17-mavzu. Tarbiyaning mazmuni va vazifasi. Reja

-Mehnatsevarlik.
Mehnat-qudratdir
. Ofitser hayotini bezaydigan, unga baxt-
saodat keltiradigan, boylik, farovonlik baxsh etadigan yagona kuch-mehnatdir. 
Ofitser mehnatga qancha qiziqishi bo‘lsa, uning o‘zi shuncha ulug‘vor, ishi esa 
shuncha unumli, chiroyli bo‘ladi. 
Mehnatsevarlik harbiylarni tarbiyalashning umumiy asoslaridan biridir. Ta’lim 
va tarbiyaning ijtimoiy foydali, mahsuldor mehnat bilan birga qo‘shish, harbiy 
hayotga, amaliy faoliyatga tayyorlash, ularni kichik yoshdanoq mehnatga jalb qilish 
evaziga erishiladi. Harbiy mehnat orqali mehnatning moddiy va ma’naviy boylik 
ekanligiga, ofitserning ijtimoiy obro‘-e’tiborining asosiy mezoni uning muqaddas 
burchi ekaniga ishonch hosil qiladi. 

---

Mehnat farovon va baxtli hayot kechirishning eng asosiy sharti bo‘lganligi 
sababli, hamma fuqarolar uchun majburiydir. 
Jahon fanining mutafakkirlari al-Xorzamiy, Ibn Sino, Ismoil Buxoriy, Mirzo 
Ulug‘bek, Alisher Navoiy, Zahriddin Muhammad Bobur singari bobokalonlarimiz 
mehnatsevarliklari tufayli ulkan yuutuqlarni qo‘lga keltirishgan va yoshlarni ham 
mehnatni sevishga, mehnatsevar bo‘lishga chaqirishgan. Mehnat-hayot chirog‘iga 
yog‘ quyib turadi. Masalan: Alishenr Navoiy mehnatsevarlikni chinakam insonning 
eng asosiy xususiyati deb bilgan. Mehnat kishini bezangishini, uni har tomonlama 
kamol toptirishni yuksak ko‘tarinki ruh bilan madh etgan. 
-Axloq sharti.
Ofitserni ma’naviy jihatdan go‘zal qilayotgan odamiylik va 
mehnatsevarlik kabi sifatlar orasida axloq sharti yana muhim o‘rin tutadi. 
Harbiylarni bilimi, tajribasi, shijoati, tashqi qiyofasi bilan havas o‘yg‘otishi 
mumkin. Ammo axloqi buzuq, xulqi yomon bo‘lsa, bu yaxshi sifatlar o‘z-o‘zidan 
yo‘q bo‘ladi. SHuning uchun axloqni 
«jamiyat ko‘zgusi»
deb atash mumkin. 
Bu haqida ajdodlarimiz o‘ziga xos axloqiy qoidalar majmo‘asi yaratganlar. Bu 
qoida va o‘gitlarda ota-onaga hurmat, tabiatni e’zozlash, tejamkor bo‘lish, 
isrofgarlikka yo‘l quymaslik va insoniylik fazilatlaridan yoshlarga saboq berilgan. 
Masalan: Ota o‘yda o‘tirsa, farzand botiniy uy tomiga chiqmasligi, choyxona 
oldidan ot minib o‘tayotgan yigit keksalarni ko‘rgach otdan tushib, uni yetaklab 
o‘tirganlarga salom berib, ancha uzoqlashgach otiga minib yo‘lda davom etishi yoki 
non-tuzini e’zozlash, suvni iflos qilmaslik haqida: 
«O‘zing suv ichadigan quduqqa tupurma! Tuzni bosma! Uyga yayov yurib 
yaqinlashgin! Nonning ustiga biror narsa qo‘ymagin! Nonni tepmagin! Yoshi ulug‘ 
kishilarni yo‘lini kesib o‘tmagin! Ota onanga qo‘pollik qilmagin! G‘aribni kalaka 
qilmagin! Odamga tikilib qaramagin, unga orqangni o‘girmagin! Hayvonning 
boshiga urmagin! Bo‘sh beshikning tepratmagin! Uyda hushtak chalmagin! Bosh 
kiyimning oyoq ostiga tashlamagin! Marhumning uyidan chiqib, birovnikiga 
bormagin! CHumoli va qushlarning uyasini buzmagin! -