17-mavzu. Tarbiyaning mazmuni va vazifasi. Reja

Xo‘sh, go‘zallik o‘zi nima? 
Go‘zallik-insondagi axloq, ichki dunyo, tashqi ko‘rinish va yaxshi fazilatlardir. 
Go‘zallik ham ba misoli daraxt: yaprog‘i-axloq,, ildizi-ichki dunyo, tashqi 
ko‘rinish, mevasi-yaxshi fazilat. Xullas, aytganda, odam bolasidagi go‘zallik-tabiat 
ato qilgan husn-jamolidan tashqari, yana eng yaxshi xulq-atvorini, insondagi eng 
yaxshi fazilatlarnini o‘z ichiga olgan odamiylikdan iboratdir. 
Ota-bobolarimiz doimo yaxshi niyat, yaxshi orzu-istaklar bilan yashaganlar. 
O‘zlaridan yaxshi nom qoldirishga intilganlar: 
«Yaxshilarga yaxshilik qildim, 
yomonlarni esa o‘z yomonliklariga topshirdim»
1
. 
Harbiylarning fe’l-atvori, yurish-turishi, xatti-harakati, gap-so‘zi ularning 
xulqiga bog‘liq. Yaxshi xulqga ega bo‘lgan ofitserdan go‘zallikni kutish mumkin. 
Abdullo Avloniy yaxshi xulq, go‘zallik qatoriga: matonat, diyonat, islomiyat, 
nazokat, g‘ayrat, qanoat, shijoat, ilm, ma’rifat, sabr, intizom, hayo, idrok, itoat, 
muhabbat, sadoqat, avf va g‘ayralar kabilarni kiritgan.
«Bu yaxshi fazilatlarni qo‘lga olmoq uchun ota-ona, muallim, ustozlarimiz 
hazratlarining hikmatli nasihatlarini jon qulog‘i birla tinglab, doim xotirada 
tutmoq, axloqi yaxshi kishilar bilan ulfat bo‘lmoq, axloqi buzuq, yomon kishilardan 
qochmoq lozimdir»
2
. 
Guzallikning turlari va aks etish fazilatlari shu qadar keng, shu qadar 
sertarmoqki, uni aytgan bilan ado qilib bo‘lmaydi. Lekin biz ma’naviy guzallikni 
hayot taqozasiga qarab shu fazilatlarga bo‘lindik: 
-
Odamiylik,
bu odamlar jamoasidan ayri yashash mumkin bo‘lmaganidek, 
xizmat burchi yo turmush ehtiyoji bilan ham odamlarga ro‘baru kelmaslikning iloji 
yo‘q. Bu esa, «odam ishi odam bilan bitadi», degan so‘z. Lekin bu ish shirin bitadimi 
yo achchiq, bunisi muomala egasining xulq-atvoriga, qo‘pol yoki muloim 
muomalasiga bog‘liq. Yaxshi muomala bu insonning odamiylik nuqtai nazaridan 
aks etishini tushuniladi. SHuning o‘z qadru qimmatini bilgan odam odamiylik fazilat 
birovga yaxshilik qilish muomala tufayli shakllanadi. 
-