Arenlarning aromatik qatordagi elektrofil almashinish reaktsiyalari: sulfolash, nitrolash, galogenlash, alkillash, atsillash

^3. Arenlarning aromatik qatordagi elektrofil almashinish reaktsiyalari: sulfolash, nitrolash, galogenlash, alkillash, atsillash.
Benzol qatori nitrobirikmalarining nomlari benzol yoki uning monoalmashingan hosilasi nomiga nitro old qshimchasini qshish bilan hosil qilinadi. Elektrofil almashinish reaksiyalari. Nitroguruh kuchli elektronoaktseptor rinbosar blib, - 1 - va - M - effektlar ta‘sirida yadroning elektron zichligini (ayniqsa orto-va para - holatlarda) benzolning o‘zidagiga nisbatan kamaytiradi, elektrofil almashinish reaksiyalarining borisini qiyinlashtiradi (71-72 - betlar). Shu bois nitrobenzolni sulfolash yuqori haroratda oleum ta‘sirida, xlorlash esa katalizator ishtirokida boradi. Nitroguruh elektrofil rinbosarlarni asosan meta-holatga yo‘naltiradi.
Sulfoguruh aromatik yadro elektron buluti zichligini kamaytiradi va elektrofil almashinishni qiyinlashtirib, rinbosarni meta - holatga ynaltiradi:
Elektrofil almashinish reaksiyalari Galogen atomlari benzol yadrosining elektron zichligini kamaytirib, orto - va para - holatlarga ynaltiradi. Shu bois arilgalogenidlar elektrofil almashinish reaksiyalariga benzolga nisbatan qiyin kirishadi. Difenilmetan kimyoviy xossalari bilan benzolni eslatadi. Oson boradigan elektrofil almashinish reaksiyalarida asosan 4 , 4 ' - dialmashingan va 2,4,2',4'-to`rtalmashingan difenilmetanlar hosil bo`ladi.

1 . Benzol, uning gomologlari, aralkilgalogenlar va poligalogenalkanlarni Fridel-Krafts byicha alkillash