2-ma’ruza. Mavzu: D. I. Mendelyev davriy qonuni va davriy sistemasi. Vodorod atomining tuzilishi. Vodorodning fizik-kimyoviy xossalari

1.Vodorod ftor bilan xona haroratida o’zaro ta’sirlashadi. Chunki ftor eng elektromanfiy element bo’lib hisoblanadi. Bu reaksiya quyidagicha ifodalanadi : F2+H2=2HF.

• 1.Vodorod ftor bilan xona haroratida o’zaro ta’sirlashadi. Chunki ftor eng elektromanfiy element bo’lib hisoblanadi. Bu reaksiya quyidagicha ifodalanadi : F2+H2=2HF.
• 2.Xlor bilan esa vodorod yorug’lik ta’sirida reaksiyaga kirishadi.Qizdirilsa portlaydi.Qorong’i joyda qizdirilmagan holda sekin reaksiyaga kirishadi.
• CI2+H2=2HCI.
• 3.Odatdagi sharoitda kislorod bilan reaksiyaga kirishmaydi.Vodorod bilan kislorodning 2:1 nisbatdagi aralashmasi”Qaldiroq gaz”deb atalib kuchli portlaydi. 2H2+O2=2H2O. Bunda harorat 30000C gacha issiqlik ajralib chiqadi.

4.Bir qancha metallmaslar bilan vodorod yuqori harorat va bosimda hamda katalizator ishtirokida o’zaro reaksiyaga kirishadi.Masalan, ,oltingugurt,azot bilan.

• 4.Bir qancha metallmaslar bilan vodorod yuqori harorat va bosimda hamda katalizator ishtirokida o’zaro reaksiyaga kirishadi.Masalan, ,oltingugurt,azot bilan.
• N2+3H2=2NH3↑ Navoiy azot OAJ.da ammiak ishlab chiqarish shu reaksiyaga asoslanadi.Bunda ishlatiladigan vodorod havoni katta bosim ostida suyultirish orqali olinadi.H2+S=H2S
• 5.Vodorod kuchli qaytaruvchi bo’lib hisoblangani uchun ko’pgina metallarning oksidlari tarkibidan siqib chiqarib,ularni qaytaradi.Masalan, CuO+H2=Cu+H2O
• 6.Vodorod ishqoriy va ishqoriy -yer metallari bilan o’zaro ta’sirlashib gidridlar hosil qiladi: 2Na+H2=2NaH
• Atom holdagi vodorod xona haroratida oltingugurt, fosfor, mishyak bilan o’zaro ta’sirlashadi.

Vodorodning olinish usullari va ishlatilish sohalari.

• Vodorodning olinish usullari va ishlatilish sohalari.
• Vodorod quyidagi usullar bilan olinadi.
• Suvga metallarni ta’sir ettirish usuli. Bunda faol ishqoriy va ishqoriy-yer metallari odatdagi haroratda ham suvdan vodorodni siqib chiqarib,ishqorlarni hosil qiladi.