1.“Avesto” kitobi – Vatanimiz tarixini o’rganishda muhim manba. “Avesto”

284.XX - asrning 80 - yillari o’rtalarida O’zbekistonda qayta qurish va uning mohiyati.
Qayta qurish va millat lararo munosabatlarning keskinlashuvi. Qayta qurish millatlararo munosabatlarning keskinlashuvida ham o’z aksini topdi.Uzoq yillar davomida to’planib, shakllangan ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, madaniy sohadagi muammolarning miUatlararo munosabatlarga ta'sir etmasligi mumkin emas edi.
Ma'lumki, O’zbeklar azaldan mehmondo’st, ko’ngli ocbiq, qo’ni-qo’shnilarini hurmat qiluvchi xalq. Lekin O’zbekistonda sovetlar mafkurasi tomonidan olib boril-gan g’ayrimilliy siyosat o’zining juda ashaddiyligi bilan ajralib turardi. Xususan, xalq xo’jaligini boshqarishdagi qattiq markazlashuv, milliy o’zlikni anglashning mil-latchilik bilan tenglashtirilishi, milliy til, tarix, urf-odat-larga yetarli e'tibor berilmasligi, ijtimoiy-siyosiy, mada-niy-iqtisodiy, baynalmilal va milliy manfaatlarning inkor etilishi 80-yillar o’rtalarida avjga chiqdi. Shu asnoda 80-yillardagi «etnik omil» respublikalar-ning Markazdan qochish siyosatiga, so’ngra esa SSSR-ning parchalanib ketishiga olib keldi. Shunday sharoitda
Markaz murakkab «etnik vaziyat»dan soxta baynalmilal-lik shiorlari ostida qutulishga harakat qildi.
1989-yil iyun va oktabr oylarida Farg’ona, Toshkent va o’sh viloyatlarida bo’lgan voqealar, ayniqsa katta shov-shuvga sabab bo’ldi. Ularning ro’y berishiga O’zbek xalqining hech qanday aloqasi yo’q edi. Aslida o’zbe-kistondagi mtilatlararo nizolar Markaz uchun, uning yanada qattiqroq siyosat olib borisbi, o’zlarining jinoyat-lashgan, millatchilikka asoslangan siyosatini yashirishi uchun zarur bo’ldi.
80-yillarning oxirlariga kelib O’zbekistonda 100 dan ortiq millat va elatlar istiqomat qilib, ularning 71,4 foizi-ni O’zbeklar tashkil etardi. Biroq 8,2 foizni tashkil qilgan ruslar til, madaniy, ijtimoiy-siyosiy masalalarda o’z-beklarga qaraganda ko’proq imkoniyat va imtiyozlarga ega edilar. Tabiiyki, bunday holatlar 80-yillarning o’rta-laridan milliy resgublikalardagi millatlararo munosabat-larning keskinlashuviga, mahalliy millat aholisida norozilikning kuchayishiga, milliy o’zlikni anglash jara-yonining oshishiga, pirovard natijada SSSRning parcha-lanishiga olib keldi.