2-Мавзу- мустақилликка эришиш арафасида Ўзбекистондаги ижтимоий-сиёсий жараёнлар.(2-соат) Режа

4. Ижтимоий-иқтисодий аҳволнинг кескинлашуви оқибатида юзага келган фожиалар.

Маълумки, ХX асрнинг 80-йиллари охирларига келиб собиқ иттифоқда иқтисодий, ижтимоий-сиёсий инқироз чуқурлашиб, беқарорлик кучайиб борди. Ўз навбатида неча йиллар давомида ҳал этилмаган, халқнинг сабр косасини тўлдирган муаммолар охир-оқибатда ижтимоий ларзаларга, миллий низоларга олиб келди.

Бўлиб ўтган можоролар ва тўқнашувлар сабаблари йиллар давомида ичида тўпланиб қолган ижтимоий муаммолар, иқтисодий тушкунлик, маънавий беқарорлик, шунингдек, узоқ йиллар якка ҳокимлик бир мафкура остида, бўйсунувчилик руҳияти остида яшаган одамларнинг оломончилик ҳаракати билан ўзининг ҳис-туйғуларини қондиришга интилиши каби омиллар эди. Ўзбекистонда рўй берган воқеалар 1989-1990йиллар давомида Иттифоқдаги барча марказий нашрлар-журналлар ва газеталарда босилди. Телевединие ва радиода махсус кўрсатув ва эшиттиришлар берилди. Уларнинг барчаси бир ғояни илгари сурар эди:Ўзбекистонда чуқур инқирозлар бошланган; халқнинг кайфияти тушиб кетган; республикада коррупция авжига чиққан; русийзабон халқ Ўзбекистонни ташлаб чиқиб кетмоқда; миллатчилик ва миллатлараро зиддиятлар кучайган; марказнинг ёрдамисиз бу ердаги муаммоларни ҳал этиш мумкин эмас ва ҳаказо.
Бундай салбий ҳолатлар, афсуски, Ўзбекистонни ҳам четлаб ўтмади. 1989 йилнинг май ойи охирлари – июннинг бошлари бутун Фарғона вилояти миллатлараро тўқнашувлар алангаси ичида қолиб кетди. Дастлаб 23 май куни бошланган фожеа икки кундан кейин Тошлоқ туманига, ундан сўнг эса Марғилон ва Қўқон шаҳарларига ҳам ёйилди.
Кейинчалик, аниқ тарихий далиллар асосида маълум бўлдики, ана шу тартибсизликларга, халқимиз, юртимиз манфаатларига мутлоқо зид бўлган ҳаракатларга миллий кийимларни кийиб олган, аслида бошқа миллатларга мансуб бўлган, махсус тайёргарлик билан кўчага чиққан кишилар ташкилотчилик қилишган, улар тинч аҳолини қўзғаб, жанжал чиқаришга даъват этган. Улар месхети турклари ва бошқа миллат вакилларига қарши иғво ва бўҳтон гапларни тарқатиб, содда оламонни ғалаён кўтаришга чақирдилар ва баъзи ҳолатларда бундай ёвуз ниятларини амалга оширишга эришдилар ҳам.