17-mavzu. Tarbiyaning mazmuni va vazifasi. Reja

har xil xalqiy an’analari
-hashar, ota-onalarga hurmat, yoshlarga shavqat, 
qariyalarga muruvvat, milliy odob-axloq me’yorlariga itoat qilish, ilm olish, oila 
mustahkkamligiga erishish, ustozlar qadriga yetish, vafot qilganlar qabrini ziyorat 
qilish, xalqga muhabbat, Vatanni sevish va ardoqlash, askarlik burchini sharaf bilan 
bajarish, baynalmillalchi bo‘lish, muloim va shirinsuxanlik va shu kabilarni o‘z 
ichiga qamrab oladi. 
Ma’naviyat va madaniyat deganda, inson xulq-atvorining go‘zalligi, sahovat va 
himmatliligi, olijanobligi, va’dasiga vafodorligi, hayoliligi, bilim olish, donoligi, 
bag‘ri kengligi, odobligi, ozoda va pokizaligi, qalbini beg‘uborligi va g‘ayrani 
tushuniladi. 
Ammo, ming afsuski, yaqin tariximizda sharqona tarbiya (milliy tarbiya), 
axloq-obodning ming yillik tajribalaridan «eskilik sarqiti» deb voz kechdik, 
o‘zligimizni unutdik. Axloqsizlik, hayosizlik, ichkilikbozlik, qadimiy merosimizdan 
nafratlanish asosiga qurilgan «yangi axloq» zo‘rlab targ‘ib qilindi. Bu ham bo‘lsa 
«ovrupocha odob»ning samarasini, xalqimiz boshiga solgan kulfatlarini, 
ma’naviyatimizga yetkazgan zararlarini bugun hammamiz ko‘rib turibmiz. 
Sharqona milliy tarbiya ming yillar mobaynida islomiy tarbiya qoidalari 
asosida tarkib topib, takomillashib borganligi tarixdan ma’lum. Masalan, qur’oni 
Karim oyatlari mazmuni, Payg‘ambar alayhissalom Hadislari, Sharq allomalari va 
faylasuflarining kitoblari milliy tarbiyamizning asosiy manbai bo‘lib xizmat qiladi. 
Islomiy (milliy) tarbiya musulmonlar hayotining barcha qirralarini qamrab 
olgan. O‘ go‘dakni ona-qornidan, emizishdan tortib, qanday kiyintirishgacha, 
ovqatlanish odobidan tortib, ko‘cha-ko‘yda, kattalar oldida o‘zini qanday tutish 
lozimligigacha barcha jihatlarni o‘z ichiga olgan. Eng asosiysi, islomiy odob 
farzandlarning halol, pok, mehnatkash, ilmga intiluvchi, kattalarni, ota-onani 
hurmatlash ruhida tarbiyalashni shart qilib qo‘ygan. 
Janobi Rasulluloh Hadislarida: 
«Farzandlaringizni izzat-ikrom qilish bilan 
birga axloq-odobni ham yaxshilanglar!»
yoki 
«Mo‘min kishiga berilgan 
narsalarning eng yaxshisi chiroyli xulqdir»
deyilganlari bejiz emas. 
O‘zbek xalqi o‘z madniyati va ma’naviyatida komil insonlarni tarbiyalab 
voyaga yetkazganlar. 
Jumladan: az-Zamarxashiy, Aburayxon beruniy, al-Farobiy, 
Abu Ali Ibn sino, al-Xorazmiy, Amir Temur, Mirzo Ulug‘bek, Alisher Navoiy, Bobur 
va Ogahiy
kabi komil insonlarning milliy tarbiyamizni yanada olamga mashhur 
qiladilar.
Jumladan, Alisher Navoiy shunday qayd qilgan: