18. Funksional gallyusinatsiyalar kuzatiladi: Выберите один ответ

1. Васвасали;

2. Галлюцинаторли;

3. Дисфорияли.

15)

16)

17)

18)

19) Делирий ёки делириоз сиидромида беморларнинг узини тутиши- Беморларда ўз шахсига мўлжалини сақлаган ҳолда жойга, маконга ва атроф-шароитга мўлжалнинг бузилиши кузатилади. Кўп холларда икқиламчи хиссий образли, галлюцинацияларга мос равишда васваса ғоялар пайдо бўлади. Натижада бемор хаво-тирланиб ўзини ҳимоя қилишга, чопиб қутулиб колишга интилади, баъзи холларда атрофдагиларга хавф туғдиради. Делирийда онгнипг «мен»и сақланиб колади, шунинг учун бемор ўз онгида содир бўлаётган драматик воқеаларнинг марказида бўлади ва бу воқеалар беморга каратилган бўлади. Делирий холатида биз «люцид туйнукларни», яъни беморларда қисқа муддатли ёки енгил ҳолларда кундўзги онгнинг равшанлашувини кузатамиз. Бунда бемор атрофдагиларни танқйди, саволларга тўғри жавоб беради, танкидий мулоҳаза юритади. Кечқурун ва кечаси эса онгнинг хиралашуви кучаяди.

20) Онейроид (уйқусимон, фантастик васвасали онгнинг хиралашуви). Онейроид жойни, вақтни ва ўз шахсини нотулиқ кўпинча икки хил тушуниши билан тавсифланади. Бемор гуё уйқусимон ва хаёлот хаёллар оламига тушиб қолгандек бўлади: ўзини бошқа сайё-

раларда, коинот кемаларида, экзотик боғ-роғларда юргандек сезади. Баъзилари эса денгиз урушларини, оламшумул жангоҳларни бошқараётгандек ҳис қиладилар. Учинчилари эса эрамиздан олдинги жониворлар орасида юргандеқ жаҳаннамга ёки жаннатга тушиб қолгандек бўладилар. Тўртинчилари охир замонни, қиёмат қоимни кузатаётгандеқ вулқонларнинг отилишини, миллионлаб одамларнинг улаётганини, планеталараро урушларпинг гувоҳи бўладилар. Бунда фантастик воқеалар бир-бири билан боғланган ҳолда бўлади.

21) Онгнинг коронгилашуви (хиралашуви, кирарли-чиқарли бўлиши). «Сумер» бошланиши ва тугаши тусатдан бўлади. Мулжалнинг чуқур бузилиши кузатилади, атроф муҳит ҳақиқатини қисман тўғри қабул қилиши сақланади. Бунда одатдаги автоматик ҳаракатлар, ҳатто ўзини тутишининг анчагина мураккаб шакллари сақланиб қолиши мумкин. Кўпинча беморларнинг ташқи қиёфаси тартиб тартибли бўлиши мумкин. Улар уйларидан чиқадилар, адашиб юрадилар, шаҳар транспортидан фойдаданган ҳолда уйидан ўзоққа кетиб қолиши мумкин. Атрофдагиларга худди соғлом одамдек туюлиши мумкин. Бундай. ҳолатнинг давом этиши мумкин ва тўла амнезия билан кузатилади.

22) Аменция (юнонча amentia — кучсизлик) — клиник жиҳатдан барча турдаги мўлжалнинг бузилиши билаи тавсифланади. Атроф муҳит — бемор томонидан бўлинган ҳолда, бўлак-бўлак ҳолда қабул қилинади. Улар бир бутун қилиб тафаккур қила олмайдилар. Яъни нисбий мушоҳада сақланган ҳолда, синтез қилиш қобилияти йўқолади, беморларнинг ётган ўрни миқёсидаги ҳаракат бесаранжомлиги, маъносиз нутқ (алоҳида сўз ёки товушлар талаффўзи) ва ҳаракатсизлик даврлари билаи алмашинади, кайфияти беқарор, ўзгариб турувчи, иложсиз ҳолатда бўлади.

Masala
5.Epilepsiya bilan ogrigan bemor, tusatdan binoni aylana boshladi va tomdagi antennalarning tugri urnatilganligini tekshira boshladi. U farrosh bilan gaplashdi, JEK boshligiga ogoxlantirish e’lon kildi. Uning barcha xarakatlari tugri edi, fakat bu boshka rayonda, dam olish kuni bulaetganini xisobga olmaganda.

Simptomlarni sanab uting

Tekshiruv plani
Kiyosiy tashxis
Taxminiy tashxis
10.Bemor 42 esh, jarrox. Eshlikda bosh miya travmasi utkazgan. Oxirgi oyda kup operatsiya kilgan, charchagan, tunda murakkab operatsiya utkazgan. SHundan sung xamkasbi «uxlash uchun» 150 g. konyak ichishni tavsiya kilgan. Xarrox ichgan va etgan. 20 dakikadan sung urnidan turib, operatsiya utkazgan ael palatasiga kirib, uni buggan. Tibbiy personalga agressiv karshilik kursatgan. Sung kattik uykuga ketgan, vokealar esidan chikkan.

Simptomlarni sanab uting

Tekshiruv plani
Kiyosiy tashxis
Taxminiy tashxis

11.Bemor K., 27 eshda, avtoxalokat natijasida yuz-jag jarroxligiga kelib tushdi. Kup yillar davomida alkogol iste’mol kiladi. Operatsiyadan keyingi 3-kuni uykusi buzilgan, atrofidagilarni tanimagan, kurkuv va gallyuitsnatsiyalar kuzatilgan, uzini uyda deb bilgan. Psixomotor kuzgalish vaktida uzini derazadan tashlagan.

Simptomlarni sanab uting

Tekshiruv plani
Kiyosiy tashxis
Taxminiy tashxis

3. Bemor 42 esh, kuchli bosh ogrigi, “miyasi kirilishi” sezgisiga, boshida bir nima tukilishi, sung tortilishi, agdarilishi va kuyish sezgisi paydo bulishiga shikoyat kiladi. Uzok vakt shifokorlarga boradi, lekin davolash samarasiz

Simptomlarni sanab uting :senestopatiya

Tekshiruv plani :-psixiatr korigi;

-Instrumental tekshiruv : KT,MRT,UTT tekshiruvi

Kiyosiy tashxis : taktil visseral gallyusinatsiya

Taxminiy tashxis :Senestopatik sindrom.

4. Bemor 23 esh, birinchi tugrukdan sung endometrit, tugrukdan keyingi sepsis, tana xarorati 39,5, tushakda etadi, yakinlarini tanimaydi, gallyustinastiya, tusatdan aloxida jumlalarni bakirib aytadi. Produktiv mulokot yuk.

Simptomlarni sanab uting : Amensiya,amneziya,gallyusinatsiya,tugruqdan keyingi endometrit,sepsis,gipertermiya.9

Tekshiruv plani : -psixiatr va akusher-ginekolog korigi;

-instrumental tekshiruv :

UTT,MRT,KT,EEG……

Kiyosiy tashxis:Delirioz sindromi (Amensiyada deliriydan farqli qozgalish bir xilda harakatlar bilan bemor yotgan ornining ozida chegaralangan holatda otadi.)

Taxminiy tashxis : Ong qorongilashuv sindromi : amensiya shakli

5.Epilepsiya bilan ogrigan bemor, tusatdan binoni aylana boshladi va tomdagi antennalarning tugri urnatilganligini tekshira boshladi. U farrosh bilan gaplashdi, JEK boshligiga ogoxlantirish e’lon kildi. Uning barcha xarakatlari tugri edi, fakat bu boshka rayonda, dam olish kuni bulaetganini xisobga olmaganda.

Simptomlarni sanab uting :amneziya,ong buzilish,ambulator avtomatizm

Tekshiruv plani :-psixiatr va nevrapatolog korigi;

-instrumental korik: EEG,КТ

Kiyosiy tashxis : Ongning namozshomsimon xiralashuvi sindromi ambulator absans,fug shakli:

Taxminiy tashxis:Ongning namozshomsimon xiralashuvi sindromi,ambulator –trans avtomatizm shakli;

6.8 eshli ugil bola, ota-onasi PNDga maslaxatga uglining tungi galati faoliyatiga shikoyat bilan olib keldi. Kechasi bola turadi, xonada maksadsiz aylanib yuradi, stulda etgan buyumlarni taxlaydi, ba’zida kuchaga chikadi, chakiruvga javob bermaydi. Keyin urniga kaytadi, ertalab uzining tungi xolatini tushuntirib berolmaydi.

Simptomlarni sanab uting :ong buzilishi,ambulator avtomatizm.

Tekshiruv plani : :-psixiatr va nevrapatolog korigi;

-instrumental korik: EEG,KT

Kiyosiy tashxis : Ongning namozshomsimon xiralashuvi sindromi ambulator- absans,fug shakli:

Taxminiy tashxis : Ongning namozshomsimon xiralashuvi sindromi, ambulator –trans avtomatizm shakli;

7.Avtoxalokat, ogir bosh miya shikastlanishi. Suxbat vaktida fakat elementar savollarga, pauzadan keyin javob beradi. Tormozlangan. Tashki stimuldan keyin kiska vakt mobilizatsiya.

Simptomlarni sanab uting :spoor holati,muloqot buzilishi,shartsiz reflekslar saqlangan

Tekshiruv plani : -travmatolog korigi;

-psixiatr korigi

- instrumental korik: EEG,KT,MRT;

Kiyosiy tashxis :Ong yoqolish sindromi :karaxtlik shakli bilan.

Taxminiy tashxis :Ong yoqolish sindromi :sopor shakli

8.Bemor 31 esh, avtoxalokat va bosh miya travmasidan sung uzini noadekvat tutadi, dezorientirovka, kurkuv xissi paydo bulgan, nutki mantikka tugri kelmaydi, fikrlashi inkogerent, psixomotor kuzgalish, fiksatsiyalangan.

Simptomlarni sanab uting : ong buzilishi holati,dezoriyentirovka,qorquv hissi,inkogerent fikrlash,psixomotor qozgalish.

Tekshiruv plani : -travmatolog korigi

-psixiatr korigi;

- instrumental korik: EEG,KT,MRT;

Kiyosiy tashxis : Delirioz sindromi;

Taxminiy tashxis : Ongning namozshomsimon xiralashuvi sindromi;

9.Bemor 42 esh, oilali. Alkogol iste’mol kilmaydi. YAxshi mutaxassis. Tulik soglik fonida tusatdan uzini yukotadigan dezorientirovka, avtomatik xarakatlar (aylana buyicha) 1-2 minut davomida paydo bulgan, sung amneziya kuzatilgan.

Simptomlarni sanab uting : ambulator avtomatizm,amneziya,ong buzilishi;

Tekshiruv plani : -psixiatr va nevropatolog korigi;

- instrumental korik: EEG,KT,MRT;

Kiyosiy tashxis : Ongning namozshomsimon xiralashuvi sindromi :absans,trans shakli bilan;

Taxminiy tashxis : Ongning namozshomsimon xiralashuvi sindromi : fuga shakli

11.Bemor K., 27 eshda, avtoxalokat natijasida yuz-jag jarroxligiga kelib tushdi. Kup yillar davomida alkogol iste’mol kiladi. Operatsiyadan keyingi 3-kuni uykusi buzilgan, atrofidagilarni tanimagan, kurkuv va gallyuitsnatsiyalar kuzatilgan, uzini uyda deb bilgan. Psixomotor kuzgalish vaktida uzini derazadan tashlagan.

Simptomlarni sanab uting : gallyusinatsiya, dezoriyentirovka,amneziya,psixomotor qozgalish.

Tekshiruv plani :-travmatolog, psixiatr -narkolog korigi;

- instrumental korik: EEG,KT,MRT

Kiyosiy tashxis:Gallyusinator sindrom.

Taxminiy tashxis :Ong qorongilashuvi sindromi :deliriy shakli (Delirioz sindromi,alkagol deliyrisi.

NAZORAT SAVOLLARI №6

1. Ruhiy buzilishlarning etiopatogenetik tasnifi

2. Pozitiv buzilishlar bu nima?

3. Negativ buzilishlar bu nima?

4. Murakkab sindromga ta’rif bering

5. Nevrotik buzilishlarga ta’rif bering

6. Psixotik buzilishlarga ta’rif bering

7. Gallyusinator-vasvasa sindromlariga kiruvchi sindromlarni sanab bering

8. Hissiyot buzilishi bilan kechuvchi sindromlarni sanab o‘ting

9. Xotira buzilishi bilan kechuvchi sindromlarni sanab o‘ting

10. Harakat buzilishi sindromlarini sanab o‘ting

11. Ong buzilishi sindromlarini sanab o‘ting

12. Intellekt buzilishi bilan kechuvchi sindromlarini sanab bering

1) Ruhiy buzilishlarning etiopatogenetik tasnifi:

Darajasi bo'yicha:
- psixotik (psixozlar) buzilishlar;
- psixotik bo'lmagan;
- aqli pastlik holatlari.
Etiologiyasi bo'yicha:
- endogen;
- ekzogen;
- psixogen;
- somatogen;
- dizontogeniyalar.
Kechishi bo'yicha:
- uzluksiz;
- xurujsimom.

2) Ижобий(позитив) белгилар ўзининг ўткинчилик ва ўзгарувчанлик хусусияаи билан ажралиб туради, шунинг учун ҳам касалликларнинг яхши оқибат била тугалланиши мумкинлиги тўғрисида дарак берувчи аломатлардир.

3) Negativ buzulishlar bu nima?U yoki bu psixik jarayonning kamayishi zararli ta’siri va defekti natijasi gipomneziya,amneziya,gipobuliya,abuliya,apatiya his-hayajon xoxish buzulishlari, shaxsiyatning ruhiyatdan chekinishi aqlsizlik kasallik jarayoni natijasidir

4) Murakkab sindromga ta’rif bering .Ikkita qarama-qarshi holatlar masalan maniacal va depressivc holatlarda uchraydigan belgilarning har xil mutanosiblikda birga uchrashi.

5) Nevrotik buzulishlarga ta’rif bering.Nevrotik buzilish-har xil shikastlovchi factor natijasida psixopatalogik simptomlar ko’rinishida yuzaga keluvchi psixik kasallik.Ularga 1. Psixomotor buzilishlar bilan kechuvchi nevrozlar - nevrotik duduqlanish ya ’ni logonevroz. 2. Qo‘rquv natijasida yuzaga keluvchi ongning affektiv torayishi bilan paydo bo'ladigan nevrozlar - nevrotik tiklar, uyquning nevrotik buzilishi. 3. Vegetativ buzilishlar bilan ifodalanuvchi nevrozlar - nevrotik anoreksiya, nevrotik enurez, nevrotik enkoprez. 4. Astenik va nevrastenik buzilishlar bilan kuzatiladigan nevrozlar (ko'proqo'smirlarda) kiradi.

6) Psixotik buzilishlarga ta’rif bering. Psixikaning dezintegratsiyasi-voqea-hodisa vaziyatlarga noadekvat psixik reaksiya.tiplari sustkashlik,asinxroniya

7) Gallyutsinatsiya-vasvasa sindromlariga kiruvchi sindromlar:Parafren sindrom,depressiv-paranoid sindrom,Kandinskiy-Klerambo sindromi,affektiv vasvasa sindromi.

8) Hissiyot buzulishi bilan kechuvchi sindromlar:Hissiyot patalogiyasi 2 ta katta guruhga bo’linadi: 1kayfiyat patalogiyasi.Kayfiyat patalogiyasiga gipertimik(maniya,eyforiya,moriya,ekstaz),gipotimik(depressiya,disforiya,ajitirlangan depressiya),atimik(hissiy tunglik,hissiy tekkizlanish,hissiy siyraklashish,apatiya,dardchil ruhiy anesteziya),paratimik(ambivalentlik,noadekvat emotsiyalar) 2affekt patalogiyasi(ko’ngilchanglik,hissiy labillik,qo’rquv)Affektiv sindromlar(maniacal,depressive sindrom)

9) Xotira buzulishi bilan kechadigan sindromlar:Korsakov,amnestik sindrom

10) Harakat buzulishi sindromlari:Harakat patalogiyasi:tormozlanuvchan sindrom(katatonik,apatik,psixogen stupor),qo’zg’aluvchan sindrom(katatonik,maniacal,epileptic,gallyusinator,o’tkir vasvasali,hayajonli,gebefrenik qo’zg’alish)

11) Ong buzulish sindromlari Ongning xiralashuviga 4 ta sindrom kiradi: 1 deliriy 2. oneyroid 3 amensiya 4. ongning namozshomsimon xiralashuvi

12) Intelekt buzulishi sindromlari:Oligofreniya,demensiya

6-Masalalar

3. . Бемор 60 ёш, овкат ейишдан бош тортмокда, агар бир бурда еса бутун дунё болалари оч колишади ва улишади. Нафасини ушлаб туради, айтишича нафас чикарганда миллиард бактерийларни чикаради ва булар бутун дунёни улдириши мумкин дейди.
• Тахминий ташхис- Котар синдроми(ипохондрик, узини айиблаш васвасаси)

4.Бемор К, 2 соат давомида гуштга навбатда туриб, сунъий гушт формуласини ихтиро килди. Формуланинг кимёвий элементи С38Н21О15, хавода хосил булади, шунинг учун гушти штампини атмосферадан олиб куйишлари билан ердаги очарчилик муаммоси хал булади. Шу фикр билан бир неча корхоналарга мурожат килди.

• Тахминий ташхис- ута киммат гоя (тафаккур бузилиши)
• Текширув плани- психиатр масл КТ
• Киёсий ташхис- паранойял васваса
• Симптомлар- арзимас гояга жуда ката ахамият бериш, ундан завкланиш,коррецияга деярли буйсинмайди
• Даво, профилактика – псих больница юбориш, психотерапия, юмшок нейролептиклар

5.Бемор 56 ёш, узок вакт ишлаш натижасида (1,5 –2 ставка пенсия учун) тушкун кайфият, иштахасизлик, узини касал хисоблайди, ички аъзоларини емиралаётгандек хис этади. Хавотир холати кучайиб, хотиржамлик йуколиб кузгалувчан булиб колди. Тез ёрдам врачининг куригида юз киёфаси хоргин, хавотир, уни бошка даволанмасликларини суради. Бу сузларни бир неча бор такрорламокда. Ойнадан узини ташламокчи булди.

• Тахминий ташхис- ажитирланган депрессия
• Текширув плани- психиатр амсл МРТ
• Киёсий ташхис- Котар синдроми
• Симптомлар- гипотимия, кузгалувчанлик, безовталикипохондрик кайфият, суицидал харакат
• Даво, профилактика – 1 масал карал

6.Талаба 29 ёш онкологик касалликдан онаси вафот этди. Шундан бери беморда тушкун кайфият, уйку бузилган, иштахасизлик, узини онасининг улимида айибламокда, тез тез йиглайди, укишдан бош тортади, яшашни хохламайди. Кабулда юз киёфаси гамгин, бошини эгиб утирибди.

• Тахминий ташхис- реактив депрессия

7. .Бемор М., 4 ешда. Кайфияти тушган, нутки секинлашган, диккати бир нарсадан бошкасига кийинчилик билан алмашади, бир хил холатда утиради. Беморга амитриптиллин тайинланган. 6 кундан кейин корнининг пастида огрик, диурезнинг йуколишига шикоятлар пайдо булди.

• Тахминий ташхис амитриптиллиндан захарланиш(депрессив синдром кузатилган)
• Текширув плани- психиатр масл токсикологик тест
• Даво, профилактика- дорини бекор килиш дезинтоксикац, гормонал терапия

8.Бемор Л.24 ёшда. 4 йилдан бери психик касал, 2 маротаба психиатрик касалхонада даволанган, уйда даволашни давом эттирмайди. Охирги бир неча кундан бери харакатсиз, тушакда ётибди, гапирмайди, овкат емайди. Мушаклар гипертонуси, энса мушакларининг регидлиги, ахлат ва пешоб хиди келмокда.

• Тахминий ташхис- кататоник ступор

9.Бемор Д.16 ёш. Охирги ойлар мобайнида камгап, алдокчи, хаддан ташкари озиб кетган, узига оро бермайдиган булиб колган. Уйга кеч келади. Дугонаси наркотик сотишда айибламокда. Тусатдан кечкурун холсизлик хис этди-астения тер окиб туша бошлади, акса, диарея, оёкларда каттик огрик кузатилди(сенестезия).

• Тахминий ташхис- абстинент синдром

NAZORAT SAVOLLARI №7

1.Psixopatiyaga ta’rif bering.

2.Psixopatiya turlarini sanab bering.

3.“Psixopatiya” tashxisini қo’yishning kriteriylarini ko’rsating.

4.Shaxs tuzilmasi(strukturasi).

5.Shaxsning shakllanish bosқichlari.

6.Shaxs shakllanishiga ta’sir etuvchi omillar.

7.Shaxs akstentuastiyasi nima?

8.Akstentuastiyaning psixopatiyadan farқi nima?

9.Shizoid turdagi psixopatiyaning asosiy belgilarini sanab bering.

10.Psixastenik turdagi psixopatiyaning asosiy belgilarini sanab bering.

11.Epileptoid turdagi psixopatiyaning asosiy belgilarini sanab bering.

12.Қo’zғaluvchan turdagi psixopatiyaning asosiy belgilarini sanab bering.

13.Astenik turdagi psixopatiyaning asosiy belgilarini sanab bering.

14.Isteroid(isterikasimon) turdagi psixopatiyaning asosiy belgilarini sanab bering.

15.Paronoyal turdagi psixopatiyaning asosiy belgilarini sanab bering.

16.Noturg’un turdagi psixopatiyaning asosiy belgilarini sanab bering.

17.Psixastenik doiradagi psixopatlarning astenik doiradagi psixopatlardan farқini ko’rsating.

18.Shizoid doiradagi psixopatlarning psixasttenik doiradagi psixopatlardan farқini ko’rsating.

19.Noturg'un doiradagi psixopatlarning isteroid doiradagi psixopatlardan farқini ko’rsating.

20.Temperament turlari.

21.Psixopatiya va psixopatsimon buzulishlar o’rtasida dif.diagnostika o’tkazing.

22.Shaxsning қanday strukturalari ijtimoiy determinirlangan?

23.Erta bolalikdagi shaxsning patoxarakterologik rivojlanishini shakllantiruvchi tarbiyalashdagi xatoliklarni ko’rsating.

11) Эпилептоидли тури

Бу беморлар пасткаш, майда гап, ута тайинли булишади. Тайинлиги хамма томонлама булади – киймида, ишда,уйда. Беморлар динга берилган булишади. Агарда хамма нарса бемор килган тартиб буйича кетса – бемор тинч булади, агарда бу тартиб бузилса – бемор хамма кулга тушган нарсаларни бузади.

12) Qo’zg’aluvchan psixopatiya guruҳidagi ruҳiy xasta shaxslar injiqlik, xissiy qo’zg’aluvchanlik jaҳldorlik ta’sirotlarga yuqori tayyorgarligi bilan tavsiflanadi. Shuning uchun ularni «birdan tutoqib ketish» yoki eksploziv ruҳiy xastalar deb ataladi. Arzimagan baҳonaga ularda (noadekvat) xos bo’lmagan kuchli javob reakstiyasi bo’ladi. Bu paytda ular atrofdagilarga baqirib, yomon so’zlarni aytibgina qolmay, balki to’g’ridan-to’g’ri agressiv ҳarakatlar ҳam qiladilar, siyoxdonni otib yuboradilar, stulni ko’tarib yuguradilar, bo’g’adilar, pichoq bilan tashlanadilar.

13) Астеник тури

Бу беморларга тез чарчашлик, холдан тойиш, бош огриклар,дардчил холатлар, кайифиятнинг пасайиши, атрофдагилардан ва узидан норозилиги характерлидир. Хар куни ишдан келиб улар куннинг огир утишига шикоят килишади.

14) Истерик тури

Бу турга иккита энг асосий бичимлар характерлидир:
1. Ута хаяжонлик. Бу инсонлар узининг хиссийларини ута каттик ва кизгин билан кечишади;
2. Уртада булишига интилишади. Бу инсонлар очик кийинишади, аёллар очик, рангли макияж килишади, псевдологияларга (ёлгон гапиришларга) эга булишади.

15) Паранойял тури

Бу беморларда ута кимматли васвасасимон гоялар пайдо булишади. Куйидаги турларга булинади:
а) патологик рашкчилар. Бу инсонлар ута шубхали, майда гап, доим бирор бир инсонни оркасидан кузатишади.
б) игвогарчилар. Бу инсонлар доим адолатсизликни куришади, узининг таклифлари билан хар хил жойларга шикоят килишади.
в) сохта ихтирочилар. Бу беморлар ахамиятсиз, максадсиз ихтирок этишади.
г) инфантил тури. Бу инсонлар хиссий-иродавий сферада етилмаган, улар атроф мухитда нотугри мулжаллаганлар, уларнинг хулк атвори ёшига мос келмайди, усмирларнинг ёшига мос келади.
д) иродавий сферани пасайиши билан психопатлар. Беморлар пассив, мустакил бирор бир хулосага келишмайдилар, ёмон улфатларнинг таъсирига утиб кетишади. Бу улфатларда улардан фойдаланишади.

17) Psixoastenik ruҳiyatning murakkab disgarmoniyasiga bo’linadi. Astenik qo’zg’aluvchanlikdan far q qilib asteniklar ruҳiyatdagi xastalikda ҳammadan ko’ra o’zlari aziyat chekadilar. Bunday odamlarda o’zlarini baҳolash pasaygan, o’zlarini to’li q inson deb xis qilmaydilar. Shu bilan birga kamdan-kam ҳollarda o’zlarini yaxshi ko’radigan bo’ladilar. Ular ruҳiyatining o’ziga xos tomonlaridai biri ta’sirotlarni yu qori darajada qabul qilishdir. Ular atrofdagilarning ҳul qidagi kichik xatolar va xususan qo’polliklardan aziyat chekadilar, bevosita kuchli tasirotlarni ҳam yomon qabul qiladilar, masalan, baland tovush, shov qin, qonni ko’rish va bosh qalar. Xususan asteniklar yangi sharoitda, tanishlari kam joyda o’zlarini yomon sezadilar. Bunday sharoitda ular kamgap bo’lib qoladilar va ikkita gapni bir-biriga qo’shib gapira olmaydilar. Oyo qlarini qanday qo’yishni va qo’llarini mima qilishni bilmay qoladilar va o’zining shu ҳolatidan xijolat bo’ladi, o’zini tuban deb xis qiladi.

20) Temperamentning 4ta turi farq qiladi

-Xolerik-kuchli muvozanatlashmagan serharakat tip
-Sangvinik- kuchli muvozanatlashgan serharakat tip
-Flegmatik- kuchli muvozanatlashgan kam harakat tip
-Melanxolik- kuchsiz muvozanatlashmagan kam harakat tip

23) Psihopatiyalarni rivojlanishida tarbiyalash hillari ham muhim rolni o'ynaydilar:

1. "Oilaning sanami (maftuni)" turi buyicha tarbiyalash
2. "Tipratikan kulkoplari" turi buyicha tarbiyalash
3. "Oltinoy" turi buyicha tarbiyalash
4. "Nazoratsiz" tarbiya turi
5. "Gipergamhurlik".
7-Masala
3. Bemor 32 yosh, uylangan, xususiy korxona boshlig’i, reviziya natijasida moliyaviy xujjatlarda kamchiliklar aniqlangan, sud bulishi mumkin. Bemor to’satdan o’zini yo’qotadi, savollarga tushunmay javob beradi, nutqida yosh bolaga xoslik, o’zini yosh boladek tutadi. xotira va aqlini yo’qotgan kishiga o’xshaydi.

Simptomlarni ko‘rsating:

Ruhiy jarohat ta’sirida o’zini noadekvat tutmoqda, savollarga tushunmaydi, xotira va aqlini yo’qotgandek, o’zini yosh boladek tutmoqda.

Sindromal tashxis qo‘ying.

Psevdodemensiya ( Asoslash :soxta demensiya – bunda bemor birdaniga telba,tushunmaydigan,kozlarini olaytirib,nutqi tushunib bolmaydigan bolib qoladi.Oddiy savollarga javob bermaydi,oddiy harakatlarni qilolmaydi.Davomiyligi bir necha kundan bir necha haftagacha . Psevdodementiyaning psixologik sabablari -bu bemorning ongining mudofaa reaktsiyasi, shikastlanadigan vaziyatni bostirishga yoki unutishga harakat qilish.Bunda o'z-o'zini gipnoz va repressiya mexanizmlari katta rol o'ynaydiUmuman olganda, psevdodemensiya ko'pincha psixoterapiya, guruh terapiyasi bilan davolanadi. Ayrim hollarda bemorni shifokor yordamisiz davolash mumkin)

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Isterik psixozda,shezofreniya,depressiya
4. Bemor K., 32 yoshda, bolaligidan injiqligi, xolsizligi bilan ajralib turadi, notanish muxitda uyatchan, tez ta'sirchan, qat'iyatsiz.

Simptomlarni ko‘rsating

Bolaligidan injiq, holsiz, uyatchan, ta’sirchan, qat’iyatsiz

Sindromal tashxis qo‘ying.

Tormozlangan psixopatiya, astenik turi
5. Bemor M., 18 yoshda, o’zida quyidagi o’zgarishlarni seza boshladi: biron ishni qilgandan so’ng, uni tug’ri va aniq qilganligiga gumonsirash paydo bo’lganligi sababli bemor qayta va qayta tekshiradi va bu uni juda qiynaydi.

Simptomlarni ko‘rsating

Doim gumonsirash, ikkilanish, qilgan ishlari to’g’ri noto’g’ri ekanligi haqida o’ylash.

Sindromal tashxis qo‘ying.

Tormozlangan psixopatiya,psixastenik turi ( Asoslash :Psixopatiyaning bu turidagi bemorlarga xos xususiyatning biri – bemor kayfiyati hamisha tashvishli,salomatligiga tashvishlanish,kasalligi natijasi yaxshiligiga shubhalanish bolsa, ikkinchisi – bu MUJMALLIK yoki ikkilanish hisoblanadi.)

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Psixopatiyalar tug’ma bo’lib uning shakllanishida tarbiya, muhit muhim rol o’ynaydi. Ruhiy ta’sirotlarda(psixopatizatsiya), shizofreniyada, bosh miya somatik kasalliklarida paydo bo’lishi mumkin.
7. Bemor L., 26 yoshda, turmushga chiqmagan, tabiatan xavotirlanuvchan. Qo’shnisining o’tkazilgan gepatitdan vafot etishidan so’ng, kasallik yuqishidan qo’rqib qoldi. Doim qo’lini yuvadi, idishlarni, eshik tutqichlarini spirt bilan artadi. Ishga bormay qo’ydi, odamlarga aralashmaydi. Xar xaftada qon va siydik analizlarini topshiradi.

Simptomlarni ko‘rsating

Kasallik yuqishidan qo’rqadi, doim qo’lini yuvadi,spirt bilan hamma yerni artadi, faqat sog’lig’iga e’tibor beradi, har hafta analiz topshiradi.

Sindromal tashxis qo‘ying.

Tormozlangan psixopatiya, psixastenik turi ( Asoslash :Psixopatiyaning bu turidagi bemorlar doim xavotirda yurishlari bilan birgalikda ozlarining salomatliklari bilan tashvishlanib yurishadi.Kop vrachlarga shikoyat qilishadi.Kasallikni yaxshi natijasidan shubhalanishadi.Yengil kasallik bolsa ham oziga ko`rpa tartibini tayinlab olishadi.)

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Obsessiv –fobik sindrom, shizofreniya, bosh miya ekzogen organik kasalliklarida uchraydi
8. Onasini so’zidan o’g’li maktabda 7-sinfda o’qiydi.Aytishicha o’qituvchisi bir necha marta o’g’li haqida darsda aktiv qatnashmasligi,har doim sinfdoshlaridan alohida yurishi, darsga va atrofga befarqligi, haqida gapirgan.Sinfdoshlari odamovi deb ko’p marta haqorat qilgan o’qituvchisini so’zidan.Onasini so’zidan psixatr ko’rigida bo’lgan va kerakli tavsiyalarni olgan,ruhiy kasalliklar dispanseriga ro’yxatga qo’yilmagan.O’qishni davom ettirishi mumkinligi aytilgan.Fanlarni o’zlashtirishi o’rtacha 3-4 baholarga o’qiydi.

Simptomlarni ko‘rsating

Darsda aktiv emas, odamovi, befarqlik, har doim yolg’iz yuradi, do’stlari yo’q Sindromal tashxis qo‘ying.

Psixopatik sindrom,shizoid turi (Asoslash :patalogik odamovilar odamlarga aralashmasligi,atrof-muhitga befarqligi,faqat ozi bilan ovoraligi bilan ajralib turadi.Odamovilik har xil manbalarga ega va shuning uchun psixopatiyalar alohida guruh chegaralanishi uchun yetarli hisoblanmaydi.Patalogik odamovilarning bir qismi koproq uyatchan astenik shaxslar bolsa,bir qismi esa shizofreniyali bemorlarga oxshash boladi.)

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Psixopatiyalar tug’ma bo’lib uning shakllanishida tarbiya, muhit muhim rol o’ynaydi. Ruhiy ta’sirotlarda(psixopatizatsiya), shizofreniyada, bosh miya somatik kasalliklarida paydo bo’lishi mumkin.
10.Bemor 42 yoshda yoshligidan qiyin sharoitda yashab ulg’aygan.Otasi har doim ichkilik ichib kelib ko’zini oldida onasini urgan.Bemorni so’zidan hatto nonga ham qorni to’ymagan paytlari bo’lgan ekan.Bemordan so’ralganda o’zida gallyutsinatsiya va vasvasa yo’qligini aytadi va shuning uchun o’zini ruhiy kasal deb hisoblamaydi.Bemor bosh miya jarohatlari olmagan.Ruhiy kasalliklar dispanserida ro’yxatda turishini sababini 3 marta jinoyat sodir etib qamalib chiqqani bilan bog’laydi.Kim jahliga tegsa o’ch olmasa o’ziga kelmasligini aytadi.

Simptomlarni ko‘rsating

Juda serjahl, tez achchiqlanadi, o’ta qo’zg’aluvchan, tajovuzkor

Sindromal tashxis qo‘ying.

Qo’zg’aluvchan psixopatiya, eksploziv turi (Asoslash :Psixopatiyaning bu turidagi bemorlar ota achchiqlanish,tajavuzkorlik,beadablik bilan tavsiflanadi.Bemorlar hissiy yengil,serjaxl boladilar,arzimagan narsaga ota qozgaladilar,urishib ketadilar.Kopincha narkotik va alkagol iste`mol qilishadi.)

Ushbu sindrom qaysi kasalliklar tarkibida kuzatiladi?

Psixopatiyalar tug’ma bo’lib uning shakllanishida tarbiya, muhit muhim rol o’ynaydi. Ruhiy ta’sirotlarda(psixopatizatsiya), shizofreniyada, bosh miya somatik kasalliklarida paydo bo’lishi mumkin.

NAZORAT SAVOLLARI №8

1. «Psixogen kasalliklar», «nevrozlar», «reaktiv psixozlar» tushunchalarining ta’rifi
2. Nevrozlarning klinik namoen bulishi, tashxis mezonlari
3. Reaktiv psixozlarning klinik namoen bulishi, tashxis mezonlari
4. Nevrasteniyaning klinik namoen bulishi, kechish boskichlari
5. Shilkim goyalar nevrozining klinik namoen bulishi, kechishi
6. Isterik nevrozning klinik namoen bulishi, kechishi
7. Isterik psixozlarning klinik namoen bulishi, kechishi

1) - Психоген касалликларга руҳиятга шикаст етказувчи омиллар таъсирида пайдо бўлган неврозлар ва реактив психозлар киради. Психогениялар кичик деб аталувчи ёки чегара психиатриясига қарашлидир. Кичик (чегара) психиатриясига яна психопатиялар ҳам киради. Кучли руҳий шикаст етиши натижасида реактив психозлар ривожланади. Аввалгидан кучсизроқ, аммо давомли руҳий таъсиротлар неврозлар пайдо қилади. Психоген касалликлар психозлардан фарқ қилиб, функционал қайтиш хусусиятига эга ва шахсиятнинг интеллектуал-мнестик сўниши билан кузатилмайди.

- Неврозлар функционал-қайтиш хусусиятига эга бўлган хасталик бўлиб, руҳиятга шикастловчи омиллар (кўпинча турмушнинг бўлмаслиги ва камроқ ҳолларда оғир руҳий таъсиротлар)га шахснинг реакциясидир. Невроз ҳосил бўлишига бошқа омиллар ҳамда шахснинг касалликдан олдинги ҳолатлари, масалан, астеник ва астеник-психопатларда, заҳарланганларда (алкологизм), узоқ вақт чарчаганларда ва уйқуси оз – етарлича ухламайдиганларда тез ва осонликча пайдо бўлади.
- Реактив психозлар—оғир руҳий жароҳат ёки ноқулай вазиятлар учун патологик реакция кўринишидаги руҳий бузилишлардир. Неврозлардан фарқли ўлароқ (булар ҳам психоген ҳолатлар деб қаралади), реактив психозларда озми ёки кўпми руҳиятни жиддийгина психомотор, аффектив, галлюцинатор васвасалар, истерик реакциялар, кўпинча онгнинг бузилишлари кузатилади. Реактив психоз ҳолатидагй касалларнинг ўз ҳолатини танқидий баҳолаши йуқолади, ўзининг қилиқларини билмай қолади. Шунга қарамасдан реактив психозларда (психоген касалликлар—неврозлар орасида) аломатларнинг қайтиши кузатилади.

2) Болалар, эркаклар ва аёллар невроз билан баб-баравар даражада касалланадилар. Неврозлар реактив психозлардан фарқли ўлароқ ўрганиш- инъикос фаолиятининг бузилишига, руҳий фаолиятининг қупол бузилишига олиб келмаса-да, беморларнинг ҳаетий вазиятларга мослашуви ўзгаради. Беморлар ўз касалликларига тўғри ва танқидий қарай оладилар, онги сақланиб қолади ва ўз-ўзини бошқара оладилар .

Неврозларнинг қуйидаги турлари фарқланади: неврастения, истерик неврозлар ва миядан кетмайдиган неврозлар.