17-савол: Ўзбекистоннинг ташқи сиёсати тамойиллари, ташқи сиёсатни амалга оширишдаги асосий вазифалари
17-жавоб: Ўзбекистон ташқи сиёсатининг асосий тамойиллари ва асосий вазифалари И.Каримовнинг «Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари» китобида атрофлича таҳлил килинган. Унинг асосий тамойилари:
Ўзаро манфаатли ҳамкорликда давлат миллий манфаатларининг устунлиги.
Тенг ҳуқуқлилик ва ўзаро манфаатдорлик, бошқа давлатларнинг ички ишларига аралашмаслик.
Мафкуравий қарашлардан қатъий назар хамкорликда очиқлик, умуминсоний қадриятларга, тинчлик ва хавфсизликка содиқлик.
Халқаро ҳуқуқ нормаларининг давлат ички нормаларидан устуворлиги.
Ташқи алоқаларни 2 томонлама ва кўп томонлама келишувлар асосида ривожлантириш.
XXI аср шубҳасиз халқаро муносабатларда бутун дунёни камраб олинадиган аср бўлади. Шуни хисобга олиб Ўзбекистон бир вақтнинг ўзида турли даражаларда дунё миқёсида ва минтақа кўламида интеграция жараёнида қатнашсада, аммо муҳим бир қоидага, яъни бир давлат билан яқинлашиш хисобига бошқасидан узоқлашмасликка ҳаракат қилади. 165 та давлатлар билан дипломатик алоқа ўрнатилган
18-савол: (8- va 28-savollarga yozilgan javoblar to‘g‘ri keladi)
Банк тизимини ислоҳ қилиш стратегияси ва унинг мамлкат иқтисодий тараққиёти учун аҳамияти.
Банк молиявий механизмнинг таркибий қисми сифатидаги моҳияти у бажарадиган амалларда ўз аксини топади. Чунончи, кредит хусусиятига эга бўлмаган амаллар, яъни пул муомаласини ташкил қилиш, иқтисодиётда ўзаро ҳисоб-китобларни бажариш, капитал қўйилмаларни молиялаштириш, давлат бюджетининг касса ижроси ва бошқалар. Кўриниб турибдики, бу вазифаларни бажариш давомида банк фақат пул кўринишидаги амалларнигина бажаради.
Иккинчи гуруҳ амалларини эса, бевосита иқтисодиётни кредитлаш ва кредит маблағларини таркиб топтириш ташкил этади. Бу банкнинг ўзи фоиз тўлайдиган - пассив амал-лари (кредит маблағларининг таркиб топиши) ҳамда унга даромад келтирадиган актив амаллари (кредитлаш) йиғиндисидир.
Реал иқтисодиётга банк активларини йўналтириш (кредитлаш) чора-тадбирлари иқтисодий сиёсатни устувор йўналишларидан, давлат инвестиция сиёсатидан ҳамда пул-кредит сиёсатининг тамойилларидан келиб чиққан ҳолда белгиланиши лозим. Аввало, бу чора-адбирлар банк кредитларини инвестицион ва инновацион лойиҳаларни қўллаб-қувватлашга, иқтисодиётнинг устувор соҳаларига йўналтирилиши, экспортга мўлжалланган ва импорт ўрнини босувчи маҳсулотларни ишлаб чиқаришга қаратилиши лозим.
Ҳозир банкларнинг иқтисодиётни реал секторига кредитлар бериш имконияти анча ортган. 2004 йил 1 октябр ҳолатига тижорат банклари активларининг умумий суммаси 2003 йилнинг шу даврига нисбатан 15,7 фоизга ўсган ва 4,9 трлн.сўмни ташзшл этган. Лекин шуни инобатга олиш керакки, республикаашз банклари реал секторга узоқ ва ўрта муддатлига нисбатан, қисқа мудцатли кредитлар беришни афзал кўрмоқца. Фикримизча, бунинг қуйидагича сабаблари бор:
• Аввало, аҳоли омонатларининг ва корхоналарнинг узоқ муддатли депозитлари банкларда камлиги сабабли, асосий кредит маблағлари манбаини қисқа муддатли жамғармалар ташкил этмоқда, яъни банк активларининг асосий қисми қисқа муддатли депозитлар эвазига шаклланган. Шу туфайли ҳам, қисқа муддатли кредитлар кўринишида корхоналарнинг жорий депозитлари (талаб қилиб олинадиган депозитлар) ишлатилмоқца;
. • Қисқа муддатли кредитларнинг қайтиши ҳам, улардан ундириладиган фоизларнинг ҳам тезроқ банкка келиб тушиши. Бу ҳолат қисқа муддатли кредит бериш орқали банкларнинг раҳбарияти банкнинг узоқ келажагини эмас, балки тезроқ фойда олишни, яъни жорий фаолиятдан келиб чиқаётганликларини кўрсатади; қисқа муддатли кредитлардан олинадиган фоиз даражаси узоқ ва ўрта муддатлига нисбатан анчагина юқори; қисқа муддатли кредит беришда бизнес-режани ва умуман мижознинг молиявий ҳолатини таҳлил қилиш осон
ва қулай. Бу ҳолат эса, банкларда лойиҳавий молиялаштириш масалаларига етарлича эътибор берилмаётганидан, уларда таҳлилий-текшириш (экспертиза) гуруҳларининг
фаолияти ёмон аҳволда эканлигидан ёки бундай гуруҳларнинг умуман йўқлигидан дарак беради.
Do'stlaringiz bilan baham: |