|
Uyurmali tok o’zgartkichlar signallarini ob’ekt parametrlariga va nazorat rejimiga bog’liqligi
Ushbu bog’liqlikni taxlil qilish uchun Ro’ radiusli o’ram ko’rinishidagi matematik modelni qo’llashadi va ob’ekt yoki joylashgan Ushbu ob’ektning o’zgaruvchan io’ tokli kichik kesimni hisobga olmaydi. CHegaralangan shartli (6.7) tenglamani yechib ko’rinishida uchun integral ifoda aniqlanadi, bu yerda Kir- ob’ekt reaktsiyasi sababli kelib chiqqan o’zgartirgichga kiritiladigan EYuK ga o’tish uchun deb hisoblab (6.8) ni qo’llashimiz mumkin, bu yerda Ro’r- o’lchov o’ramining radiusi. Agar qo’zg’atuvchi o’ram shu o’ramga ega bo’lsa, bunda (6.8) ga shu ko’paytuvchini qo’shish kerak bo’ladi.
6.2 Magnitli, elektrik va uyurmali tok usullarida nazorat qilish. Radioto’lqinli, issiqlik va optik usullarida nazorat qilishning qoidalari va printsiplari.
Radioto’lqinli nazoratning fizik asoslari va element ba’zasi
Fizik asoslar. Radioto’lqinli putur yetkazmasdan nazorat qilish radioto’lqinli diapozonni elektromagnit nurlanishni nazorat ob’ekti bilan o’zaro ta’sir analiziga asoslangan. Amaliyotda 1 dan 100 mm to’lqin uzunligi diapozonini qo’llovchi o’ta yuqori chastotali (O’.Yu.CH) usullar keng qo’llanilish topdi. Radioto’lqinlarni o’zaro ta’siri faqatgina tushuvchi to’lqin. O’zaro ta’sir xarakteriga ( radiooptik jarayonlar sinfiga kiruvchi: aks etish, difraktsiya, yutilish jarayonlari) yoki tushuvchi va aks etgan to’lqin o’zaro ta’siri (radiogolografiya sohasiga kiruvchi interferentsion jarayonlar) xarakteriga ega bo’lishi mumkin. Bundan tashqari radiodefektoskopiyada radioto’lqinli nurlanish o’zaro ta’sirni spetsifikrezonans effektlari qo’llanilishi mumkin (elektron, paramagnit rezonans, yaderli magnitli rezonans va boshqalar). Radio to’lqinlarni qo’llash ikki sabab bo’yicha qulaydir: boshqa usullar bilan nazoratini effektivligi kam bo’lgan kompozit, ferrit, yarim o’tkazgichli, dielektrik materiallar;
O’ta yuqori chastotali diapozonli radio to’lqin xususiyatlarini qo’llash imkoni.
Ushbu xususiyatlar soniga quyidagilar kiradi:
O’YuCH diapozoni generirlanuvchi to’lqinlar quvvatlarini katta intervalini olishga imkon beradi, bu turli shaffofli darajadagi muhit va materiallarni nazorat qilish uchun qulaydir (juda yupqadan tortib mustahkam betonli asoslargacha).
O’YuCH to’lqinlarni kogerent qutblangan garmonik elektromagnit tebranishlar ko’rinishida olish oson, bu esa kogerent to’lqinlarni dielektrik qatlam bilan o’zaro ta’sirida kelib chiquvchi interferentsiyali hodisalarni qo’llagan holda nazoratni yuqori sezgirligini va aniqligini ta’minlashga imkon beradi.
O’YuCH yordamida, apparaturani ob’ektga nisbatan bir tomonli joylashishida sifatni kontaktsiz nazoratini amalga oshirish mumkin aks ettirishga nazorat usuli.
O’YuCH diapozon to’lqinlari o’tkir fokuslangan bo’lishi mumkin, bu nazoratni lokkalligini, minimal cheka effekt, yaqin joylashgan jismlarga nisbatan shovqinga chidamlik, nazoratdagi ob’ekt haroratini va boshqa o’lchovchi datchiklarga ta’sirini bartaraf etishni ta’minlashga imkon beradi.
Ichki tuzilma, buzilishlar va giometriya haqidagi ma’lumotlar, foydali O’YuCH signal parametrlarini katta qismida mavjuddir: amplitudada, fazada, qutblanish koeffitsientida, chastota va bosh.
O’YuCH qo’llash tez o’tuvchi jarayonlarni kuzatishga va tahlil qilishga imkon bergan holda, nazoratni o’ta kichik inertsiyaligini ta’minlab beradi.
O’YuCH diapozondagi apparatura foydalanishda qulay va yetarlicha kompakt ravishda tayyorlanishi mumkin.
Rezonans radioto’lqinli O’YuCH usullarini qo’llashda materialni “sog’lom” va “defektli ” zonalarda tuzilmasi, tarkibi va giometriyasini ko’p parametrli nazorat qilish imkoni mavjud.
O’YuCH texnikasi va usullarini qo’llashni afzallik sohasi – bu radioto’lqinlar tarqaluvchi yarimo’tkazgichli, ferritli, kompozitli va dielektrikli materiallarni tuzilma va mahsulotlarini, yarimfabirikatlarni nazorat qilishdir. Metal tuzilmalardan radioto’lqinlar to’liq aks etiladilar, shuning uchun ularni faqatgini giometrik yuza va tashqi buzilishlarni nazorat qilish uchun qo’llash mumkin, qalin metal jismlarni nazoratida esa apparatura datchiklarini nazorat ob’ektiga nisbatan ikki tomonli joylashishi talab qilinadi.
Elektromagnitli to’lqin o’zidan ma’lum yo’nalish z da tarqaluvchi magnitli N va elektrik Ye tez o’zgaruvchi maydonlar jamlamasini aks ettiradi. Bo’sh fazoda elektromagnit to’lqin ko’ndalangdir ; ya’ni Ye va N vektorlar to’lqin z tarqalish yo’nalishiga perpendikulyardirlar. (6.17-rasm).
6.17-rasm. O’tuvchi elektromagnit to’lqinda E, H va S vektorlarini joylashish sxemasi
Dielektrik materiallarni radioto’lqinli nazoratida, dielektrik yo’qolishlarni burchak tangensi tg δ va dielektrik doimiyligi ε ni bilish zarur.(odatda dielektriklar uchun magnit o’tuvchanlik μ=1) (jadval 1), yarimo’tkazgichli va magnitli materiallar uchun ε va μ ni hisobga olish zarur, metallar uchu nasosan o’tkazuvchanlik σ kattaligi ahamiyatga ega.
Yo’qolishlar μ=1; σ=0 siz chegaralanmagan dielektrik muxitda, maydonni magnitli tashkil etuvchisini mavjudligi, radioto’lqinli nazorat zamonaviy vositalarida asosiy rol o’ynovchi elektrik tashkil etuvchisi Ye ni mavjudligi bilan bog’liq.
Elektromagnitli to’lqinni asosiy parametrlaridan biri bo’lib uni qutblanishi hisoblanadi, u Ye vektori tarqalish borasi bo’yicha fazodagi orientatsiyasi bilan aniqlanadi. Agar vektor Ye, turli vaqt momentlarda uni tarqalish yo’nalishiga perpendikulyar bo’lgan yuzada turli yo’nalishlarni qabul qilsa, oxiri aylana ko’rinishida bo’lsa to’lqin xaqiqiy deyiladi. Agar xuddi shu sharoitlarda vektor oxiri ellipsga ega bo’lsa, to’lqin ellips bo’yicha qisman qutblangan deyiladi. Agar vktor Ye tarqalish yo’nalishi atrofida bir xilda aylansa, oxiri esa ellips ko’rinishida bo’lsa, to’lqin ellips bo’yicha qutblangan deyiladi (chap yoki o’nga) (6.18-rasm). Ba’zi hollarda ellips aylanaga yoki to’g’ri chiziqqa qutblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
