2. боб. Шахс ахборот-психологик ҳавфсизлигининг ижтимоий-психологик хусусиятлари

6-жадвал

Ахборот хуружларининг ўкувчиларга таъсири ҳақида ота-оналарнинг муносабатларининг корреляция кўрсаткичлари (оталар бўйича)

№	Мезонлар	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
	’’Ахборот хуружлари’’ ҳақидаги маълумотлардан хабардорлик	1	0,834^**	0,241^*	0,276^*	-0,279^*	0,461^**	0,724^**	0,820^**	0,008	0,186
	‘’Ахборот хуружлари’’нинг ўқувчи шахсининг шаклланишида таъсири		1	-0,044	0,667^**	0,257^*	0,147	0,927^**	0,896^**	0,166	0,126
	Ахборот таҳдидларига муносабати			1	-0,084	-0,439^**	0,293^**	-0,371^**	-0,192	0,495^**	0,742^**
	Фарзанди«Интернетга» боғланиб қолгандаги позицияси				1	0,801^**	0,019	0,525^**	0,527^**	0,092	-0,094
	Ахборот хуружларининг асл мақсади нимага қаратилганлиги ҳақида ўйлаш					1	-0,276^*	-0,177	0,107	0,077	-0,297^**
	Ўқувчи-ёшлар ахборот хуружларига ҳар куни тўқнаш келиши мумкинмилиги						1	0,086	0,069	-0,321^**	-0,269^*
	Ахборот хуружларидан ўқувчиларни қандай ҳимоялаш мумкин ҳақида ўйлаш							1	0,859^**	0,025	-0,101
	Салбий ахборотларга берилиш сабаблари ҳақида ўйлаш								1	-0,182	-0,076
	Ёшларни ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш									1	0,872^**
	Шахс, давлат, жамиятнинг ривожланишида ахборотнинг таъсири нихоятда мухим.Салбий ахборот хуружларидан шахсни кандай химоялаш зарур.										1

Изоҳ: *р≤0,05; **р≤0,01
ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш” (r=-0,321), “шахс, давлат, жамиятнинг ривожланишида ахборотнинг таъсири нихоятда
мухим.Салбий ахборот хуружларидан шахсни кандай химоялаш зарур” (r=-0,269)лигида хатога йўл қўйишларига олиб келади. Аммо оталар томонидан “ахборот хуружларидан ўқувчиларни қандай ҳимоялаш мумкин ҳақида ўйлаш”нинг кучайтириш ҳисобида “салбий ахборотларга берилиш сабаблари ҳақида ўйлаш” (r=0,859)ларида маъно ҳосил бўлади.
Оталарнинг “ёшларни ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш”лари ҳисобида “шахс, давлат, жамиятнинг ривожланишида ахборотнинг таъсири нихоятда мухим.салбий ахборот хуружларидан шахсни кандай химоялаш зарур” (r=0,872) лиги юзасидан аниқ чора-тадбирларни белгилашга хизмат қилади.
Оналарнинг ахборот хуружларининг ўкувчиларга таъсири ҳақидаги муносабатларининг корреляция кўрсаткичлари қуйидагича кўриниш олди:
’’ахборот хуружлари’’ ҳақидаги маълумотлардан хабардорлик “ахборот таҳдидларига муносабати” (r=0,238), “фарзанди «Интернетга» боғланиб қолгандаги позицияси” (r=0,311), “ахборот хуружларидан ўқувчиларни қандай ҳимоялаш мумкин ҳақида ўйлаш” (r=0,303), “салбий ахборотларга берилиш сабаблари ҳақида ўйлаш” (r=0,360), “ёшларни ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш” (r=0,413) бандлар бўйича ижобий боғликлик кузатилди. Бундан кўринадики, ота-оналар фарзандаларнинг ҳар хил ахборот хуружлари таъсирига тушиб қолишлари ёки у билан боғлиқ хатти-ҳаракатни амалга оштиришларига бефарқ эмасдирлар ва бу борада ўзларининг шахсий муносабатлари келтирилган баҳолаш шкалларида ўз аксини топган. Бироқ оналар ’’ахборот хуружлари’’ ҳақидаги маълумотлардан хабардорликка беътибор бўлишлари эса ‘’ахборот хуружлари’’нинг ўқувчи шахсининг шаклланишидаги таъсири” (r=-0,302), “ахборот хуружларининг асл мақсади нимага қаратилганлиги ҳақида ўйлаш” (r=-0,320), “шахс, давлат, жамиятнинг ривожланишида ахборотнинг таъсири нихоятда мухим.Салбий ахборот
7-жадвал
Ахборот хуружларининг ўкувчиларга таъсири ҳақида ота-оналарнинг муносабатларининг корреляция кўрсаткичлари (оналар бўйича)

№		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
	’’Ахборот хуружлари’’ ҳақидаги маълумотлардан хабардорлик	1	-0,302^**	0,238^*	0,311^**	-0,320^**	-0,367^**	0,303^**	0,360^**	0,413^**	-0,526^**
	‘’Ахборот хуружлари’’нинг ўқувчи шахсининг шаклланишида таъсири		1	-0,024	-0,481^**	0,214	-0,410^**	-0,155	-0,592^**	-0,698^**	0,128
	Ахборот таҳдидларига муносабати			1	-0,391^**	-0,488^**	0,102	-0,015	-0,286^**	-0,307^**	-0,324^**
	Фарзанди«Интернетга» боғланиб қолгандаги позицияси				1	0,368^**	-0,123	0,528^**	0,713^**	0,430^**	0,290^**
	Ахборот хуружларининг асл мақсади нимага қаратилганлиги ҳақида ўйлаш					1	-0,448^**	0,163	0,112	-0,489^**	-0,754^**
	Ўқувчи-ёшлар ахборот хуружларига ҳар куни тўқнаш келиши мумкинмилиги						1	-0,021	-0,110	-0,076	0,017
	Ахборот хуружларидан ўқувчиларни қандай ҳимоялаш мумкин ҳақида ўйлаш							1	0,230^*	0,380^**	0,533^**
	Салбий ахборотларга берилиш сабаблари ҳақида ўйлаш								1	0,114	0,056
	Ёшларни ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш									1	-0,125
	Шахс, давлат, жамиятнинг ривожланишида ахборотнинг таъсири нихоятда мухим.Салбий ахборот хуружларидан шахсни кандай химоялаш зарур.										1

Изоҳ: *р≤0,05; **р≤0,01
хуружларидан шахсни кандай химоялаш зарур” (r=-0,526)лигига бепарволик қилишларига сабаб бўлмоқда.
Оналарнинг “ахборот хуружлари’’нинг ўқувчи шахсининг шаклланишидаги таъсири” ҳақида ўйламасликлари эса “фарзанди«Интернетга» боғланиб қолгандаги позицияси” (r=-0,481), “ўқувчи-ёшлар ахборот хуружларига ҳар куни тўқнаш келиши мумкинмилиги” (r=-0,410), “салбий ахборотларга берилиш сабаблари ҳақида ўйлаш” (r=-0,592), “Ёшларни ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш” (r=-0,698)дан йироқликларини тасдиқламоқда.
Уларда “ахборот таҳдидларига муносабати”нинг шаклланмаганлиги “фарзанди «Интернетга» боғланиб қолгандаги позицияси” (r=-0,319), “ахборот хуружларининг асл мақсади нимага қаратилганлиги ҳақида ўйлаш” (r=-0,488), “салбий ахборотларга берилиш сабаблари ҳақида ўйлаш” (r=-0,286), “ёшларни ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш” (r=-0,307), “шахс, давлат, жамиятнинг ривожланишида ахборотнинг таъсири нихоятда мухим.салбий ахборот хуружларидан шахсни кандай химоялаш зарур” (r=-0,324)лиги ҳақида қизиқмасликларига сабаб бўлаётгандир.Аммо оналарнинг Интернет тўғрисидаги тасаввурлари шакллангандир. Бундай тасаввурлар “Фарзанди«Интернетга» боғланиб қолгандаги позицияси”ни баҳолашлари “Ахборот хуружларининг асл мақсади нимага қаратилганлиги ҳақида ўйлаш” (r=0,368), “Ахборот хуружларидан ўқувчиларни қандай ҳимоялаш мумкин ҳақида ўйлаш” (r=0,528), “Салбий ахборотларга берилиш сабаблари ҳақида ўйлаш” (r=0,713), “Ёшларни ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш” (r=0,430), “Шахс, давлат, жамиятнинг ривожланишида ахборотнинг таъсири нихоятда мухим.Салбий ахборот хуружларидан шахсни кандай химоялаш зарур” (r=0,290) лиги англаб етишларига имкон бермоқда.
Оналар “Ахборот хуружларининг асл мақсади нимага қаратилганлиги ҳақида ўйлаш” \дан кўра бошқа ҳаётий муаммолар уларни безовталаши муҳимдир. Чунки бу борадаги корреляция коэффициентлари оналарнинг “ўқувчи-ёшлар ахборот хуружларига ҳар куни тўқнаш келиши
мумкинмилиги” (r=-0,413), “ёшларни ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш” (r=-0,489), “Шахс, давлат, жамиятнинг ривожланишида ахборотнинг таъсири нихоятда мухим.Салбий ахборот хуружларидан шахсни кандай химоялаш зарур” (r=-0,754) лигини баъзина унутиб қўяётганликларидан далолат бермоқда.
Оналар “ахборот хуружларидан ўқувчиларни қандай ҳимоялаш мумкин ҳақида ўйлаш” бу онадаги ҳимоя инстиктининг юқорилигидан далолат беради Улар бу орқали фарзандларида “салбий ахборотларга берилиш сабаблари ҳақида ўйлаш” (r=0,230), “ёшларни ахборот хуружларидан ҳимоялаш йўллари ҳақида ўйлаш” (r=0,380), “шахс, давлат, жамиятнинг ривожланишида ахборотнинг таъсири нихоятда мухим.Салбий ахборот хуружларидан шахсни кандай химоялаш зарур” (r=0,533) лигини қалбан ҳис этишларини билдирмоқда.
Она-оналарнинг фарзандаларининг ахборот хуружларидан ҳимоя қилишдаги эмпирик кўрсаткичларида тафовутлар кузатилса-да, аммо улар фарзандларининг ахборот таҳдидларидан холи ва ўзлари орзу қилгандек камол топишининг исташларини эътироф этмасдан бошқа иложимиз йўқ.