2-Mavzu: Inson-mashina muloqoti muammolari va ularni hal etish metodlarining evolyusiyasi. Reja



Download 0,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/5
Sana26.06.2022
Hajmi0,57 Mb.
#705547
1   2   3   4   5
Bog'liq
2-mavzu

 


5. EKSPERT TIZIM TURLARI 
1960—70-yillarda ishlab chiqilgan ETlar o'zlarining sohalarida klassik 
hisoblanadi. Kelib chiqishi, ularning sohasi va qo'llanilgan fikrlar, usullari va 
dastur ta'minotiga qarab, bir necha sinflarga bo'lish mumkin:
1. META-DENDRAL. DENDRAL tizimi eksperimental ma'lumotlarga 
(massa-spektrografiya, yadro magnit rezonansi va boshqalar) bog'liq holda
kimyoviy birikmaning tuzilishini mumkin bo'lgan holini aniqlaydi. META-
DENDRAL DENDRAL uchun bilimlar olish jarayonini avtomatlashtiradi va 
kimyoviy birikma qismlarining tuzilish qoidalarini keltirib chiqaradi.
2. MYCIN-EMYCIN-TEIREIAK-RUFF-NERMYCIN. Bular medisina ET 
lari bo'lib hisoblanadi.
3. PROKPEKTOR-KAK. PROKPEKTOR - geologik tahlil asosida yer
osti qazilmalarini topuvchi tizim. KAK esa PROKPEKTOR uchun bilim olish 
tizimi.
4. CAKNET-EXPERT — ko'z kasalliklari diagnostikasi va ularning oldini 
olish bo'yicha maslahat beruvchi ET dir. Uning asosida EXPERT bilimlar ishlab 
chiqilib, uning yordami orqali bir necha medisina tizimlari ishlab chiqilgan.
5. HEARKAY HEARKAY-2;HEARKAY-3;AGE – Bu qatordagi birinchi 
ikkita tizim qo'shilib inson nutqi so'zlarini maxsus lug'at orqali aniqlovchi
intellektual tizimdir. Bu tizim original strukturasi, ya'ni e'lonlar taxtasi — 
tizimning ayni vaqtdagi ishining natijalari, chuqur ma'lumotlar bazasini
ifodalash orqali ajralib turadi.
Keyinchalik shu tizimlar asosida ETlarni yaratish uchun HEARKAY-3
va AGE (Attemrt tr Generalize) instrumental tizimlari yaratildi. 
6. SM (Artificial Mathematician — Sun'iy Matematik) va EURIKCO 
tizimlari Stenford Universitetida doktor D. Lenat tomonidan qidiruv va o'qitish 
maqsadlarida ishlab chiqildi. Lenatning o'ylashicha, ETlar samaradorligi
ulardagi joylashgan bilimlarga bog'liq bo'ladi. Uning fikricha, tizim o'qitish
qobilyatiga ega bo'lishi uchun, unga 1000000 ga yaqin umumiy xarakterdagi 
ma'lumotlarni kiritish kerak. Lenat kichik bir sohani o'rganishga qaratilgan bilimlar 
hajmi kichik ET larni yaratish maqsadga muvofiq emasligini ta'kidlaydi.
SM tizimiga 100 ga yaqin chiqish qoidalari va 200 dan ortiq matematik 
nazariya va tasavvurlarni ko'ra oluvchi o'qitishning evristik algoritmlari
jamlangan edi.


Boshidan tizim ishining natijalari yuqori baholandi. U natural qator va oddiy 
sonlar tushunchalarini ifodalash imkonini berdi. Bundan tashqari, tizim
Goldbax gipotezasining varianti, ya'ni har qanday ikkidan katta juft sonni, ikkita 
oddiy sonlar yig'indisi shaklida yozish mumkinligini sintezladi. Bu gipotezani 
to'g'riligi yoki inkor etish kerakligi haligacha aniq emas. Tizimning keyingi 
rivojlanish jarayoni to'xtab qoldi. Boshida namoyon etilgan matematik 
imkoniyatlarga qaramasdan, tizim evristik qoidalarni keltirib chiqara olmasligi,
faqat dastlabki kiritilgan qoidalardan kelib chiqqan holda ish yuritishi aniqlandi.
EURIKCO tizimini yaratishda SM tizimida belgilangan kamchiliklarni
yo'q qilish usuli qo'llab ko'rildi. SM tizimidek EURIKCO yordamida olingan
natijalar yuqori baholandi. Shuningdek, EURIKCO juda qaltis o'yinlarda ishtirok 
eta olishi ta'kidlandi. Uning yordamida AQSH ning harbiy dengiz floti
tomonidan original mo'ljallangan bosqichma-bosqich bajariladigan yurishlarga
ega bo'lgan strategiya ishlab chiqildi. Bu bosqichlardan biri yaroqsiz bo'lgan 
harbiy dengiz floti kemalarini cho'ktirishdan iborat. Bunda butun qolgan kemalarga 
keng joy qoladi. 
Ammo bir qancha vaqtdan keyin, tizim hamisha ham o'zidagi qoidalarni qayta 
tuza olmasligi ma'lum bo'ldi. U faqat sutkaning ma'lum bir vaqtida
dasturlashtiruvchiga murojaat qilish kerak bo'lgan holda, bu qoidani qo'pol 
ravishda buzadi. Shunday qilib, EURIKCO tizimi ham ishlab chiqaruvchi 
tomonidan belgilangan chegaraga yetib, rivojlanishdan to'xtadi.
1990-yildan boshlab doktor Lenat bir guruh olimlar boshchi-ligida intellektual 
tizimni yaratish uchun kerak bo'ladigan bir necha ming bilimlar elementlarini 
kodlash va kiritish proyekti bilan mashg'ul bo'ldi. Bu proyekt Cyc deb atalgan (Cyc 
«NHK» — inglizcha enciklipedia so'zidan). 

Download 0,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish