2 Халқаро илмий-амалий конференция материаллари. Педагогик инновациялар, касб-ҳунар таълими бошқарув ҳамда педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларни малакасини ошириш институти, 2020 йил, 424 бет

Миллий малакалар тизими
— таълим, ўқитиш, малака ошириш ва қайта тайёрлаш тизими 
томонидан меҳнат бозорининг малакали ходимларга эҳтиёжи ва малакали ишчи кучи таклифининг 
бутун умр давомида мувофиқлигини таъминловчи ҳуқуқий ва институционал тартибга солиш 
механизмлари мажмуидир
43
. Ҳозирги кунда 
160 дан ортиқ
мамлакатларда ўзларининг миллий 
малакалар тизимига эга. 
Миллий малака тизими қуйидагиларни ўз ичига қамраб олади: 
-
 
касблар класификатори; 
-
 
касб стандарти; 
-
 
профессионал стандартларни тан олиш (рўйхатга олиш) тартиби;
-
 
миллий квалификация рамкалри; 
-
 
сифатни таъминлаш механизми. 
Миллий малакалар тизимининг таркибий қисми бўлган касб стандартлари бевосита иш берувчилар 
томонидан ишлаб чиқилади. 
Касб стандартлари кадрларни баҳолаш, аттестациядан ўтказиш, касбга тайёрлаш, қайта 
тайёрлаш ва малакасини ошириш учун асос сифатида ишлаб чиқилади ва фойдаланувчиларнинг кенг 
доирасига мўлжалланган. Жумладан: 
ходимларга
— тармоқда касбга қўйилган талабларни тушуниш, ўз малакаларини оширишни 
режалаштириш ва хизматда ўсиш; 
иш берувчиларга
— ходимларга нисбатан қўлланиладиган талаблар, йўриқномалар ва 
мажбуриятларни ишлаб чиқиш, ходимларни ёллаш ва аттестациядан ўтказиш, шунингдек 
кадрларнинг малакасини ошириш, ривожлантириш, ўсиши ва ротациялаш дастурларини тузишда; 
таълим тизими вакилларига
— таълим дастурлари ва модулларини ишлаб чиқиш учун; 
малакани тасдиқлаш ва сертификатлаш фаолияти билан шуғулланувчи ташкилотларга
— ходимларни сертификатлаш учун баҳолаш материалларини ишлаб чиқишда ва мослик даражалари 
бўйича ходимларнинг малака мезонларини ишлаб чиқишда; 
давлат органларига
— касб стандартларидан меҳнат бозори ва унинг иштирокчиларини 
баҳолаш, мониторингини юритиш ва прогнозлаш мезонлари сифатида фойдаланиш учун
44
. 
Миллий малака тизимининг таркибий ва асосий элементларидан бири бўлган касб 
стандартлари ҳар бир касбнинг аниқ меҳнат функцияларини ҳамда мазкур функцияларни амалга 
ошириш учун талаб этиладиган билим, кўникма ва компетенцияларни белгилайди. Профессионал 
таълим муассасаларининг касб стандартларида белгиланган талаблар асосида таълим дастурларни 
ишлаб чиқиши ҳамда кадрларни тайёрлаши меҳнат бозоридаги технологиялра ва ходмларнинг 
компетенциялари ўртасидаги номутаносибликни бартараф қилишга қаратилган.
 
44
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикасида касбий малакалар, билим 
ва кўникмаларни ривожлантириш миллий тизими фаолиятини ташкил этиш чоралари тўғрисида” 2020 йил 15 
майдаги 287-сон қарори қарори, 
https://lex.uz/docs/4814154
 

---

225