2, 13- 15 savollarda tushunarsizliklar bor ustozdan so’rash. 1-kazus

3-§. Конституциявий ҳуқуқ ва парламент ҳуқуқи

Парламент ҳуқуқининг кўпгина масалалари конституцион ҳуқуқ фани доирасида кўриб чиқилади. Бу ерда одатда парламентаризм моҳиятини қисқача тавсифи берилади, парламент мақоми давлат ҳокимиятининг юқори органлари тизимидаги ўрни, вазифа ва ваколатлари, таркиби, шаклланиш тартиби ва ички тузилиши, парламент аъзоси статусларини очиб берилади. Парламент иш тартиби қонун чиқариш жараѐни ва парламентнинг бошқа процедуралари баѐн этилади ва уларнинг орасида парламент ва давлатнинг бошқа органларининг ўзаро муносабатлари билан боғлиқ бўлган процедуралар (сайловлар, тайинланишлар, назорат ваколатлари, импичмент, хукуматнинг сиѐсий жавобгарлиги ва х.к.) энг муҳимлари бўлиб ҳисобланади. Анъанага кўра ҳуқуқий мақом, давлат олий органлари фаолиятининг шаклланиш ва ваколатлари асослари шу жумладан парламентаризм, конституцион ҳуқуқ меъѐрлари билан тартибга солинади. Шунга асосан эслатиб ўтамиз, ҳуқуқий тартибга солиш предмети остида ҳуқуқнинг муайян тармоғи томонидан тартибга солинувчи ижтимоий муносабатларнинг алоҳида гуруҳи тушунилади. Бу принцип ҳозир ҳам сақланиб қолган.

Парламент ҳуқуқи бизнинг мамлакатимизда ва бошқа кўпгина давлатларда конституцион ҳуқуқнинг муҳим таркибий қисми деб ҳисобланади. Қонун чиқарувчи ҳокимият фаолияти ва шаклланиши асослари Ўзбекистонда, Ўзбекистон Республикаси Конституцияси билан тартибга солинади.

Унинг ривожланишига икки палатали парламент тузилиши билан боғлиқ бўлган сезиларли ўзгартиришлар ҳам киритилган, шунингдак конституцион қоидаларни оптимал амалга оширилишини таъминлашга қаратилган бир қатор норматив актлар қабул қилинди. Улар ичида ―Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис сайловлар тўғрисида‖, ―Ўзбекистон Республикаси Қонунчилик палатаси тўғрисида‖, ―Ўзбекистон Республикаси Сенат тўғрисида‖, палаталар регламентлари ва бошқа қонунлар алоҳида аҳамият касб этади. Фанда парламент ҳуқуқи манбаларининг учта асосий блоки ажратилади: Юридик (Конституция, қонунлар, қонун ости норматив актлар, палаталар регламенти, Конституцион суд қарорлари ва баъзи бир бошқалари), Тавсия-процедуралари (парламент анъаналари, одатлар) ва доктринал (илмий-назарий). Бунда қайд этилганидек, парламент ва конституцион ҳуқуқнинг тўғри «негизли» ўзаро боғлиқлик кузатилади ва мутаносиб равишда умумий илмий-назарий саволлар келиб чиқадилар. Парламент ҳуқуқининг хусусияти унинг икки поғоналигидадир ва парламент муносабатларининг ривожланиш жараѐнларининг кўп қирралиги билан изоҳланишига эътиборни қаратмоқ лозим. Аммо 12

ҳуқуқнинг бошқа икки поғонали тармоқларидан фарқли ўлароқ, парламент ҳуқуқини тартибга солиш предметининг ўзига хослиги шундан иборатки, парламент ва маҳаллий вакиллик органлари Ўзбекистондаги каби бир бирига бўйсунмайди, ягона таркиблашган ва ташкиллашган давлат механизмини ташкил этмайди. Шу билан бир вақтда давлат ҳокимияти бирлиги принципи ягона конституцион принциплардаги конституцион тузум асосларига мувофиқ функционал даражада ташкил этилишини тахмин этади. Булар ҳаммаси парламент ҳуқуқининг ривожланиш тенденцияларини унинг янги хислатларини тавсифлайди.

18-kazus

O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga senator A.ni daxlsizlik huquqidan mahrum qilish to‘g‘risidagi masala bo‘yicha taqdimnoma kiritdi.

Senat Kengashi tomonidan senator A.ni daxlsizlik huquqidan mahrum qilishga rozilik berish rad etildi.