1–tema: miynet huqiqiniń predmeti, usillari, sistemasi hám tiykarǵi funktciyalari

Bayniyaz. 2. Miynet huqıqı dárekleri túsinigi, túrleri hám olardıń áhmiyeti

Miynet huqıqınıń dáregi degende, mámleket hákimiyatı hám basqarıw shólkemleri, xızmetkerler hám jumıs beretuǵınlar wákillik shólkemleri tamonidan óz kepillikleri sheńberinde xızmetkerlerdiń miynet sharayatların tártipke salıw, óz-ara miynet munasábetlerin basqarıw maydanınan qabıl etiletuǵın huqıq normalarining ańlatılıw forması názerde tutıladı.

Miynet huqıqı dáregin úyreniw waqtında onıń payda bolıw qásiyetleri, puqaralardıń social huqıqların qorǵawǵa qaratılǵanlıǵı itibarǵa olinmog'i kerek. Miynet huqıqı dáreginiń payda bolıwında xızmetkerlerdiń wákillik shólkemlerinde aktiv qatnas etisleri, bul derekler arasında tarmaq, kárxana, shólkemlerdiń tikkeley ózinde islep shıǵılatuǵın lokal normalar salmaqlı orın tutıwı, miynet huqıqına tiyisli normalar eń kóp siyasiy gruppalanganligi sıyaqlı (miynet sharayatlarına, xalıq jasına, jinsiga, tarmaq qásiyetlerine, tábiy ıqlım hám basqa sharayatlarǵa, basqa ayriqsha sharayatlarǵa kóre) olardıń ayriqsha qásiyetlerinen ibarat esaplanadi.
Miynet huqıqı dárekleri nızamlar hám nızam tiykarında qabıl etiletuǵın basqa huqıqıy hújjetlerden ibarat bolıwı múmkin. Nızamlar óz gezeginde Konstitutsiya hám ámeldegi nızamlardan ibarat bolıwı múmkin. Miynet huqıqınıń bas dáregi Ózbekstan Respublikasınıń Konstitusiyası bolıp, ol jaǵdayda hár qanday puqaralardıń barlıq sociallıq-ekonomikalıq hám de taǵı basqa huqıqları, atap aytqanda eń tiykarǵı tábiy huqıqlarınan esaplanıwshı erkin miynet qılıw, dem alıw, miynetke muwapıq mıynet haqı alıw, ádalatlı hám qolay jumıs sharayatlarında miynet qılıw, miynet huqıqları ámelge asırılıwınıń kepillikleniwi, nátiyjeli tárzde qorǵaw etiliwi názerde tutılǵan (Ózbekstan Respublikası Konstituciyasiniń Kirisiwi, 13, 14, 15, 18, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 48 hám basqa statyalardan ibarat ).
Ózbekstan Respublikası Konstitusiyası mámleketimizdiń Tiykarǵı Nızamı sipatinda miynet nızamshılıǵınıń qáliplesiwi hám rawajlanıwı ushın tábiy yuridikalıq negiz retinde xızmet etedi. Hár qanday nızam, nızam hújjetleri yamasa basqa háreketler Ózbekstan Respublikası Konstitusiyası qaǵıydalarına qarsı bolıwı múmkin emes.
Konstitutsiyaning 15-statyasında onıń sózsiz ústivor ekenligi aytılǵan. Ol jaǵdayda insan huqıqları hám erkinlikleri eń joqarı qádiriyat ekenligi, barlıq mámleket shólkemleri, olardıń lawazımlı shaxsları óz kúndelik xızmetlerinde oǵan sózsiz ámel etiwleri shárt ekenligi, adam huqıqların tiyisli xalıq aralıq huqıqıy hújjetler (ásirese, «Insan huqıqları Umumjahon Deklaratsiyasi», «Ekonomikalıq, social hám materiallıq huqıqlar tuwrısında»gi Xalıq aralıq Pakt hám basqalar ) Ózbekstan Respublikasınıń huqıq sisteması quramına kirisiwligi belgilengen.
Konstitutsiya joqarı yuridikalıq kúshke iye bolǵan akt retinde miynet huqıqı dárekleri qáliplestiriliwi hám rawajlantirilishida huqıqıy jay bolıp xızmet etedi.