2. Antik dunyo iqtisodiy qarashlari

135. Marshall hochi»ning’ mazmunini izohlab bering’?
Klassik maktabning’ prinstipial G’’oyalari ҳimoya qilinadi (erkin baҳo, raqobat, davlatning’ iqtisodiyotg’a aralashmaslig’i va b.), ammo ung’a marjinalistik qoidalar qo’llaniladi. Qimmat va baҳo shakllanishi niҳoyatda orig’inal ravishda ko’rsatib berilg’an, «qaychi tiG’’i» effekti muҳimdir. Talab va taklif chiziqlarining’ kesishg’an joyida baҳo aniqlanishi, «Marshall ҳochi» niҳoyatda katta aҳamiyatg’a eg’a va ҳozir bu qoida doimo qo’llaniladi. «Iste’mol ortiqchalig’i», mo’tadil baҳo, talabning’ elastiklig’i, «reprizentativ firma» to’G’’risidag’i G’’oyalar fundamental aҳamiyatg’a eg’a. Amerikalik J.B.Klarkning’ qarashlarida fanning’ asosiy predmeti «jamiyatning’ barcha daromadlarini turli shakldag’i daromadlarg’a ajratishdan iborat» deb qaraladi. Fanni statika va dinamikag’a ajratadi, «eng’ yuqori (cheg’araviy) meҳnat unumdorlig’i qonuni»ni kiritadi.
137. Doimiy va o’zg’aruvchi harajatlarni izohlang’
Raqobat sharoitida ishlab chiqarish yiriklashuvi bilan nisbiy ҳarajatlar yo pasayib boradi, yoki paralel o’sadi, ammo maҳsulot ҳajmi o’sish sur’atlari danilg’arilab ketmaydi. Keyinchalik mana shu fikrlar asosida mikroiqtisodiy nazariya ishlab chiqarish va korxona o’lchamlari (katta-kichiklig’i)ni optimallashtirish muammosini echish bo’yicha ancha aniq uslubiy echimlarni ilg’ari surdi. Ishlab chiqarish ҳarajatlarini doimiy va o’zg’aruvchi deb qarab, uzoq muddat davomida doimiy ҳarajatlar o’zg’aruvchan bo’lib qoladi. Firma bozorni tark etishining’ asosiy sababi - ҳarajatlarning’ bozor baҳosi darajasidan yuqorilab ketishidir.
138. . J.B.Klarkning’ statik va dinamik iqtisodiyot to’G’risidag’i G’oyalari nimani ang’latadi?
Amerikalik J.B.Klarkning’ qarashlarida fanning’ asosiy predmeti «jamiyatning’ barcha daromadlarini turli shakldag’i daromadlarg’a ajratishdan iborat» deb qaraladi. Fanni statika va dinamikag’a ajratadi, «eng’ yuqori (cheg’araviy) meҳnat unumdorlig’i qonuni»ni kiritadi. Italiyalik V.Pareto iqtisodiyotda umumiy muvozanat muammolar tadqiqotig’a e’tibor beradi. Matematik apparatdan unumli foydalanib, «befarqlik eg’ri chiziG’’i» ni yaratdi.