1."Илмий-тадқиқот методологияси" фанининг предмети, методи ва вазифаларини изохлаб беринг. «Илмий тадқиқот методологияси»

75. Зехн ва идрокнинг белгилари.
Зехн ва идрокнинг асосида белгиларига иштиёқ, қониқмаслик ва
оптимизм киради..
Илмий ишга бўлган зарурият билиш жараёнига хеч алоқасибўлмаган бошқа заруриятларнинг натижасидир. Бунда инсонни илмийфаолият предмети, эмас балки ундан чиқаётган моддий ёки рухий фойдақизиқтиради. Эйнштейннинг фикрича, бундай кишилар учун илм–фан
улар хаётини тўлдирадиган ва шухратпарастликни қониқтирадиганнарсага айланади. Бундай кишилар учун шахсий муваффақият жудамухим, улар жиддий қийинчиликлар туғилганда фанга бўлганқизиқишларини тез йўқотадилар.Замонавий фанда, жиддий натижалар олиш учун турли илмийқизиқишлардан бирига нисбатан диққатни жамлаш талаб этилади.
Истеъдоднинг энг кўзга кўринган белгиси–қизиқувчанлик вахавасмандлик. У 2га бўлинади: суст ва фаол. Суст хавасмандлик фандагианиқ ва адабиётларда берилган натижаларни қидиришни таъминлайди.Фаолли хавасмандлик мустақил тадқиқотларнинг мустақил ечимлариниталаб этади. Суст хавасмандликдан билимдонлар, фаол хавасмандликданчинакам тадқиқотчилар туғилади.
76. Иштиёқ хақида тушунча беринг. Иштиёқнинг турли поғоналари мавжуд, яъни қизиқишданишқибозлик ва мухаббатгача. Кибернетиканинг асосичиси Винернинг
ёзишича артист, ёзувчи ва олим ижодга томон шундай импульс сезибтуриши керакки, токи у текинга ишлашга тайёр туриши ва хаттоки ўзишини қилиш имкониятини олиш учун пул тўлашга ҳам тайёр бўлишилозим. Одатда инсон энг юқори натижаларга етиша оладиган меҳнаттурини танлайди. Илмий ишга иштиёқи бўлган инсонни унга нимаберишидан қатъий назар фаолиятнинг ўзи илхомлантиради,хаяжонлантиради ва қизиқтиради.
Ishtiyoq Bu turli xil usullarda ishlatilishi mumkin bo'lgan tushunchadir. o'zini ishlashga, harakat bilan yokio'g'irlashga bag'ishlashga qodir bo'lgan Shunday qilib, ishtiyoq qattiq mehnatharakat yoki Men orzu qilaman yoki intilish
77. Қониқмаслик зехн ва идрок белгиси сифатида.
Қониқмаслик–илмий истеъдоднинг кўп қиррали симптони бўлиб, уэнг аввал шахсий илмий мехнат натижалари ва жараёнга нисбатан пайдобўлади, ўз хатоларига, тўплаган билимларига, обрўсига нисбатанқониқмаслик пайдо бўлади. Ўзига танқид кўзи билан қараш, ақл билан иш
тутишнинг энг юқори шаклидир. Итеъдодли инсон мақуллашдан кўракўпроқ иккиланишга мойилдир.Қониқмасликни танқидбозлик билан чалкаштириш мумкин эмас.
Одатда уқувсиз кишилар энг талабчан танқидчилар бўлади, уни қандайқилишини билмайтуриб, бошқалардан мумкин бўлмаган нарсаларни
талаб қиладилар. Қониқмаслик билишни қотиб қолишдан сақлаш учунсамарали воситадир.