2-блок 1-савол: Утиш даври(1991-2000йй.) асосий реалликлари ва Узбекистон миллий давлатчилиги асослари

21-жавоб: И. Каримов ўзининг «Ўзбекистон бозор иқтисодига ўтиш йўлида» (1993),«Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида» (1995) асарида республикада олиб борилаётган бюджет сиёсати ва унинг ўзига хос хусусиятларини таҳлил қилиб берган. «Давлат бюджети» деганда жамият миқёсида марказлашган ва давлат иштирокида ҳосил бўлувчи, сарфланувчи молиявий ресурслар тушунилади. Унинг асосий вазифаси молиявий воситалар ёрдамида иқтисодиётни самарали ривожлантириш ва умумдавлат миқёсидаги вазифаларни ҳал қилишдир. ²ар бир давлат бюджетининг даромад қисми билан ҳаражат қисмини тенг бўлишини таъминлашга ҳаракат қилади. Аммо амалда ҳар доим ҳаражат даромадга нибатан кўпроқ бўлади. Натижада бюджет тақчиллиги ҳосил бўлади. Унинг қуйидаги сабаблари бор:

1. 
   ишлаб чиқаришнинг пасайиши;
   
2. 
   ижтимоий дастурларда кўзланган
   

ҳаражатлардан кўпроқ сарфлаб қўйиш;

3. 
   мудофаага ҳаражатнинг ошиб кетиши;
   
4. 
   минтақавий иқтисодиётнинг ўсиши;
   

1-4 жуда хатарли. Давлатга солиқ тушушини камайтиради. Улар хавфли. И.Каримов ўз асарида таъкидлаганидек, Ўзбекистон давлат бюджетидаги камомодни (дефицентни) энг кам даража доирасида (яъни маҳсулотнинг 3-4 %и атрофида) чеклашга йўналтирилган қатъий молия сиёсатини энг муҳим ва биринчи галдаги тадбирлари бўлиши кераклигини кўрсатади. Бюджет интизомига риоя қилиш барқарорлаштиришнинг ҳал қилувчи омилларидан биридир. И. Каримов «бюджет сиёсатининг энг муҳим вазифаси иқтисодиётни бюджет камомадидан чеклаш ҳисобига барқарорлаштириш вазифаларини ҳал этишдан иборат» деган эди. Шу орқали иқтисодий фаолиятни жамлаштириш, рағбатлантирувчи ижтимоий аҳамиятга эга
бўлган жорий ҳаракатларга маблағ ажратиш ва камомад ўртасида энг мақбул мутаносибликни таъминлаш зарур. Кундалик истеъмол ва иқтисодиётни қайта қуриш учун зарур бўлган давлат ҳаражатларини бундан буён ҳам кескин қисқартириш ёрдамидагина бюджетдаги мувозанатни сақлаш йўлидаги уриниш иқтисодий аҳволни мушкуллашувига ва ислоҳот жараёнининг чўзилиб кетишига олиб келиши мумкин. «Шунинг учун ҳам, - дейди И. Каримов -давлатнинг солиқ сиёсати хазинани тўлдириш сиёсатининг асоси бўлиб, давлат бюджетининг даромад қисми энг муҳим умумдавлат, халқ хўжалиги вазифаларини ҳал этиш учун зарур бўлган миқдорда шаклланишини таъминлаши лозим». Демак, давлатнинг мустақил-лигини мустаҳкамлаш, уни иқтисодий жиҳатдан ривожлантириш халқнинг моддий фаровонлигини муттасил ошириш ва жамиятдаги сиёсий барқарорликни таъминлаш учун бюджет сиёсати муҳим аҳамият касб этади. Ўзбекистонда амалга оширилаётган бюджет сиёсати том маънода ижтимоий ҳимояга йўналтирилган сиёсат деб таърифлаш мумкин. Буни Президентимизнинг Наврўздаги сўзларида ва тилакларида ҳам кўриш мумкин.