18. Funksional gallyusinatsiyalar kuzatiladi: Выберите один ответ

Псевдодеменция онги озгина торайган фонда оддий билим ёки малакани эсидан чиқариб қўяди. Беморлар нотўғри жавоб бера бошлайдилар, оддий масалаларни еча олмайдилар.
Псевдодеменция онгнинг чуқур бузилиши билан ўтадиган бўлса, истерик ғирашира онг бузилиши Ганзер синдроми дейилади. Бундай беморларда атроф ва вақтга мўлжал бўлмайди, атрофдагиларни танимайди, аҳмоқона аҳлоқли бўлади. Қамоқ шароитида турган одамларда ривожланади.
Пуэрилизм—псевдодеменцияга яқин бўлган истерик реакциядир. Клиник жихатдан беморлар болаларнинг қилиқларини қиладилар.

8-Masala
3.Bemor 27 yosh, qaynonasining tanbexidan so’ng kuchli yig’lagan, qo’lida titroq “akusher qo’li”, yuragida og’riqlar paydo bo’lgan. Tez yordam shifokori tomonidan analgin, dimedrol in’eksiyasi (mushak orasi) qilingandan so’ng axvoli yaxshilangan.

Simptomlarni ko‘rsating

Ruhiy travmadan so’ng yig’lagan, titroq va yuragida og’riq sezgan

Sindromal tashxis qo‘ying.

Isterik sindrom motor komponenti(isterik tutqanoq)

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Isterik nevroz, isterik psixopatiyalar, isterik psixozlar

4.Bemor 32 yosh, uylangan, xususiy korxona boshlig’i, reviziya natijasida moliyaviy xujjatlarda kamchiliklar aniqlangan, sud bo’lishi mumkin. Bemor to’satdan o’zini yo’qotadi, savollarga tushunmay javob beradi, nutqida yosh bolaga xoslik, o’zini yosh boladek tutadi. xotira va aqlini yo’qotgan kishiga o’xshaydi.

Simptomlarni ko‘rsating

Ruhiy travmadan so’ng o’zini yo’qotgan, savollarga tushunmaydi, xotira va aqlini yo’qotganga o’xshaydi, nutqida yosh bolaga xoslik, o’zini yosh boladek tutadi.

Sindromal tashxis qo‘ying.

Puerilizm

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

O’tkir reaktiv psixoz(kuchli ruhiy travmada yuzaga kelgan)da, qarilik demensiyasi, BMJda

5.Bemor S., 27 yoshda, turmushga chiqmagan, buxgalter. Premorbid fonda o’z ishiga mas’uliyatli, xavotirga beriluvchan. Xolasining onkologik kasallikdan vafot etishini og‘ir o‘tkazdi. Ozib ketgan, epigastriya soxasida og‘rikka shikoyat qiladi, shifokorma-shifokor yuradi, tekshiruvlarda patologiya aniqlanmaydi, axvoli og‘irlashib bormoqda. O’zida rak kasalligi borligiga imoni komil. Kechalari uxlamaydi, kayfiyati tushkun, fikrini o’zgartirmaydi.

Simptomlarni ko‘rsating

Gipotimiya, epigastriyda og’riqlar, o'z sog’lig’iga o’ta e’tiborli, o’zida rak borligiga ishonchi komil.

Sindromal tashxis qo‘ying.

Ipoxondrik sindrom

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Shizofreniya, sirkulyar depressiyada, bosh miya ekzogen organik kasalliklarida

6.Bemor K., 16 yoshda. Bolaligidan xarakteriga ko’ra juda gap ko’tara olmaydigan, har narsadan shubhalanadigan, ta'sirchan qiz di. O’smirlik davrida bu xarakteridagi ko’rinishlar yanada avj oldi. Bayram kechasida sinfdoshi uni “ot” deb atagandan keyin, u unchalik semiz bo’lmasada, xolat yanada o’zgardi. Bu xolatdan so’ng juda tashvishlandi va nima bo’lmasin ozishga xarakat qildi. Boshida faqat sabzavotlar va kefir bilan ovqatlandi, undan keyin umuman emay qo’ydi, faqatgina suv ichdi. Qattiq xolsizlandi, og’irligining 3/1 qismini yo’qotdi, ochlik xis etmasada, ovqatdan jirkanish paydo bo’ldi. Xolati faqat psixiatrik aralashuvdan keyingina yaxshilandi.

Simptomlarni ko‘rsating

Tasirchan ,semirib ketishdan qo’rqadi, ochlik his qilmay qo’ygan, ovqatdan irkanadi

Sindromal tashxis qo‘ying.

Asab anoreksiyasi

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Stressga bog’liq nevrotik va somatoform buziishlar

7.Bemor S., 19 yoshda. “Imtixondan so’ng baholarnii darrov aytishmadi, faqat ertalab kelish kerakligini aytishdi. Kechasi bilan uxlamadim, o’zimga joy topa olmadim - nima bo’ladi, agar ikki bo’lsa. Xonada yurdim, ko’chaga qarardim, uxlatadigan dori ichdim, ammo u ta'sir qilmadi. Qallarim qaltirardi, yuragim urar va chakkam siqilardi.

Simptomlarni ko‘rsating

Bemor kayfiyati tashvishli yomon voqealarni kutmoqda, tashvishdaligi sabab uxlay olmayapti, qo’llari qaltiramoqda

Sindromal tashxis qo‘ying.

Tormozlangan psixopatiya psixastenik turi

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Psixopatiyalar tug’ma bo’lib uning shakllanishida tarbiya, muhit muhim rol o’ynaydi. Ruhiy ta’sirotlarda(psixopatizatsiya), shizofreniyada, bosh miya somatik kasalliklarida paydo bo’lishi mumkin.

8. Bemor L.,26 yoshda, turmushga chiqmagan, tabiatan xavotirlanuvchan. Qo’shnisining o’tkazilgan gepatitdan vafot etishidan so’ng, kasallik yuqishidan qo’rqib qoldi. Doim qo’lini yuvadi, idishlarni, eshik tutqichlarini spirt bilan artadi. Ishga bormay qo’ydi, odamlarga aralashmaydi. Xar xaftada qon va siydik analizlarini topshiradi.

Simptomlarni ko‘rsating

Kasallik yuqishidan qo’rqadi, doim qo’lini yuvadi,spirt bilan hamma yerni artadi, faqat sog’lig’iga e’tibor beradi, har hafta analiz topshiradi.

Sindromal tashxis qo‘ying.

Obsessiv fobik sindrom

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Psixopatiya, shizofreniya, bosh miya ekzogen organic kasalliklarida uchraydi.

9. Bemor M., 18 yoshda, o’zida quyidagi o’zgarishlarni seza boshladi: biron ishni qilgandan so’ng, uni to’g’ri va aniq qilganligiga gumonsirash paydo bo’lganligi sababli bemor qayta va qayta tekshiradi va bu uni juda qiynaydi.

Simptomlar

Doim gumonsiraydi, ikkilanadi, qilgan ishlari to’g’ri noto’g’ri ekanligi haqida o’ylaydi

Sindromal tashxis qo‘ying.

Tormozlangan psixopatiya psixastenik turi

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Psixopatiyalar tug’ma bo’lib uning shakllanishida tarbiya, muhit muhim rol o’ynaydi. Ruhiy ta’sirotlarda(psixopatizatsiya), shizofreniyada, bosh miya somatic kasalliklarida paydo bo’lishi mumkin.

10. Bemor 56 yosh, uzoq vaqt ishlash natijasida (1,5 –2 stavka pensiya uchun) tushkun kayfiyat, ishtaxasizlik, o’zini kasal xisoblaydi, ichki a’zolarini emiralayotgandek xis etadi. Xavotir xolati kuchayib, xotirjamlik yo’kolib qo’uzg’aluvchan bo’lib qoldi. Tez yordam vrachining ko’rigida yuz qiyofasi xorg’in, xavotir, uni boshqa davolanmasliklarini so’radi. Bu so’zlarni bir necha bor takrorlamoqda. Oynadan o’zini tashlamoqchi bo’ldi.

Simptomlarni ko‘rsating

Gipotimiya, qo’zg’aluvchanlik, bezovtalik, suitsidal harakat, o’zini kasal hisoblaydi

Sindromal tashxis qo‘ying.

Ajitirlangan depressiya

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Shizofreniya boshmiya ekzogen organik kasalliklarida
NAZARIY SAVOLLAR № 9
1. Соматик касалликларда рухий бузулишларнинг этиопатогенези.
Соматоген руҳий бузилишлар, фақат соматик касалликлар туфайли юзага чиққан аломатлар билан аниқланмасдан, балки эндоген, субъектив омиллар туфайли чақирилган аломатлар билан ҳам аниқланади. Шунинг учун патологик жараённинг кечиш тавсифи беморнинг шахсида, унинг шахсий ҳиссий кечинмаларида акс этади. Клиник кўринишларига кўра соматик касалликларда психоген ҳолатлар ҳар хил бўлади. Кўпинча улар кайфият бузилишлари, қоронғилиқ тормозланиш кўринишларида бўлади. Ўзоқ даволанишни эслаш, оиласидан ажралган ҳолда касалхонада узоқ ётишни уйлаш беморга салбий таъсир этади. Вақт ўтиши билан беморда ҳаракат ва тафаккур тормозланишлари юзага келиши мумкин. Жаҳлдорлиқ аффектив лабиллик пайдо бўлиши мумкин. Шунинг учун шифокор беморга унинг соғлигининг ҳозирги ҳолатини айтганда, тиббий хужжатларни берганда эҳтиёт бўлишлари керак.

2. Соматик касалликларнинг ўткир даврида кўпроқ қандай психик бузулишлар учрайди?

- галлюцинозлар
- депрессиялар
- делирий
- аменция
- карахтлик
- сопор
- кома
Эпилептиформ тутканок

3. Соматик касалликларнинг ўткир ости даврида кўпроқ қанақа рухий бузулишлар учрайди?

4. Соматик касалликларда кўпроқ қанақа онг бузулишлари учрайди?
Соматик касалликларда депрессив параноид ҳолат юзага келиши мумкин. Кечалари делириоз белгилари бўлади. Депрессия фонида васвасалар пайдо бўлиши, касалнинг соматик аҳволининг ёмонлашганини билдиради. Оғир ҳолларида эшитиш галлюцинациялари, иллюзиялар ва ступор ҳолатлари қўшилиши мумкин. Кам ҳолларда Корсаков синдроми учрайди. Бу кўрсатилган психик бузилишлар ўткинчи бўлиб, булардан кейин хотира тўла тикланади. Руҳий бузилишлар, соматик касалликларнинг хусусиятига ва оғирлик даржасига боғлик. Ўткир юрак қон-томир етишмовчилигида аментив, делириоз ҳолатлар, қўрқинч, ваҳима, баъзида эйфория бўлади.
4-жавоб нотўғри

5. Соматик касалликларнинг турли ривожланиш даврларида эмоция бузулишлари?

- онг хиралашув синдромлари билан намоен булувчи транзитор психоз: делирий, аменция, карахтлик, онгнинг намозшомсимон хиралашуви, оейроид. Булар тез утиб хеч кандай асорат колдирмайди
- чузилган психозлар, онг бузилишларсиз кечади: галлюциноз, галлюцинатор- параноид холат, апатик ступор, конфабулез
- марказий асаб тизимининг органик зарарланиши билан утувчи кайтмас рухий бузилиш: Корсаков билан психоорганик синдромлар

6. Гипертиреозда қандай психик бузулишлар учрайди?

Касаллик калконсимон без гиперфункцияси билан боглик. Рухият томондан купинча "гипертиреоид темперамент» деб номланган холат билан боглик хулк-атвор хусусиятларининг уткирлашуви кузатилади. Базедов касаллиги билан огриган бемор хулк-атворининг узига хосликлари – рухий каршиликнинг пасайиши ва бу холат барча кузгатувчиларга рухий кузгалувчанликнинг ортиб кетиши, иш кобилиятининг пасайиши билан намоён булади.

. Базедов касаллигида беморлар сабрсиз, кузгалувчан, эмоционал нотургун, эксцесслар келтириб чикарадиган даражада хиссиетли, жахлдор, инжик, безовта булиб, бу сергаплик, серхаракатлик билан намоён булади. Кайфиятлари узгарувчан: баъзида хавотирли-тушкун, буъзида ута кувнок. Фикрлари бир ёклама, кайфиятлари билан боглик. Онглари хар доим сакланган. Интеллектлари бузилмаган. Баъзи беморларда эпизодик тарзда атрофдагиларга васвасавий муносабат пайдо булади: шубхаланувчан, рашкчи, ипохондрик васвасалар. Уйкудан аввал баъзида галлюцинациялар кузатилади: уйкулари одатда ёмон, купинча дахшатли тушлар курадилар.

7. Гипотиреозда қандай психик бузулишлар учрайди?

8. Қандли диабетда рухий бузулишлар.
Қандли диабетда турғун бўлмаган ҳиссиёт, кучли кўзғалувчанлик ва таъсирланувчанлик кузатилади, депрессив бузилишлар бўлиши мумкин, баъзида маниакал ёки делирий-параноид ҳолат, васваса ғоялари, галлюцинациялар билан кузатилади.

9. Соматик касалликлар этиопатогенезида психоген факторларни айтинг.

Рухий бузилишларнинг ривожланишида организмнинг индивидуал хусусиятлари хам рол уйнадилар:
Ёши .Масалан, уткир психозлар купинча ёш болаларда, узгармайдиган психозлар эса ёши утган инсонларда учрайдилар;
Организмнинг реактивлиги. Масалан, реактивлиги паст инсонларда купинча аменция ва кома ривожланадилар;
Олий асаб фаолиятининг тури. Масалан, кузгалувчанг ОАФга эга булган инсонларда эретативлик астения ва дисфориялар кузатилади;
Шахснинг психологик асослари. Масалан, психастеникларда ташвишли-ипохондрик холатлар кузатилади.

10. Соматик психозлар ва шизофрения дифференциал диагностикаси критерийлари.

11. юкумли касалликлардаги рухий бузилишларни айтиб беринг
Юкумли касалликлардаги рухий бузилиларниг замонавий таснифи:
Уткир юкумликларда куйидаги уткир ривожланадиган психозлар киради: делирий, аменция, карахтлик, сопор, кома, эпилептик талвасали тутканоклар, онгнинг намозшомсимон хиралашуви;
Юкумли процессини сурункали ривожланишида утадиган синдромлар учрайдилар: маниакал, депрессив синдромлар, галлюцинатор-параноидли ва кататонсимон бузилишлар;
Шахснинг кайтмайдиган узгаришлар билан рухий бузилишлар.

12. инволюцион касалликларга кайсилари киради?

- инволюцион меланхолия;
- инволюцион параноид;
- пресенил психознинг хавфли шакли Крепелин касаллиги.
13. карилик ёшидаги рухий бузилишларни айтиб беринг
9-Masala
7.Bemorda surunkali gastroduodenit. O’tkir davrida bemorni abdominal og’riklar, ishtaha pasayishi, nisbatan ozish, ko’ngil aynish kabi belgilar bezovta qiladi. Ruhiy zo’riqish bilan birga oshqozon raki borligi to’grisida hayollar paydo bo’lgan. Shifokorlardan qo’shimcha tekshiruv o’tkazishlarini talab qildi. Davolash mobaynida ahvoli yaxshilandi, tana vazni tiklandi, og’riqlar yo’qoldi, ruhiy zo’riqish susaydi. Lekin shunga qaramay rak to’g’risidagi hayollar yo’qolgani yo’k. Shikorlar bilan suhbatlashgandan so’ng vaqtinchali tinchlandi – qo’rquv asossiz ekanligini bilsamda, lekin mustaqil tarzda bu hayollardan qutula olmayappan» deydi.

Simptomlarni ko‘rsating

Oshqozon raki borligi haqidagi fikrlar tark etmasligi, asossiz ekanligini bilsada qutula olmaslik(shilqim g’oya), o’zini tekshiruv otkazishni asossiz talab qilish;

Sindromal tashxis qo‘ying.

Obsessiv-fobik sindrom (Oshqozon –ichak yollari kasalliklarida sekinlik bilan uyqusizlik,tasirchanlik,hissiy labillik,ippoxondriya,kanserofobiya rivojlanadi.)

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Shilqim g’oyalar nevrozi, psixopatiya, shizofreniya, bosh miya ekzogen organic kasalliklarida uchraydi

5.Бемор 52 еш. 10 йил давомида гипертония касаллиги билан огрийди. Гипертоник криз ва бош мияда транзитор кон айланиши бузилиши билаш неврология булимида етибди. Булимда вакт ва жойга дезориентировка, уз палатаси, даволовчи шифокорнинг исмини билмайди, эрталаб нима еганини эслолмайди, узини уйида деб билади ва ишга бориши кераклигини айтади. Танкид сакланмаган.

• Тахминий ташхис- КОРСАКОВ СИНДРОМИ
• Текширув плани- ПСИХИАТР МАСЛ, мрт
• Киёсий ташхис- корсаков психози, спихоорганик синдром
• Симптомлар- фиксацион амнезия, амнестик дезориентировка,
• Даво, профилактика –психиатр масл, нооотороплар

1. Бемор 38 ешда, 2 йил олдин огир бош мия травмасини утказган, бир неча сутка хушсиз етган, калла суяги трепанацияси утказилган. Касалхонадан чиккач, бетартиб, паришонхотир, ишлай олмайдиган булиб колган, касбий куникмалари йуколган, танкид ва ориентировкани йукотган.

• Симптомларни санаб утинг - хотира ва интеллект купол сусайган

• Текширув плани – КТ, МРТ, психиатр масл
• Киёсий ташхис- олигофрениянинг имбециллик еки идиотия даражалари билан
• Тахминий ташхис -травмадан сунги деменция
• Тактика- ноотроплар, сурдирувчилар, умумкувватловчи, нейрометаболиклар, керак булганда седатив воситалар.

10. Keksa yoshdagi bemor qizi bilan shifokor huzuriga kelgan suhbat vaqtida vaqtga nisbatan mo’ljali buzilgan. Emotsional labil. Kundalik , uzoq va qisqa hotirasi ko’pol susaygan. O’zi to’g’risida ma'lumotni qiyinchilik bilan eslay oladi. Intellekt qo’pol susaygan. Buyumlar nomini ayta olmaydi, lekin ularni nima uchun ishlatilishini biladi. Kerakli suzlarni qiyinchilik bilan eslaydi. Hisoblashni qila olmaydi. Soatni chizib berish so’ralganda to’g’ri chizadi lekin soatni millarsiz chizadi chunki ularni nimaligini bilmaydi. Tana qismlarini, geometrik shakllarni sanab bera olmaydi. Somatik jihatdan patolgiya aniqlanmadi.

Simptomlarni ko‘rsating Sindromal tashxis qo‘ying.

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

NAZORAT SAVOLLARI №10

1. Affekt –shok reaksiyalari.

2. Depressiyalar qiyosiy tashxisoti.

3. Endogen depressiyalar.

4. Stress va uning organizm uchun ahamiiati (mobillovchi va destruktiv).

5. Hissiyot buzilishlari va tekshiruv usullari (Lyusher testi va boshq.).

6. Maniakal sindrom. Qaxr-ǵazabli maniya, hushchaqchaq maniya, noproduktiv maniya.

7. Depressiv sindrom. Klinik shakllari.

8. Nevrotik va psixotik depressiyalar,

9. Affektiv sindromlarning somatovegetativ namoyon bo'lishi (Protopopov triadasi).

10. Turli kasalliklar va turli yoshdagi davrlarda affektiv buzilishlarning xususiyatlari.

1. Affekt –shok reaksiyalari.
Affektiv-shok reaksiyalari to‘satdan sodir bo‘lgan, o‘ta kuchli tabiiy ofatdan yuzaga keladi. Affektiv-shok reaksiyalari giper- va gipokinetik turlariga bo‘linadi.
Giperkinetik turida bemorlar maqsad yo‘nalishini yo‘qotadi, vahima va qo‘rquvga tushadi. Ular bema’ni harakatlar qiladi, turgan joylariga mo‘ljal yo‘qoladi. Bu turdagi qo‘zg‘alish 15-25 daqiqa davom etadi.
Gipokinetik turida bemor stupor holatiga tushib, butunlay harakatsiz bo‘lib qoladi va gapira olmasligi (mutizm) mumkin. Bemor bir joyda qotib qoladi, atrofdagi hodisalarga befarq bo‘lib, bir nuqtaga qarab turadi. Stupor bir necha soatdan 2-3 kungacha davom etishi mumkin. Psixoz vaqtidagi bemor kechinmalari xotirasida saqlanmaydi

2. Depressiyalar qiyosiy tashxisoti.

Reaktiv depressiyalar umidsizlik, ishonchsizlik, xafagarchilik, vegetativ buzilishlar va uyqusizlik bilan tavsiflanadi. Bemor hayolida faqat sodir bo‘lgan baxtsizlik bo‘ladi. Bemor o‘z holatiga tanqid bilan qaraydi. Bemor ko‘pincha o‘z holatini paydo bo‘lishida bo‘lgan hodisaga tegishli odamlarni ayblaydi. Reaktiv depressiyaning namoyon bo‘lishi real borliq hodisalariga bog‘liq bo‘ladi. Reaktiv depressiya odatda 2-3 oy davom etadi, lekin uzoq vaqt ham davom etishi mumkin.
Psixogen paranoid – o‘zining soddaligi, oddiyligi, obrazliligi, hissiy kechinmalarga boyligi, affektlar (qo‘rquv, hayajon) ning mavjudligi bilan tavsiflanadi. Shu bilan birga ta’qib qilish, munosabat vasvasa g‘oyalari paydo bo‘ladi. Ularning mazmuni ruhiy jarohat keltirib chiqargan vaziyatga to‘g‘ri keladi. Ko‘rish va eshitish gallyutsinatsiyalari ham uchrashi mumkin. Psixogen paranoidlar turlariga urush davri paranoidi, temir yo‘l paranoidi, qamoq paranoidi, induksiyalangan vasvasalar kiradi.
Невротик депрессия- чукур булмаган даражадаги бузилишлар, шахснинг хусусиятлари билан богликлиги, уз холатига танкид сакланиши, уз хатти харакатини назорат кила олиши, тиббий ердамга мустакил мурожат килиши, патоген омилнинг шахснинг заиф звеносига узок вакт таъсир килиши билан боглик
Эндоген депрессия- купинча аутохтон спонтан юзага келади витал тавсифли жисмоний огрик хисси яккол соматик белгилар (протопопов триадаси) суткалик эндоген тебраниш ( кечга бориб ахвол енгиллашуви) узини айблаш гоялари мавсумийлиги- куз ва бахорда, холат купинча мураккаб тизимлиги, узилишлар психотик даражадалиги, танкид, ердамга мурожат, уз хатти харакатларини назорат килиш йуклиги
Экзоген депрессия: - симптоматик депрессия – купрок толикиш, астения, касалликка жавоб реакция сифатида, асосий касаллик симптомлари ва депрессия симптомлари ривожланишида параллелизм
- Экзоген органик депрессия- интеллектуал мнестик бузилишлар билан бирга келиши, невроллогик бузтлтшлар билан бирга келиши, психоорганик синдром, кунгилбушлик, диккат таркоклиги.

5. Hissiyot buzilishlari va tekshiruv usullari (Lyusher testi va boshq.).

Хиссиёт патологияси иккита гурухга булинади:
1) Кайфият патологияси;
2) Аффект патологияси;
Кайфият патологиясига киради:
1) гипертимик
2) гипотимик
3) атимик
4) паратимик
1) Гипертимик бузилишларга киради:
а) Мания – кайфиятнинг ноадекват кутарилиши, харакат фаолиятни темп буйича тезлашиши. Мания маниакал синдромнинг учлигининг асосий симптоми хисобланади. Реккурент шизофренияда, прогрессив параличда, циркуляр психозда, МДПда учрайди.
б) Эйфория – бу рухий ва жисмоний комфортли атроф мухитдагиларга бефарк булган холда ноадекват кутаринки кайфият. Бу холатда бемор атроф дунёдаги хамма нарсаларни кутаринки кайфият билан идрок килади атроф дунёни пушти рангда, гузаллашган холда куради. Эйфория куйидаги касалликларда учрайди: алкоголизм, наркомания, токсикомания, бошнинг пешона кисмида усма булганда, прогрессив параличда, карилик аклий заифликда.
в) Мория – телбалик билан кечувчи кайфиятнинг ноадекват кутарилиши. Бемани киликлар билан кечади, купол хазилларга майили булади. Беморлар телбасимон болаларга ухшаб киликлар килишади, узларига ахамият беришмайди, бакиришади, беурин кулишади. Бу кайфият хавфли кечувчи шизофрениянинг гебефреник синдромда учрайди.
г) Экстаз – бу ута кутаринки кайфият булиб, атрофдагилардан алохидаланган холда, харакатни тухташи ёки кутарилиши, ута рохатли кечинмалар билан ифодаланиб ва узининг ички кечинмалари объект билан бирлашиб келади. Эпилепсия билан хасталанган беморларда ва дин билан шугулланадиган инсонларда учрайди.
2) Гипотимик бузилишлар:
а) Депрессия – бу кайфиятнинг ноадекват тушиши булиб,ассоциатив процессларини секинлаши ёки оркада колиши,харакат тормозланиши билан кузатилади. Депрессив синдром учлигининг асосий белгиси булиб хисобланади. МДП, реккурент шизофрения, циркуляр психозларда учрайди.
б) Дисфория – бу кахр-газабли кайфиятнинг ноадекват тушиши булиб, харакат активлиги, агрессив, бузгунчанлик харакат ва фаолият билан кузатилади. Дисфория холатида беморнинг арзимаган нарсаларига аччиги чикади ва чидамсизлик кузатилади. Бу холат эпилепсияда учрайди.
Куринмайдиган дисфория холати морос деб номланади.Морос – бу гамгин, жавраш билан кечадиган кайфият.
в) Ажитирлашган депрессия – бу гам ва вахима билан кечувчи кайфиятнинг ноадекват тушиши. Классик депрессиядан фарки – бу депрессияда харакат тормозланиши кузатилмайди ва аксинча харакат активлиги ва аутоагрессия билан кечади. Беморлар бир жойда утира олмайдилар, узига жой тополмайдилар, кулларини бир-бирига ковуштириб, овоз чикариб йиглашади, уз хаётига касд килмокчи булишади. Бу беморлар касд харакатларининг нактижасига етадилар. Бу бузилиш инволюцион меланхолияда учрайди.
3) Атимик бузилишлар:
а) Хиссий тунглик – хиссий реакцияларини енгил силжиши;
б) Хиссий теккизланиши – ута кучли таъсирларга хиссий реакциялари ифодасиз булади;
в) Хиссий сийраклашиш – баъзи-бир богланишлар хиссий сийраклашади;
г) Апатия – бу узига ва атрофдагиларга толик бефарклиги;
д) Хиссий совуклиги – бу хиссий сферанинг толик бушаб колиши.Хаттоки энг пастки майллар хиссий учкунга хам чакирмайдилар.Бу холат шизофренияда учрайди.
е) Дардчил рухий анестезия – беморлар хис туйгуларини йуколишини ута кийинчилик билан кечиришади.Бунга богланган холатда узига касд килишади.
4) Паратимик бузилишлар:
а) Амбивалентлик – беморнинг бошка инсонга бир вактда иккита карама карши хиссиётни кечириши;
б) Хиссиёт ноадекватлиги – бу ситуацияга мос келмайдиган хиссиёт.Бу холат шизофренияда учрайди.

Аффект патологияси (дистимик бузилишлар):

1) Кунгилчанлик – бунда хиссий сферанинг иродавий компоненти озоб чекади. Инсон ута сентиментал булиб колади.
2) Хиссий лабиллик – бу битта хиссий холатдан иккинчи хиссий тез утиши. Яъни, беморлар бир йиглаб, бир куладилар. Бош мия атеросклерозида учрайди.
3) Куркув – бу ички жиддийлашган сезги булиб, куркитувчи вокеа, ходисаларни кутиши билан богланган.

6. Maniakal sindrom. Qaxr-ǵazabli maniya, hushchaqchaq maniya, noproduktiv maniya.

Маниакал синдром:
Симптомларнинг учлиги билан характерланади:
1) юкори кайфият;
2) тафаккурнинг темпини тезлиги;
3) харакат активлиги;
Беморнинг ташки куринишлари:
Тер копламлари гиперемирлашган, кузлари ялтираб туради, юзида табассум, бир жойда туролмайди, сухбатга киришимли, овози баланд, хиссиётлари бой, бемор кушик ва шеърларни айтади, кайфияти ута кутарилган булади. Узини олим деб хисоблайди, актив фаолиятли. Уйкуси суткасига 3-4 соат.
Маниянинг бир неча тури ажратилади:
1) Кувнок мания;
2) Газабли мания – кутаринки кайфият жахилдорлик билан кечади, беморлар атрофдагиларга нисбатан беадаб, бакиради, сукинишади.

1) Маниакал-васвасали синдром (уз шахсини ута бахолаш);

2) Маниакал-галлюцинатор синдром;
7. Depressiv sindrom. Klinik shakllari.
Депрессив синдром (синоними меланхолия, депрессия). Учлик белги билан тавсифланади: I. Хафақонлиқ ҳорғинлиқ паст кайфият. 2. Фикрлашнинг кескин сустлашуви. 3. Ҳаракатларнинг тормозланиши. Кайфиятнинг сустлашуви турли даражада: ғамгинлик ҳиссидан тортиб то жуда чуқур гам, ҳатто юрак соҳасида ғгриқ сезиш даражасигача бўлиши мумкин. Фикрлашнинг секинла-шуви, товушнинг пастлашуви ва сўзлашишнинг секинлашиши, саволларга жавобнинг маълум танаффусдан кейин бўлиши, хотиранинг сусайиши фикрлашнинг ожизлиги билан намоён бўлади. Бемор ҳаракатлари сусайган, баъзан эса бутунлай тўхтаган бўлиб, бемор ётади, ўз-ўзини бошқара олмайди, қотиб қолади ва тулик ҳаракатсизлик— депрессив ступор юзага келади.

10-Masala

6. Bemor Sh., ruxiy kasalliklar shifoxonasiga tushgan. Ko’ruvda: kayfiyati tushkun, ichki bezovtalikni xis qiladi, aytishicha, uning miyasi va o’pkasi yo’q, chunki uni xudo butun insoniyat gunoxlari uchun jazolagan va bu xolat abadiy davom etadi

Sindromal tashxis

Kotar sindromi

Bu sindrom qaysi 3 ta kasallikda uchraydi

Bosh miya organik kasalliklari, o’smalari, ekzogen va endogen psixozlar

Asosiy tekshirish usullari

Kliniko-anamnestik tekshiruv, patopsixologik tekshiruv

Bu sindromni simptomlarini sanab bering

Niglistik g’oyalar, depressive kayfiyat, o’z o’zini ayblash, ipoxondrik belgilar

UASh taktikasi ?

Psixiatrga yuborish

5. Bemor 40 yosh. Qizining aytishicha, bemor uzini turli jinoyatlarda, yaqinda infarktdan o’lgan qarindoshining o’limida ayblaydi, uni kechirishlarini so’rab, yalinadi. O´zini yomon, xudbinligini, barcha undan jabr kuo’ishini e’tirof etadi.

Sindromal tashxis: депрессив синдром

(Affektiv-vasvasa sindromi)?

Bu sindrom qaysi 3 ta kasallikda uchraydi

Shizofreniya, psixozlar, ruhiy jarohatda

Asosiy tekshirish usullari

Kliniko-anamnestik tekshiruv, patopsixologik tekshiruv

Bu sindromni simptomlarini sanab bering

Bemorda tushkun kayfiyat, o’zini turli ishlarda ayblaydi bo’lgan-bo’lmagan, barcha undan jabr ko’rishini aytadi

UASh taktikasi ?

Psixiatr ko‘rigi

4. Bemor S, yoshiga nisbatan yoshroq kurinadi, yuzida xamisha kulgu, doim xarakatda, bir joyda turmaydi, xar kanday ishga kirishib ketaveradi, ammo oxiriga etkazmaydi. Baland tovushda gapiradi, ovozi bug’iq, bir fikrni tugatmasdan, boshqasiga o’tib ketadi.

Sindromal tashxis

Maniakal sindrom

Bu sindrom qaysi 3 ta kasallikda uchraydi

Bipolyar buzilishlar, shizofreniya, bosh miya organik kasalliklarida

Asosiy tekshirish usullari

Kliniko-anamnestik tekshiruv, patopsixologik tekshiruv

Bu sindromni simptomlarini sanab bering

Sababsiz ko’tarinki kayfiyat , harakat va fikrlash tezlashgan, lekin ishlarini oxiriga yetkazmaydi va bir fikrni tugatmay boshqasiga o’tib ketadi.

UASh taktikasi ?

Psixiatr ko’rigiga yuborish.

2. Talaba 29 yosh onkologik kasallikdan onasi vafot etdi. Shundan beri bemorda tushkun kayfiyat, uyqu buzilgan, ishtaxasizlik, o’zini onasining o’limida ayiblamoqda, tez -tez yig’laydi, o’qishdan bosh tortadi, yashashni xoxlamaydi. Qabulda yuz qiyofasi g’amgin, boshini egib o’tiribdi.

· Simptomlarni sanab o’ting : tushkun kayfiyat,uyqusizlik,anoreksiya,ozini ayblash.

· Tekshiruv plani : psixolog,nevrapotolog korigi,EEG,psixologik tekshiruvlar

· Qiyosiy tashxis : Isterik psixoz,depressiv sindrom.

· Taxminiy tashxis : Reaktiv psixoz,reaktiv depressiya turi (Asoslash : bemorda yuzaga kelayotgan jarayonlar ogir ruhiy holat yani onasining olimiga javoban yuzaga kelgan.Jarayon odatda,2-3 oy davom etadi,lekin uzoq davom etishi ham mumkin.

Taktika :Psixiatrga yollanma berish.

· Sindromal tashxis :Depressiv sindrom

Tekshiruv plani : Kliniko-anamnestik tekshiruv, patopsixologik tekshiruv, nevrapotolog ko`rigi,EEG,R-grafiya,KT,MRT.

Qiyosiy tashxis : Shizofreniya, bipolyar buzilishlar, bosh miya organic kasalliklari

Simptomlar: Fikrlash va harakat sekinlashuvi, tushkun kayfiyat, suitsidal fikrlarga moyillik

Davo, profilaktika :Psixiatrik statsionarga yotqizish. Antidepressantlar, trankvilizatorlar, psixoterapiya

NAZORAT SAVOLLARI №11
1. Shizofreniyaning kechishi va shakllari.

2. Shizofreniyaning shubasimon kechishiga qanaqa sindromlar harakterli

3. Shizofreniyaning rekurrent kechishiga qanaqa sindromlar harakterli

4. Shizofreniyaning uzluksiz kechishiga qanaqa sindromlar harakterli

5. Shizofreniyaning gebefrenik shakliga harakterli asosiy simptomlarni ta'riflab bering.

6. Shizofreniyaning oddiy shakliga qanaqa simptomlar harakterli

7. Shizofreniyaning paranoid shakliga qanaqa simptomlar harakterli

8. Katatonik turining simptomlarini sanab bering.

9. Shizofreniyaga harakterli tafakkur buzulishlari.

10. Shizofreniyaga harakterli zmotsiya buzulishlari.

11. Shizofreniyaga harakterli idrok buzilishlari.

12. Shizofreniyada uchraydigan negativ simptomlarni ayting.

13. Shizofreniyada uchraydigan pozitiv simptomlarni ayting.

14. Shizofreniyaning qanday simptomlari yomon sifatli hisoblanadi, va nima sababdan.

15. Shizofreniyaga ta'rif bering.

16. Progradientlik termini nimani anglatadi.

17. Shizofreniyali bemorlarni premorbid hususiyatlari.

18. Shizofreniyada shaxs o'zgarishlari

1. Shizofreniyaning kechishi va shakllari.
Шизофрениянинг кечиши буйича замонавий таснифи:

I. Узлуксиз утиш тури (ремиссиясиз):

1. Суст кечувчи шизофрения (невроз- ва психопатсимон)- Шахснинг енгил узгаришлар мухитда психопатсимон ёки неврозсимон симптоматика билан узлуксиз кулай утадиган шаклдир. Бу шаклда охирги холатлар хеч качон ривожланмайдилар

2. Параноидли-

Боскичлари:
Неврозсимон, ёки психопатсимон боскич;
Ута кимматли гояларнинг боскичи (рашк, муносабатли ута кимматлигоялари);
Паранойял боскич (системалашган васваса билан характерланади);
Галлюцинатор-параноидли боскич (Кандинский-Клерамбо синдроми клиникаси билан характерланади);
Парафрен боскич (фантастик маъносидаги улугворлик васвасаси билан характерланади);
Охирги холат

3. Усмирларнинг ёмон сифатли- Акл заифлик натижаси тез ривожланиши, хосил бузилишларни полиморфизми, терапияга резистентлиги ва охирги холатларни ажойиб огирликлар билан характерланади

II. Рекуррент туридаги (рекуррент) шизофрения:

Хуружлар:

1. Маниакал;
2. Депрессив;
3. Онейроидли;
4. Депрессив-параноидли.
Реккурент шизофренияда 4 клиник шакл ажратилади:
Циркуляр (маниакал ёки депрессив хуружлар билан утади, атипик хуружлар хам кузатилади);
Депрессив-параноидли шакл (депрессия билан бирга Котар васвасаси кузатилади);
Онейроид-кататотикли шакл (онгнинг онейроид хиралашуви билан кататоник кузголиш ёки ступор кузатилади);
Циклотимик шакл (субдепрессия ёки гипомания, яъни аффектив ута куринмайдиган хуружлар билан утадиган шакл).

III. Хуружсимон-прогредиент туридаги шизофрения- Бу шакл хуружлар билан утади, лекин хар бир хуруждан кейин шахснинг узгаришлар (негатив бузилишлар) усиб борадилар. Шакл урта прогредиентлик билан характерланади. 20-25 йил мобайнида утади, юкоридаги икки шаклнинг бичимларини уз ичига олади.

Хуружлар:

1. Уткир галлюциноз;
2. Уткир Кандинский-Клерамбо синдроми;
3. Люцидли кататония;
4. Уткир васваса синдроми;
5. Уткир парафрен синдроми.
Купинча беморлар пубертат даврда, яъни 12-14 ёшда касалланадилар. Шу натижада чин ва сохта пубертат кризларни танкидий ташхис килиш керак.

Shakllari

Oddiy shakli (turi) ko‘p uchraydi, asosan o‘smirlik vaqtida namoyon bo‘ladi: sekin-astalik bilan kam sezilarli boshlanishi va nisbatan sekin, ammo uzluksiz rivojlanuvchi remissiyalarsiz kechishi kuzatiladi. Bun¬da bemorlar fe’l-atvorida quyidagi o‘zgarishlar kechadi: yakkalanish, ota-onasiga sovuq yoki yomon munosabat, kutilmagan, impul’siv, paradoksal qilmishlar, atrofdagilarga nisbatan negativizm, odatdagi qo‘rquvning yo‘qolishi va shu bilan bir vaqtda yangi, g‘alati ermak paydo bo‘ladi. Ular o‘z tashqi ko‘rinishlariga befarq bo‘lib qoladilar. Vaqt o‘tishi bilan atrofdagilardan ajrab boradilar. Ko‘pchilik hollarda ruhiy kasallik tashxisi kechikib aniqlanadi, chunki kasallik belgilari sekin va kam sezilarli boshlangani uchun atrofdagilar ularni og‘ir fe’l-atvorli yoki yomon tarbiya qurboni sifatida qabul qiladilar. Bundan tashqari, shizofreniyaning oddiy shaklida vasvasa g‘oyalari va gallyutsinatsiyalar uchramaydi. Kasallik boshlangach 3—5 yil o‘tgach apatiko-abulik tipidagi ruhiyat nuqsoni rivojlanadi.
Gebefrenik shakli (yunoncha «gebefreniya» — «o‘smir¬lik ruhiyati») oddiy shakl singari asosan o‘smirlik davrida uchraydi. Oddiy shaklda uchraydigan belgilar bilan bir qatorda bu yerda birinchi o‘rinda doimiy ahmoqlik va tajovuzkorlik turadi. Ular o‘zini masxarabozga uxshab tutib, ahmoqliklar qiladilar, xingillaydilar, atrofdagilarga tegajoqlik qilib, ularda mayda ko‘ngilsizliklar keltirib chiqaradilar, keksalarni mazax qilib, ustidan kuladilar. Bunday bemorlar ko‘pincha bemehrlik namoyon qiladi va jiinilik qilib, hingillab qonli jinoyatlar sodir qilishi mumkin. Shizofreniyaning bu shakli kam uchrab, remissiyasiz, xavfli kechadi, darhol tashxis qilinmaydi (oddiy shakldagi singari atrofdagilar ularga uzoq vaqtgacha tarbiya ko‘rmagan yoki bezori deb qaraydilar) va ruhiyatning og‘ir nuqsoni rivojlanadi.
Katatonik shakli. Shizofreniyaning ilgari uchragan bu shakli hozir ancha kam uchraydi. Bu shaklga ruhiyat buzilishmniig mushak tonusi o‘zgarishi bilan birgake¬chishi xosdir.
Shizofreniyaning bu shakli turli yoshda uchrashi mum¬kin. Bunda bemorlarda katatonik stupor bilan katato¬nik qo‘zg‘olishning almashinib kelishi kuzatiladi. Ka¬tatonik stuporda autizm belgisi aniq, ko‘rinadi: bemor mushaklari to‘liq qisqarishga uchraydi va shu sababli u o‘rinda bir xil qotib qolgan (ko‘proq embrional) holda yotadi. Bemor yuzida g‘amginlik va ajablanish, ayrim hollarda jilmayish qotib qoladi. Mutizm (mustahkam jimlik), negativizm (ko‘rsatmalarni bajarishga qarshilik qilish) alomatlari uchraydi. Bemorlar ayrim hollarda mumsimon egiluvchanlik namoyon qiladilar, bunda ular qarshilik qilish tugul, holatlarini sun’iy o‘zgartirilganda shunday ahvolda juda uzoq muddat turib qolishi mumkin. «Dyugere havo yostig‘i» simptomi bemorning mustaqil ravishda boshini o‘rindan ko‘targan holda qotib qolishida vujudga keladi.
Ko‘p xollarda exomimiya (mimikami kaytarish), exo-praksiya(harakatni kaytarish) va o‘xolaliya (so‘zlarni kaytarish) simptomlari uchraydi.
Katatonik stupor bir necha kush mcha cho‘znlishi mumkin. Stupor holatdan chiqqan bemor bilan suxbatlashganda stupor holatida bemorlar atrof mo‘ljalini to‘liq gaqlaganliklarini va shu vaqtda atrofda bo‘lgan suxbat va voqealarni yaxshi eslab qolganligimi aniqlash mum¬kin.
Katatonik shaklda oneyroid sindrom uchraydi, bunda bemorlar fantastik dunyo ogushida bo‘ladilar. Bunda i xollarda ular suxbatlashmaydilar, savollarga javob bermaydilar, o‘rinda uzoq yotadilar, ajablangan xolda atrof bilan xayoliy saxnalarni kuzatadilar.
Katatonik stupor ikki taraflama xavfli — birinchidan, bemorda yotoq yaralar hosil bo‘lishi mumkin. Ikkinchidan, ovqat yemasligi sababli u ochlikdan o‘lib qoli¬shi mumkin. Bundan tashqari, katatonik stupor tez va kutilmaganda qo‘zg‘alishta o‘tishi mumkin: bemorlar jo‘shqin va impul’sin ravishda o‘rindan sakrab ketadi hamda uzluksiz bir xil harakatlar qiladi, bu harakatlar ketma-ket bir necha kun davomida charchoqsiz davom etishi mumkin.
Bemorlar bilan subatlashib bo‘lmaydi, ular savollarga javob bermaydilar. Katatonik qo‘zg‘alish birdan to‘xtamaydi yoki yana katatonik stuporga o‘tadi, yoki re¬missiya bilan tugaydi. Katatonik shakldaremissiya ba’zan uzoq vaqt mehnat qobiliyati saqlangan holda bo‘ladi, ammo ruhiy kamchilik qoladi. Bir yoki bir necha katato¬nik shizofreniya xuruji o‘tkazgan bemorlar odatda masxaraboz, harakat va nutqda qilikdor bo‘ladilar.
Katatonik shakl tarkibida kam uchraydigan gipertoksik turi bo‘ladi. Bunda katatonik stupor va qo‘zg‘alish belgilari bilan birga, bemorning somatik holati bilan bog‘liq bo‘lmagan, yuqori harorat va shu asosda qon va siydik tekshirilganda o‘zgarishdar bo‘ladi. Bemorlarning umumiy ahvoli juda og‘ir, ba’zan esa letal natija yoki ulim katatonnyasi kuzatilishi mumkin.
Psixofarmaqologiya erishgan yutuqlarga ko‘ra, kata¬tonik stupor va katatonik qo‘zg‘alishni ko‘p hollarda davolab yaxshi natija olinmoqda.
Paranoid (yoki gallyutsinator paranoid) shakl. Bu eng ko‘p tarqalgan shakl bo‘lib, ko‘proq 40—50 yoshlar orasida yuzaga chiqadi. Asosiy simptomi vasvasa hisoblaiadi.
Kasallik asta-sekin rivojlanadi, lekin ko‘rinishlari to‘satdan namoyon bo‘ladi. Vasvasa g‘oyalari paydo bo‘layotgan va rivojlanayotgan ishonchsizlik, ehti-yotkorlik,shubhalilik, kamgaplik kuzatiladi va shu asosda ularning hayot faoliyati o‘zgaradi.
Vasvasaning tipik rivojlanishida avval atrof muhitga nisbatan alohida ahamiyatli vasvasa g‘oyalar, keyin munosabat vasvasa g‘oyalari, nihoyat, aniq tuzilishi jihatidan ta’qib vasvasa g‘oyalari kelib chiqadi. Ammo bu holat hamma bemorlarda bir xil bo‘lmaydi, ba’zan ta’qib vasvasasi g‘oyasi darrov paydo bo‘ladi. Ayrim hollarda vasvasa g‘oyalari gallyutsinatsiyalar (eshitish, ko‘rish, hid, ta’m, taktil) bilan birga keladi.
Ba’zan bemorlar bir necha yillar davomida o‘zlarini ijtimoiy munosabatlar doirasida ma’lum darajada ishlasalar va ishlay olmasalar ham, atrofdagilarning diqkatini kamgapliklari, shubhaliliklari va dushmanlarcha munosabati bilan jalb etadilar
Biroq, ko‘pchilik bemorlar vasvasa g‘oyalarini agres¬siv (tajovuzkor) harakat shaklida yoki to‘g‘ridan-to‘g‘ri ularii ta’qib qilishiyotganligini bildirishadi va shu sababli psixiatriya staiionarlariga davolanish uchun yotqiziladi. Ayrim ijobiy hollarda bir necha oy o‘tgach, remissiya holati boshlanadi va bemorlar ishga va oilasiga nisbatan qoniqarli holatga qaytadi, bunda psixoz xuruji kaytalanmaydi, ayrim og‘ir hollarda vasvasa g‘oyalari butun umrga qoladi.
Sirkulyar shakli. Bu shakl maniakal va depressiv xurujlarning birin-ketin kelishi yoki remissiya davrlari oralab, turli muddatda almashinishi bilan kuzatiladi. Maniakal-deprsssiv psixozdan farq qilib, bun¬da vasvasa g‘oyalari va gallyutsinatsiyalar kuzatiladi va har xurujdan so‘ng ruhiyat nuqsoni chuqurlashadi.
Shizofreniyaning bu shakli nisbatan ijobiy kechadi va bemorlar bir necha yil davomida ish qobiliyatini samab qoladilar.

Yosh bolalarda shizofreniya

Yosh bolalardagi shizofreniya muammolari bilan juda ko‘p olimlar shug‘ullangan. Hozirgi paytda shizofre¬niya xastaligining yoshlarda uchrash chegarasi aniqlangan. Kasallik qancha erta boshlansa, klinik alomatlari shuncha sekin ko‘zga ko‘rinadi, go‘dakning tashqi olamga munosabati o‘zgarishlaridan, his-hayajon reaksiyalaridan sezish mumkin. Bu holda kasallik oqibati yaxshilik bilan tugaydi.
Yosh bolalar shizofreiiyasida erta uchraydigan alomatlardan biri kutilmaganda qo‘rquvdir. Masalan, 11 yoshli bola sevimli oiasidai qo‘rqadigan, qichqiradigan bo‘lib qoladi. Shuningdek ularda umuman behollik, faollikning pasayishi, yoshga to‘g‘ri kelmaydigan fantaziyaga bog‘liq, turg‘un harakat avtomatizmi, gallyutsinator holatlar, somatik zaharlanish simptomlari (bezgak, is-sigi ko‘tariladn, ovqat xazm qilish tizimi buziladi) va tafakkur buzilishini ham kuzatish mumkin. Vasvasa g‘oyalari ularda kam uchraydi. His-hayajon buzilishlarini esa barcha davrlarda uchratish mumkin.
2. Shizofreniyaning shubasimon kechishiga qanaqa sindromlar harakterli
III. Хуружсимон-прогредиентли утиш тури, ёки шубсимон (schub немис тилидан таржимаси силжиш маъносини билдиради).

Хуружлар:

1. Уткир галлюциноз;
2. Уткир Кандинский-Клерамбо синдроми;
3. Люцидли кататония;
4. Уткир васваса синдроми;
5. Уткир парафрен синдроми.
Купинча беморлар пубертат даврда, яъни 12-14 ёшда касалланадилар. Шу натижада чин ва сохта пубертат кризларни танкидий ташхис килиш керак.
Бу шакл хуружлар билан утади, лекин хар бир хуруждан кейин шахснинг узгаришлар (негатив бузилишлар) усиб борадилар. Шакл урта прогредиентлик билан характерланади. 20-25 йил мобайнида утади, юкоридаги икки шаклнинг бичимларини уз ичига олади.

Ремиссиялари:

Шахснинг купол узгаришлар билан утадиган ремиссия;
Психопатсимон туридаги ремиссия;
Резидуал галлюциноз билан утадиган ремиссия;
Резидуал васваса билан утадиган ремиссия (кечирган васвасали хуруждан кейин колдиклар билан);
Полиморфли неврозсимон туридаги ремиссия.
4.
Shizofreniyaning uzluksiz kuchayib borishi bilan kechishi ko‘pincha yomon natija bilan tugaydi. Ko‘p bemorlarda umumiy bushashish, es-hushning, mehnatga bo‘lgan layoqatining yo‘qolishi, ba’zai esa tashqi olamga befarqlik, sovuqqonlik uchraydi. Bu xil oqibatlar ko‘proq shizofreniya yadroli to‘rinint oddiy va gebefrenik ko‘rinishlarida, shuningdek katatoniyaning kuchayib boruvchi turlarida uchraydi.

5. Shizofreniyaning gebefrenik shakliga harakterli asosiy simptomlarni ta'riflab bering.

Gebefrenik shakli (yunoncha «gebefreniya» — «o‘smir¬lik ruhiyati») oddiy shakl singari asosan o‘smirlik davrida uchraydi. Oddiy shaklda uchraydigan belgilar bilan bir qatorda bu yerda birinchi o‘rinda doimiy ahmoqlik va tajovuzkorlik turadi. Ular o‘zini masxarabozga uxshab tutib, ahmoqliklar qiladilar, xingillaydilar, atrofdagilarga tegajoqlik qilib, ularda mayda ko‘ngilsizliklar keltirib chiqaradilar, keksalarni mazax qilib, ustidan kuladilar. Bunday bemorlar ko‘pincha bemehrlik namoyon qiladi va jiinilik qilib, hingillab qonli jinoyatlar sodir qilishi mumkin. Shizofreniyaning bu shakli kam uchrab, remissiyasiz, xavfli kechadi, darhol tashxis qilinmaydi (oddiy shakldagi singari atrofdagilar ularga uzoq vaqtgacha tarbiya ko‘rmagan yoki bezori deb qaraydilar) va ruhiyatning og‘ir nuqsoni rivojlanadi.

6. Shizofreniyaning oddiy shakliga qanaqa simptomlar harakterli

Oddiy shakli (turi) ko‘p uchraydi, asosan o‘smirlik vaqtida namoyon bo‘ladi: sekin-astalik bilan kam sezilarli boshlanishi va nisbatan sekin, ammo uzluksiz rivojlanuvchi remissiyalarsiz kechishi kuzatiladi. Bun¬da bemorlar fe’l-atvorida quyidagi o‘zgarishlar kechadi: yakkalanish, ota-onasiga sovuq yoki yomon munosabat, kutilmagan, impul’siv, paradoksal qilmishlar, atrofdagilarga nisbatan negativizm, odatdagi qo‘rquvning yo‘qolishi va shu bilan bir vaqtda yangi, g‘alati ermak paydo bo‘ladi. Ular o‘z tashqi ko‘rinishlariga befarq bo‘lib qoladilar. Vaqt o‘tishi bilan atrofdagilardan ajrab boradilar. Ko‘pchilik hollarda ruhiy kasallik tashxisi kechikib aniqlanadi, chunki kasallik belgilari sekin va kam sezilarli boshlangani uchun atrofdagilar ularni og‘ir fe’l-atvorli yoki yomon tarbiya qurboni sifatida qabul qiladilar. Bundan tashqari, shizofreniyaning oddiy shaklida vasvasa g‘oyalari va gallyutsinatsiyalar uchramaydi. Kasallik boshlangach 3—5 yil o‘tgach apatiko-abulik tipidagi ruhiyat nuqsoni rivojlanadi.

7.