, uzun, tekis yuzali, blokli, hajmli holda ishlab chiqariladi. Uzun konstruksiyalar va mahsulotlarga kolonnalar, fermalar, rigellar, to'sinlar, ustunlar; tekis yuzalilarga — yopish plitalari, devor va to'sish panellari, bunker va zaxira devorlari; bloklilarga — og'ir fundamentlar, yerto'la devorlari; hajmlilarga — sanitar-texnik kabinalar, blok xonalar, siloslarning qutichali elementlari, quduq halqalari va boshqalar kiritiladi. Mahsulotlar, asosan, payvandlangan to'r, karkas va yiriklashtirilgan armatura bloklari bilan armaturalanadi. Zo'riqtirilgan armaturadan foydalanishda mahkam ushlash, tortish va armaturani zo'riqqan holatida mahkamlash uchun sharoit yaratiladi. Yig'ma temir-beton konstruksiyalari uchun yuqori darajadagi mustahkamlik, zichlik, sovuqqa chidamlilik va suv o'tkazmaslik sifatiga ega bo'lgan betonlar qo'llaniladi. Masalan, yuk ko'taruvchi temir-beton konstruksiyalarda M 150 — M 800 markali og'ir beton, zichligi 2200—2500 kg/m3; g'ovak to'ldiruvchili konstruksion betonlar uchun M 150 — M 500 markali; to'sish konstruksiyalar uchun 162 М 50 — М 100 markali, zichligi 700—1000 kg/m3 yengil betonlar keng ko'lamda foydalaniladi. Ko'pchilik mahsulotlarda o'lchovdan og'ish chegarasi (plita, panel, kolonna, to'sin) 4—10 mm dan, himoya qatlamida esa 3—5 mm dan oshmasligi kerak.

O'zbekistondada beton ishlab - chiqarish, Yigʻma Temirbeton konstruksiyalar ishlab chiqarishga ixtisoslashgan zavodlarda, mexanizatsiyalashgan ochiq poligonlarda yoki qurilish maydonlarida tayyorlanadi va inshoot kuriladigan joyga tashib keltirilib, koʻtarish kranlari vositasida yigʻiladi (montaj qilinadi). Yigʻma Temirbeton konstruksiyalar k. ning monolit konstruksiyalardan afzalligi shundaki, qolip tayyorlash uchun ketadigan mehnat va yogʻoch sarfi bir necha marta qisqaradi (Oʻzbekistonda yogʻoch kamligi uchun buning ahamiyati katta), qurilish muddati kamayadi va narxi ham ancha arzonlashadi, konstruksiyalarning sifati ortadi. Metall va yogʻoch konstruksiyalarga nisbatan yigʻma Temirbeton konstruksiyalar k. chidamliligi, olovbardoshligi hamda zanglashga chidamliligi bilan farqlanadi. Sanoat, uyjoy va fuqaro qurilishi uchun temirbeton qoziqlar, poydevor bloklari, ustunlar, toʻsinlar, ferma elementlari, tom, orayopma va devor panellari, kranosti toʻsinlari, zinapoya marshlari va maydonchalari, balkon va karniz plitalari, deraza va eshik oʻrni panellari, sarbasta (tepadon), deraza osti plitalari va boshqa ishlab chiqariladi. Sanoat binolarining 85% ini yigʻma Temirbeton konstruksiyalar k. tashkil etadi. Yigʻma Temirbeton konstruksiyalar k. uchun betonning mustahkamligi yuqori boʻlgan turlari (V20— V40)dan foydalaniladi. Temirbeton elementlarning choʻziladigan zonalariga qoʻyiladigan armaturalar oldindan zoʻriqtirilsa (tortib taranglashtirilsa), Temirbeton konstruksiyalar k. ning yoriqlar hosil boʻlishiga qarshiligi ortadi.