1.“Avesto” kitobi – Vatanimiz tarixini o’rganishda muhim manba. “Avesto”

286.XX asrning 20-30 yillarida O’zbekistonda madaniy hayot.
Turkistonda, Buxoro, Xorazm respublikalarida 20-yillarning birinchi yarmida bir butun madaniy-ma'rifiy ko’tarilish maydoni vujudga keldi. Shu asnoda xalq ommasi, milliy ziyolilar ishtirokidagi ma'naviy-madaniy jarayon, fikrlar, tajriba almashuvlari odatga aylanib bordi. Bolshevikcha aksilmilliy, umuminsoiy progressiv ma'rifatchilikka dushmanlik bosimlariga qaramasdan 1917—1924-yillarda O’zbekistonning hozirgi hududida madaniy-ma'rifiy turmush jabhalarida yangilanish — yangi shakllar va mazmun vujudga keldi, xalq ma'naviyatida o’z aksini topdi. Milliy ziyolilar, ruhoniylar, yerli rahbarlarning amaliy faoliyatlari borgan sari qattiq ta'qib ostiga olinib, xalq ma'naviyatini boyitish yo’lidagi harakat maydoni torayib bordi.
Madaniyat sohalariga sho’ro hokimiyati, so'l guruh-lar tutgan yo'l salbiy ijtimoiy va g’oyaviy ta'sir ko’rsatdi. Bu hol ayniqsa, 1923-yil yozidan kuchayib, hokimiyat, siyosiy tashkilotlar bilan aholi, ziyolilar o’rtasidagi jiddiy g’oyaviy-siyosiy to’qnashuvlarni keltirib chiqardi.
Ammo O’zbekiston hududida ma'naviyat va madaniyat 1917-yildan boshlab murakkab vaziyatni boshdan kechirdi, jiddiy to’siqlar va buzg’unchiliklarga uchradi. Turkistonni qizil imperiya koloniyasiga aylantirishga kirishgan bolsheviklar siyosati va amaliyotini xalq ommasi, milliy ziyolilar qabul qilmadilar. Ma'naviyat va madaniyat sohalarida g’oyaviy-siyosiy kurash avj oldi. Xo’jalik vayronaligi va oziq-ovqat diktaturasi, yangi iqtisodiy siyosat va xom ashyoga davlat monopoliyasi, ko’p sonli qizil armiya va davlat idoralari xodimlarining ta'minoti madaniyat, matbuot, maorif sohalarining moddiy ahvoli og’irlashuviga sabab bo’ldi. Bunday og’ir ahvol Tukiston madaniy hayotining 1924-yilgacha bo’lgan davriga xos edi.
Madaniyat va ma'naviyatdagi elimiz oldida turgan yagona yo'1 boy merosimizga tayanib, uni inkor qilmas-dan yangi sharoit vazifalarini belgilash, jamiyatning bar-cha qatlamlari ishtirokida, har birining istak-intilishlari-dan kelib chiqib yuksalish, istiqlol sari harakat qilish bo’lib qoldi.