14-мавзу: менежментда бошқарув усуллари ва услублари режа

13.2. Бошқарув мақсади.
Мақсад – бу муддао, мурод, яъни у ёки бу ниятда эришмоқ учун кўзда тутилган муштарак орзу.Айнан, шу мақсад киши фаолиятини, ўз орзуларини ушалишига йўналтиради. Мақсадимиз:
- бўлажак ҳаракатизмизни олдиндан аниқлаб беради;
- фаолиятимизнинг устувор йўналишини белгилайди;
- фаолиятимизни аниқ соҳага, ишга йўналтиради;
- у ёки бу фаолиятимизнинг зарурлик даражасини белгилаб беради;
- пировард натижамизнинг баҳолаш меъёрини белгилайди ва ҳ.қ.
Мақсаднинг илмий асосланганлиги ва тў ғри белгиланганлиги бошқарув учун жуда муҳимдир. Чунки айнан шу мақсадга биноан:
- бошқариш функсиялари;
- бошқариш усуллари;
- бошқаришнинг тузулмавий таркиби;
- лавозимларни белгилаш ва кадрларни танлаш каби муҳим масалалар ҳал этилади.
Бошқарув мақсади қуйидаги талабларга жавоб бериши лозим:
- мақсад бир маъноли ва аниқ бўлиши керак;
- мақсад реал ва бажарилиши мумкин бўлиши керак;
- мақсад миқдоран ўлчовга эга бўлиши керак;
- мақсад барча бажарувчиларга тушунарли бўлмо ғи даркор;
- мақсад бўлимлар ва масъуллар бўйича деталлаштирилган бўлиши керак;
- мақсад кўп қиррали бўлиши керак.
Бошқарув мақсадлари жуда ҳам хилма–хилдир.Бу эса уларни муайян тарзда туркумлашни тақозо этади (1-жадвал).
1-жадвал
Мақсад турлари.

№	Мақсадни туркумлаш белгилари	Мақсадлар
1.	Умумжамият миқёсидаги муносабатларни акс эттиришига қараб	- сиёсий мақсадлар - иқтисодий мақсадлар - сотсиал мақсадлар - маърифий-маданий мақсадлар - халқаро муносабатлар соҳасидаги мақсадлар ва бошқалар
2.	Бошқарув по ғоналари (даражалари)га қараб	- Ҳудудий бошқариш мақсадлари: - мамлакат мақсадлари - вилоят мақсадлари - туман мақсадлари - қишлоқ мақсадлари - ишлаб чиқариш мақсадлари - халқ хўжалиги мақсадлари - тармоқ мақсадлари - корхона мақсадлари - якка шахс мақсадлари
3.	Амалга ошириш муддатига қараб	- жорий мақсадлар - истиқболдаги мақсадлар
4.	Бошқарувнинг амалга оширилишига қараб	- узлуксиз мақсадлар - фурсатли мақсадлар - бир марталик мақсадлар
5.	Кутиладиган натижаларига қараб	- пировард мақсадлар - оралиқ мақсадлар
6.	Мураккаблик даражасига қараб	- оддий, анъанавий мақсадлар - муаммоли мақсадлар - инновасион мақсадлар

Мазкур туркумнишдан кўриниб турибдики, мақсадлар ўзаро бо ғлиқ бўлиб, муайян ийерархияга, яъни юқори ва қуйи мақсадларга бўлиниши, бир мақсад бошқа бир мақсадга бўйсуниши мумкин.