|
Mavzu: YONG`INNI O`CHIRISH VOSITALARI.
Reja:
1 Yong’inni o’chirish qoidalari
2 Yo’ngin o’chirishdagi vositalar
Suv, suv bug‘i, inert gazlar, karbonat angidrid, ko‘pik, yopqich (namat) va qum asosiy o‘t o‘chirish vositalari hisoblanadi. Qurilishda asosiy ishlar boshlanishidan oldin yo‘llar bo‘ylab 100mm oraliqda va bino devorlaridan ko‘pi bilan 5 m uzoqlikda yopiq quduqlarga yong‘in gidrantlari o‘rnatiladi. Ikkitadan lom, bolta, belkurak, changak, chelak, o‘t o‘chirgich joylashtiriladi (10-rasm). Yong‘in shchitlari o‘rnatilib, yoniga qumli yashik, gidropult-chelak qo‘yiladi va ular qizil rangga bo‘yab qo‘yiladi. Bularning hammasi birlamchi o‘t o‘chirish vositalari hisoblanadi. Agar suv quvuri bo‘lmasa, quriladigan inshootlardan ko‘pi bilan 200 m masofada muvaqqat yong‘in suv havzalari quriladi. O‘t o‘chirish jihozlari benuqson holatda bo‘lishi, ularga kelinadigan yo‘llar esa bo‘sh qoldirilishi kerak. Yong‘inni o‘chirishda 0ВП-5, 0ХВП-10, 0П-1, 0У-2, 0У-6, 0У-8 o‘t o‘chirgichlardan foydalaniladi. Oson alangalanadigan va yonuvchi suyuqliklarni o‘chirish uchun ЖВП-600, ЖВП-2000, ЖПС-600 va ЖПС2000 ko‘pik generatorlari bilan hosil qilinadigan kimyoviy va havo-mexanik o‘t o‘chirish ko‘piklari ishlatiladi. Ko‘pik generatorlari daqiqaga 1200 l ko‘pik hosil qiladi. Har qaysi qavatga 250 l suv ketadigan bochka, ikkita chelak, qumli yashik va belkurak qo‘yiladi. O‘t o‘chiruvchi qismlarda mashinalar: avtosisternalar va suvni 150—200 m gacha otadigan avtonasoslar bo‘ladi. Har qanday yong‘inni o‘chirishda yong‘inning kuchayishiga olib kelayotgan omillarni va sharoitni aniqlash muhim. Bunda yonishning davom etishini to‘xtatuvchi sharoitni yaratish muhim ahamiyatga ega. Yong‘inni o‘chirish paytida qattiq jismlar yon- O‘t o‘chirish vositalari ganda yong‘inning tezligi 4 m/daq., suyuqliklar yuzasi bo‘yicha esa 30 m/daq. bo‘lishini hisobga olish kerak. Yong‘indan hosil bo‘lgan mahsulotlar, asosan, qattiq, chang- simon moddalar, bug‘lar va gazlardan iborat bo‘ladi. Ular tufayli hosil bo‘ladigan harorat esa, moddaning yonganda issiqlik aj- ratishi, yonish tezligi va alanganing tarqalishi, shuningdek, binoning hajmi va havo almashish sharoitlariga bog‘liq bo‘ladi. Yuqori harorat ta’sirida qizigan tutun yonish mahsulotlarining tezlikda tarqalishiga yordam beradi, shuningdek, xona tutunga to‘ladi va bu o‘z navbatida yong‘inni o‘chirishga xalaqit beradi. Yong‘in vaqtida ko‘p miqdorda inert gazlar, yonuvchi gazlar, shuningdek, tutun ajralib chiqadi. Yonuvchi gazlarning asosiy qismi zaharli bo‘lib, ularning zararli ta’siri yonayotgan materiallarning turi va yonishning jadalligiga bog‘liq. Yong‘inga qarshi muhofaza qatlamlari yonganda (brom birikmalari va xlor), yog‘och materiallar, polimer qurilish materiallari va boshqalardan umuman zararli ta’siri bo‘lgan, jumladan zaharli gazlar ajralib chiqadi. To‘la yonib bo‘lmagan qoldiq mahsulotlar qizigandan keyin va sof alanga oqim ta’sirida qaytadan alanga olib ketishi mumkin. Yong‘inni o‘chirish usullari: 1) yonayotgan joyni ko‘p miqdorda issiqlik yutuvchi materiallar yordamida sovitish; 2) yonayotgan materiallarni atmosfera havosidan ajratib qo‘yish; 3) yonayotgan joyga kirayotgan kislorod miqdorini kamaytirish; 4) maxsus kimyoviy vositalarni qo‘llash. O‘t o‘chirish vositalari sifatida, suv bug‘lari, kimyoviy va mexanik ko‘piklar, inert va yonmaydigan gazlar, qattiq kukunsimon materiallar, maxsus kimyoviy moddalar va aralashmalardan foydalaniladi. Suv bilan o‘chirish. Suv eng ko‘p tarqalgan arzon va shuning bilan birga deyarli hamma joyda mavjud bo‘lgan o‘t o‘chirish vositasi bo‘lib, suv bilan har qanday masshtabdagi yong‘inlarni o‘chirish mumkin. Suvning o‘t o‘chirishdagi asosiy xususiyati uning ko‘p miqdorda issiqlik yutishiga asoslangan. U yonayotgan o‘choqlarning haroratini keskin kamaytirib, yonmaydigan holatga olib keladi.1 litr suvni 1°C gacha isitish uchun 4,2 kJ issiqlik sarflanadi. 1 litr suvning bug‘ga aylanishi uchun esa 2260 kJ issiqlik ketadi. Bundan tashqari 1 litr suvning 1700 litr bug‘ga aylanishini hisobga olish kerak. Suv yonayotgan joydan kislorodni siqib chiqarib, alanganing o‘chishini ta’minla Yong`inni o`chirish uslublari va o`t o`chirgich moddalarning xususiyatlariga mos ravishda yong`inni o`chirish vositalari tanlab olinadi.
Ular asosiy, maxsus va yordamchi vositalarga bo`linadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
