16-mavzu. Estetikaning predmeti, maqsadi va vazifalari Reja



Download 377,08 Kb.
Pdf ko'rish
bet6/19
Sana08.07.2021
Hajmi377,08 Kb.
#113008
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19
Bog'liq
16-mavzu lotin bc84c62a75e795768c60f639b06f1d0d

Estetik  hissiyot.  Ko’pincha  adabiyotlarda  estetik  hissiyot  «estetik  tuyg’u»  so’zida,  birlik  shaklida 

beriladi. Goh estetik kechinmaning, goh estetik hayajonning sinonimi tarzida talqin qilinadi. Bizningcha, 

bu unchalik to’g’ri emas. Chunki hayajon ham, kechinma ham bitta tuyg’udan emas, tuyg’ular silsilasidan 

iborat bo’ladi, shu sababdan uni ko’plikda-hislar yoki hissiyot shaklida qo’llash maqsadga muvofiq. 

Endi estetik hissiyotni tashkil etadigan hislarning ba’zilarini qisqacha ko’rib o’taylik. 

Estetik  hissiyotning  ibtidosidagi  tuyg’u  estetik  qiziqish.  Ma’lumki,  qiziqish  hissi,  sog’inch  va 

qo’msashdan  farqi  o’laroq  o’tmishda  ro’y  bergan  hodisani  emas,  balki  ko’p  hollarda  kelajakda,  tez 

muddat  ichida  ro’y  berishi  lozim  bo’lgan  voqyelikni  nazarda  tutadi,  unga  intiladi;  intilish  jarayoni  esa-

«uchrashuv»ga tayyorgarlik degani. Estetik qiziqish subyektning obyekt haqida, hali u bilan yuzma-yuz 

kelmasdan  turib,  muayyan  bir  umumiy  tushunchaga  ega  bo’lishini,  uni  idrok  etishga  o’zini  hozirlashini 

taqozo etadi.  

Estetik  hissiyotda  tasavvur  xuddi  estetik  faoliyatdagidek  katta  ahamiyatga  ega,  uni  yuqorida 

keltirganimizdek,  dastlabki  estetik  tasavvur  deb  atash  maqsadga  muvofiq.  Dastlabki  estetik  tasavvur 

subyekt  obyekt  bilan  bevosita  estetik  munosabatga  kirishmasdan  avval  ro’y  beradi.  U  orqali  siz  estetik 




munosabatga  kirishadigan  obyektini  o’zingizcha  ko’z  oldingizga  keltirasiz,  ko’proq  umumiy  manzara 

bilan  cheklanasiz,  qolaversa  xayolan  o’zingiz  yaratgan,  aslida  obyektda  yo’q  xususiyatlarni  ham 

tasavvurda bor deb hisoblaysiz.  

Estetik  munosabatning  boshlanishida  ro’y  beradigan  yana  bir  tuyg’u  bu  -  quvonch  hissi:  subyekt 

obyektni ko’rgan paytda, deylik, go’zallikka duch kelganida uni ichki bir quvonch qamrab oladi. Estetik 

quvonch  subyektni  kuzatuvni  davom  ettirishga  da’vat  etadi  va  obyektni  hissiy  o’rganish  uchun  unga 

muayyan kayfiyat, ruh beradi. Xuddi shunday vazifani ulug’vorlik va mo’jizaviylikni mushohada etishda-

yoqimli  hayrat  hissi,  fojiaviylikda-achinish,  hamdardlik,  kulgililikda-hazil,  kulgi  bajaradi.  Lo’nda  qilib 

aytganda, hayrat bilan estetik jarayon boshlanadi. Estetik munosabat mobaynida u avval qiziqishga, keyin 

asta-sekinlik  bilan  zavqqa  aylanadi  va  zavq  bilan  idrok  etish  hodisasi  voqye  bo’ladi.  Ayni  paytda  zavq 

faqat  estetik  obyektni  idrok  etishdagina  emas,  balki  ana  shunday  obyektlarni  yaratishda  ham  ilhom 

shaklida ishtirok etadi: zavq bilan ijod qilingan asar zavq bilan idrok etiladi. Estetik zavq o’yin hodisasi 

bilan  bog’liq.  O’yin  esa,  ma’lumki,  san’atning  san’atlik  mohiyatini  tashkil  etadi,  doimo  ijodiylik 

hususiyatiga ega. Estetik zavq, oddiy zavqdan farqli o’laroq, insonni tarbiyalash  hususiyatiga  ega, inson 

estetik idrok etish jarayonida zavqlanib borar ekan, ayni shu jarayonning o’zida tarbiyalanib boradi.  


Download 377,08 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish