1.“Avesto” kitobi – Vatanimiz tarixini o’rganishda muhim manba. “Avesto”

288.XX asrning 50-yillarida O’zbekistonda ma’muriy-buyruqbozlik siyosatining kuchayishi va qatag’onlik siyosatining yangi bosqichi.
1939-1945-yillardagi Ikkinchi jahon urushi insoniyat tarixida eng mash’um fojialardan biri bo’ldi. 1941-yil 22-iyunda gitlerchilar Germaniyasi to’satdan SSSRga hujum qildi. Sovet Ittifoqi tarkibiga kirgan xalqlar qatori o’zbekistonliklar ham fashizmga qarshi urushga jalb etildi. O’zbek xalqi urushning birinchi kunlaridanoq bor kuchini fashizm ustidan g’alabaga safarbar etdi. Urush mamlakat xo’jaligini izdan chiqardi, uning hayotini og’irlashtirib yubordi. Mamlakatda harbiy xolat joriy etildi hamda barcha resurslar mudofaa manfaatlari uchun yo’naltirildi.
Ammo ana shunday og’ir kunlarda ham sovet hokimiyatining qatag’on siyosati to’xtamadi. Sovet hukumati urush arafasi va urush yillarida yangi bahona, aniqrog’i “fashizmga xayrixohlik kayfiyatiga yo’l qo’ymaslik” bahonasida chegaradosh hududlarda yashovchi xalqlarga qarshi etnik qatag’onlarni boshlab yubordi.Bu jarayonda Yaponiya, Turkiya, Polsha kabi mamlakatlar bilan chegaradosh hududlarda, yashovchi koreys, qrimtatarlar, mesxeti turklari, polyaklar, Povolje nemislari va boshqa xalqlar mutlaqo asossiz hamda g’ayriqonuniy ravishda o’z vatanlaridan majburiy ravishda boshqa o’lkalar, xususan O’zbekiston xududiga deportasiya qilindi. Ularni uy-joy, ish, yer va oziq-ovqat bilan ta’minlash o’zbek xalqining zimmasiga tushdi.
Bundan tashqari 40-yillar oxiri va 50-yillar boshida qatag’onlar sovet tuzumi tomonidan O’zbekistonda muntazam o’tkazib kelingan tazyiq va ta’qiblarning navbatdagi bosqichi boshlanganligi va mazkur jarayonida eng avvalo o’z asarlarida o’zbek xalqining o’tmish tarixiga, ma’naviy merosiga murojaat etib, bu haqda asarlar yozishga jazm etgan olimlar, yozuvchi va shoirlar “o’tmishni ideallashtirishda”, “millatchilikda” ayblanib, qatag’on qilinganligiga oid tarixiy hujjatlar, foto materiallar asosida yoritib berilgan
289.Yunon-Baqtriya davlatida ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayot.

Yunon-Baqtriya davlatining gullab yashnagan davri mil.avv. III asrning ikkinchi yarmi va II asrning birinchi yarmiga to‘g‘ri keladi. Janubiy hududlardagi bu davrga oid Jondavlattepa, Dalvarzin (pastki qatlamlar), Oyxonim, Qorabog‘tepa kabi yodgorliklardan hokimlar saroylari, ibodatxonalar, turar-joylar, mehnat va jangovar qurollar, turli hunarmandchilik buyumlari hamda ko‘plab tanga pullarning topilishi bu hududlardagi ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayotdagi rivojlanish jarayonlaridan dalolat beradi.

Olib borilgan arxeologik tadqiqotlar natijasida O‘rta Osiyoning janubiy hududlaridan ellinizm madaniyati bilan bog‘liq bo‘lgan turar-joylar, moddiy-ma’naviy madaniyat buyumlari, tanga pullarning topilishi bu hududlardagi mahalliy madaniyatga ellin an’analari (shaharsozlik, haykaltaroshlik, badiiy-amaliy san’at, alifbo va boshq.) kuchli ta’sir etganidan dalolat beradi. Shu bilan birgalikda bu topilmalar mahalliy madaniyatdagi rivojlanish qadimgi (antik) davr Sharq va G‘arb madaniyatining o‘zaro uyg‘unlashuvi natijasida o‘ziga xos madaniyat darajasiga ko‘tarilishining ham guvohidir.