18-мавзу: инновацион лойиҳа жамоасини шакллантириш

3.Компаниянинг ривожланиши асносида инновацион лойиҳа жамоасининг динамикаси
Ўз фаолиятини бизнес-ғоядан бошлаган ҳар қандай компания ўз ривожланишида узоқ йўлни босиб ўтади. Худди шунингдек, келгусида зарур, қизақарли ва истиқболли ҳисобланганлиги боис ўз фаолиятини стартап сифатида бошлаган жамоа ҳам ўзгаради, ўз шаклини ўзгартиради, қулай вазият ва шарт-шароитларнинг таркиб топиши ва етакчиларнинг ҳатти-ҳаракатлари евазига ривожланади. Ноқулай шарт-шароитлар ва вазиятнинг вужудга келиши ҳолатида еса, жамоа тарқоқланиб, охир-оқибат йўқликка юз тутади. Венчур тадбиркорликни амалга оширишнинг замонавий амалиётида инновацион (фан сиғимли) лойиҳалар босиб ўтувчи босқичларнинг маълум бир типларга ажратилиши шаклланиб улгурди. Мазкур бўлимда биз ушбу босқичларни кўриб чиқамиз.
Инновацион лойиҳа босқичи бозор ва унда устун мавқега ега бўлган истеъмолчи типи билан белгиланади. Хусусан консерватор ҳеч қачон технологияни сотиб олмайди, у фақат яхлит маҳсулотни сотиб олади холос. СҲу сабабли ҳам стартап босқичида бўлган технология ёки маҳсулотни консерваторлик кайфиятидаги истеъмолчига таклиф қилиб бўлмайди. Бозор ва истеъмолчилар умумий ҳолатда компания менежменти ва бошқарув жамоасига, бошқарув усул ва воситаларига маълум бир талабларни илгари суради.
Шундан сўнг, инновацион лойиҳанинг ривожланиш босқичлари ва умумий динамикасига мос тушиши лозим бўлган жамоа динамикасини аниқлаштириб олишимиз талаб етилади.


1-Расм. Инновацион бизнеснинг ривожланиши асносида жамоани ривожлантириш
Юқоридаги расмни изоҳлар еканмиз, бу борада қуйидагиларни таъкидлаб ўтишимиз мумкин: қачонки жамоани шакллантирувчи ва уни қўллаб-қувватловчи муайян бир етакчи бўлгандагина, бизнеснинг илк босқичларида бошқарув бирлиги сифатида жамоа тўғрисида гапиришимиз ўринли бўлади. Бизнеснинг ривожланиши ва ўсиши янги инсонларни жалб етиш заруриятини келтириб чиқаради. Ушбу вазиятда дастлабки шаклланган жамоа аъзоларида бошқарув инқирозининг дастлабки кўринишлари пайдо бўла бошлайди. Бизнес жараёнларни ва компания тузилмасини тўғри йўлга қўйишга йўналтирилган доимий менежмент персоналини ташкил етиш бундай инқирознинг олдини олишнинг самарали усул ва воситаси бўлиб ҳисобланади.
Жамоа, бизнеснинг ривожланиши жараёнида бир босқич иккинчи босқичга аста-секинлик билан ўтиб боради. Навбатдаги босқичнинг нечоғлик самарали бўлиши компания мулкдорлари ва раҳбарларининг ўз хулқ-атворларини, мақсадларини ва ўз навбатида еса бошқарув усуллари ва тузилмасини қанчалик даражада ўзгартиришларига боғлиқдир.
Шундай қилиб, мазкур бўлимда жамоа командаси типи асосида ишни ташкил етишга йўналтирилган компанияларда жамоани ташкил етиш, инновацион стартапларнинг барқарор фаолият кўрсатувчи компанияга айланишини акс еттирувчи тамойиллар ва моделлар ҳақида сўз юритилди.